blaðið - 09.12.2005, Blaðsíða 29

blaAÍA FÖSTUDAGUR 9. DESEMBER 2005
GÆLUDÝR I 29
Gœludýrum fylgir mikil ábyrgð
Umhirða og rekstur getur
verið mjög kostnaðarsamur
Fiestir þeir sem ólust upp með
gæludýr vita að það er ómetanleg
reynsla fyrir börn. Dýrið veitir
gleði og samveru auk þess sem
barnið lærir að taka ábyrgð á lífi
annarrar veru. Jólin eru á næsta
leiti og dýr eru oft efst á óska-
lista barnanna. Sif Traustadóttir,
dýralæknir hjá Dýralæknastofu
Dagfinns, leggur þó áherslu á að
það fylgi því mikil ábyrgð að eiga
dýr og sú ábyrgð liggur hjá allri
fjölskyldunni en ekki einungis
barninu. Það er margt sem hafa
þarf í huga áður en dýr flytur
inn á heimilið og oftar en ekki er
kostnaðurinn og ábyrgðin meiri
en búist var við í upphafi. Það er
því gott að kynna sér hvað fylgir
hverju dýri.
Sif segist alls ekki mæla með því
að dýr séu gefin í jólagjafir því það er
mikil ábyrgð sem fylgir því að eiga
dýr. „Það er rosalega oft sem dýr eru
gefin í tækifærisgjafir og síðan er
ekkert hugsað um þau. Fólk er oft
að gefa kettling eða hvolp, dýr sem
eru voða sæt en það þarf að hugsa
mikið um þau og það kostar pening
að eiga þau. Maður þarf að hugsa sig
mjög vel um ef maður ætlar að gefa
einhverjum dýr í jólagjöf." Sif talar
um að oftar en ekki eru þetta foreldr-
arnir sem gefa börnum sínum dýr
í jólagjöf. „Foreldrar verða að gera
sér grein fyrir því að þau eru ábyrg
fyrir dýrinu, ekki barnið. Það er því
miður mjög algengt að foreldrar
eru að gefa börnunum sínum dýr
og þykjast síðan ekkert bera neina
ábyrgð á þeim sjálfir. Ungir krakkar
hafa ekki þroska til að bera þessa
ábyrgð. Ef barnið missir áhugann
þá þurfa foreldrarnir að sjá um að
dýrið sé hirt.“
Foreldrar eru ábyrgir
Samkvæmt Sif fer það eftir aldri
hvaða dýr barn ræður við. „ Það er oft
talað um að börn undir tólf ára aldri
eigi ekki ein að hugsa um dýr. Börn
verða að vera orðin að minnsta kosti
sex ára til að geta hugsað um dýrið.
Fyrir yngri börn er oft betra að vera
með örlítið stærri dýr, dýr sem eru
ekki alveg eins viðkvæm. En það
er samt misjafnt hversu ábyrg börn
eru, sum börn eru mjög ábyrg. Oft
er aðalkostnaðurinn fólginn í fylgi-
hlutum dýranna. Búrum, bælum,
leikföngum og svo framvegis. Það
má alls ekki kaupa minnsta og ódýr-
asta búrið, dýrin verða að hafa pláss
til að hreyfa sig. Það þarf að hugsa
vel um þessi dýr og sinna þeim á
hverjum degi auk þess sem það
fylgir þeim einhver kostnaður. Ég
mæli því ekki með að það sé verið að
gefa dýr í jólagjöf nema það sé eitt-
hvað sem fjölskyldan ákveður í sam-
einingu og fólk gerir sér grein fyrir
því út i hvað er verið að fara. Það
þarf líka að brýna fyrir foreldrum
að þeir séu ábyrgir," segir Sif.
Umhirða katta
Sif segir að það sé alltaf einhver
kostnaður sem fylgir því að eiga
kött og til að mynda þarf að vana
hann, merkja og bólusetja. Kettirnir
þurfa bæli, matar- og vatnsdalla og
leikföng.
Auk þess þurfi að hafa í huga að
köttur lifir í 15-20 ár en Sif segir
það vera mjög algengt að fólk vilji
losa sig við ketti eftir einhvern tíma.
„Við aflífum marga ketti á viku. Það
er vegna þess að fólk fær sér kött,
svo eftir tvö ár flytur það og þarf að
losa sig við köttinn. Fólk reynir að
koma kettinum fyrir annars staðar
en það er svo erfitt. Það vilja allir fá
litla sæta kettlinga en enginn vill
fá fullorðna, feita og freka ketti,“
segir Sif og hlær. „Ég myndi segja
að fiskur og mjólk sé hátíðarmatur
fyrir ketti, annars borða þeir mest
þurrmat. Það borgar sig að fjárfesta
í vönduðum kattamat því þá verður
kötturinn heilsuhraustari. Þegar
maturinn er betri þá borða kettirnir
minna af honum og kostnaðurinn
er því ekkert meiri en að kaupa ódýr-
ari mat. Það má gefa köttum bita af
flestum mat en það verður að stilla
því í hóf. Ef kötturinn borðar vandað
fóður þá þarf hann ekki á vítamíni
að halda, það er allt í fóðrinu."
Aðspurð um hvort það þurfi að
baða ketti sérstaklega eins og virð-
ist vera í tísku segir Sif að það sé
óþarfi að baða heimilisketti, nema
þeir verði hreinlega skítugir. „Sumir
kettir, eins og persakettir og skógar-
kettir, þurfa mikla feldhirðu. Það
99........................
Það erþvímiður
mjög algengt að
foreldrar eru að gefa
börnunum sínum
dýr og þykjast síðan
ekkert bera neina
ábyrgð á þeim sjálfir.
þarf að baða þá reglulega, setja í þá
hárnæringu, greiða þeim og blása."
