Tónlistin - 01.11.1943, Síða 76

74
TÓNLISTIN
Heilbrlgður alþýöusöngur.
Mörg-um hrýs hugur viö, er þeir veröa
þes' áskynja, aö allfjölmennur hópur
yngri kynslóöarinnar islenzku kyrjar viö
raust í tíma og ótíma meira og minna
afbakaöar dægur- og danslaga ómyndir,
oft meö erlendum textaþvættingi, sem
sjaldnast mun eig’a skylt viö tungu mann-
aöra þjóöa. Þess munu dæmi ekki svo
fá, aö þessi sami flokkur manna kann
ekki, svo aö nokkur mynd sé á, fjöl-
sungnustu og fegurstu söngva íslend-
inga, hvorki lag né ljóö. En megum viö
ekki aö einhverju leyti sjálfum okkur
um kenna, aö til skuli vera meöal þjóö-
ar okkar vanmenningar ástand af þessu
tagi Höfunj viö gjört allt, sem skyldan
bauö, til þess aö þroska fólkiö og veita
því farsælt uppeldi á sviöi söngsins? Er
ekki einn þátturinn í þeirri óutfylltu
eyöu í uppfræÖslu æskunnar hörgull hag'-
nýtra og aðgengilegra bóka? íslenzk al-
þýöa er í innsta eðli söngelsk og ljóö-
elsk. Þar sem ég þekki bezt til, og henni
eru búin skilyröi til söngiökunar á
mannaöan hátt, er ríkjandi þekkingar-
þrá, sönggleði, lífsfjör og áhugi, að vísu
mismikill. Tónbó'kmenntir viö alþýðu-
hæfi eru viðurkenndar af öllum dóm-
bærum mönnum sem meginskilyröi þest,
að sönglíf blómgist og dafni meö eÖlt-
legum hætti.
Þ ó r ö u n Kristleifsson
(útdráttur úr formála aö II. hefti Ljóöa
og laga, 1942).
Skemmtitónlist.
Herra ritstjóri.
Mér hefir stundum dottiö þaö í hug í
seinni tiö, aö hjá okkur viröist jazz vera
eina músíkin, sem er leikin á opinberum
stööum, fólki til dægrastyttingar. Jazz-
in dunar frá hátölurum, hvar sem fólk
er samankomiö, hvort sem þaö er á
kaffihúsum, á skautasvellinu á Tjörn-
inni eöa á íþróttavellinum —- jaínvel á
Skeiöveilinum, þegar kappreiöar -eru
haldnar. Hvort sem jazztrumburnar eru
látnar þruma yfir okkur seint og snemma
af eintómu hugsunarleysi þeirra, setn
leggja plöturnar á grammófóninn, eða
þeir eru aö boöa okkur trú sína á þessa
tegund hávaða með takti —• er árangur-
inn hinn sami: Smekkur fólks hneigist
eðlilega aö því, sem ætíö berst þvi til
eyrna, enda þótt það sé músí'k, sem er
eins fjarskyld okkar eigin þjóðlegu mús-
ík og frekast má verða. Mér finnst engin
furöa þótt kjósendum jazzins hafi fjölg-
að, þar sem hann er boöaður öllu fólki
í tíma og ótíma. Hitt finnst mér miklu
fremur undravert, hve margir þeir eru
— ennþá — sem þrá aöra músík. — En
er virkilega engin leið til þess að fá aö
hlusta á góöa músík á opinberum stöð-
um og‘ losna viö einræöi orkestranna frá
Harlem ?
Viröingarfyllst
Amatör.
oCe.á.a>LO-hb.
Um leið og T ó n 1 i s t i n þakkar öll-
um þeim, sem heitið hafa ritinu fulltingi
í upphafi göngu sinnar, skal ekki látiö
hjá líða að vikja nokkrum orðum að
verkefnum þeim, sem í náinni framtíð
eiga aö skipa höfuösæti á vettvangi þess.
íslenzk nútíðartónlist á sér skamma
forsögu. Ferill hennar er enn ekki auð-
ugur aö sinærandi orkulindum þjóð-
runninnar nýsköpunar. Rödd hennar
birtist í forneskjulega frumrænum tví-
söng, seiðkenndum og hreyfingartregum
rímnakveðskap, mergmiklum en oft og
tíðum sérkennilegum sálmalögum og
lagþrungnum en nokkuð sundurleitum
alþýöusöng. Rit þetta mun gera sér