Hvað varðar hreyfingu segir Sif
að það sé gott fyrir ketti að fara út
eins og alla aðra en nú orðið séu
margir sem vilja hafa kettina sína
inni. „Margir eigendur hafa átt ketti
sem var keyrt á enda er hættulegt
að vera úti í borgarumhverfi. Sumir
kettir verða þó vansælir af því að
vera inni. Ef maður ætlar að hafa
köttinn inni þá þarf maður að hafa
miklu meira fyrir honum. Það þarf
að sýna honum miklu meiri athygli
og hann getur ekki verið einn heima
allan daginn.“
Umhirða hunda
Sif segir að það fylgi enn meiri
ábyrgð hundahaldi en köttum enda
geta þeir ekki verið lengi heima.
Sjálf segist Sif ekki mæla með því að
hundur sé lengur en sex tíma einn
heima. Samkvæmt Sif er mjög mik-
ilvægt að fara með hunda á hlýðni-
námskeið. „Sérstaklega ef maður er
ekki vanur hundaeigandi. Það þarf
að hugsa sig mjög vel um ef maður
ætlar að gefa hund í jólagjöf, því það
er ofboðslega mikil ábyrgð og kostn-
aður sem fylgir hundahaldi. Einhver
reiknaði út að það kostaði 70 þúsund
krónur á ári að eiga hund og það er
jafnvel varlega áætlað. Svo kostar
aftur á móti enn meira að reka stóra
hunda.“
Sif segir að það megi alveg gefa
hundum bita af flestum mat þó meg-
inuppistaðan í mataræði þeirra skuli
vera þurrfóður. „Ef fóðrið er gott og
vandað þá þarf ekki að gefa hundum
vítamín aukalega. Síðan þurfa hund-
arnir vitanlega mikla hreyfingu, þeir
þurfa að fara út nokkrum sinnum
á dag og þar af í göngutúr tvisvar
sinnum á dag. Hundar þurfa líka
að fara reglulega til dýralæknis, það
þarf að ormahreinsa þá og bólusetja.
En það er vitanlega bjarnargreiði að
gefa einhverjum hund sem er ekki
tilbúinn að leggja á sig allan þennan
kostnað og ábyrgð."
Umhirða hamstra
Talið hefur verið að hamstar eigi
alls ekki að vera einir en Sif vísar
því algerlega á bug. „Hamstrar eru
einfarar og það er því mjög sjaldgæft
að þeim komi vel saman við hvorn
annan. Hvort hamstrar þurfi hreyf-
ingu fer mikið eftir þvi hvað búrið
er stórt. Einnig fer það eftir því hvað
barnið er gamalt sem á hamsturinn.
Ef það eru lítil börn sem geta ekki
almennilega handfjatlað dýrið af
öryggi þá er betra að hamsturinn
sé í búrinu. En það er gott fyrir þá
að fara út úr búrinu og hreyfa sig.“
Hægt er að kaupa kúlur fyrir hamstr-
ana þar sem þeir geta hreyft sig án
þess að vera lausir og Sif segir þær
vera mjög sniðugar. „Það þarf að
passa þessi litlu dýr ef þeim er sleppt
á gólfið. Með kúlunum getur dýrið
hreyft sig án þess að það sé hætta á
að það týnist. Búr hamstra þarf að
hreinsa lágmark einu sinni í viku og
það þarf að skipta um mat og vatn
á hverjum degi. Það borgar sig því
að gefa hömstrum lítið í einu og
skipta oftar. Hamstrar eru vanalega
mjög þrifalegir og ef það er hreinsað
reglulega í kringum þá eru þeir ekki
subbulegir. En ef manni finnst koma
mikil lykt af þeim þá getur maður
leyft þeim að synda í vaskinum."
Umhirða páfagauka
Ólíkt hömstrunum segir Sif páfa-
gauka vera félagsverur. „Páfagaukar
geta verið einir ef maður hefur mik-
inn tíma til að sinnaþeim. Ég myndi
ekki mæla með því að fólki fái sér
einn fugl ef maður er ekki heima hjá
sér á daginn. En það er í lagi að hafa
einn fugl ef húsráðandinn er meira
og minna heima á daginn. Það þarf
að hleypa páfagaukum út úr búrinu
og leyfa þeim að fljúga. Það þarf
að kaupa eins stórt búr og maður
mögulega getur. Lítil, kringlótt búr
eru alltof lítil, nema að fuglinn sé
laus meira og minna allan daginn.
Sumir eru með lítil búr og hafa þá
bara í búrinu á nótinni en leyfa þeim
að vera lausir allan daginn. Búrin
þurfa að vera þannig að þeir geti
flogið til hliðanna." Samkvæmt Sif
eiga páfagaukar að borða mjög fjöl-
breytt fæði og það á ekki einungis
að gefa þeim fræ. „Þeir mega borða
allt sem mannfólkið borðar nema
avacadó. Þeir þurfa aðallega græn-
meti og ávexti og það er kannski
ekki hollt fyrir þá að borða mikil sæ-
tindi,“ segir Sif og bætir við að páfa-
gaukar þurfi líka raka. „Það er mjög
gott fyrir páfagauka að fara í bað og .
það er hægt að fá klefa sem er festur
á búrið. Það er annað hvort hægt að
úða vatni eða sérstökum vökva yfir
búrið eða hafa vatnsbað þar sem
þeir geta snyrt sig.“ Það er sífellt
algengara að fólk fjárfesti í stórum
og miklum páfagaukum en Sif
segir að stærstu fuglarnir geti lifað
í hundrað ár. „Páfagaukar eru því -
ekki dýr sem maður fær sér í rælni
rétt fyrir jól. Það þarf að kynna sér
mjög vel hvernig á að þjálfa og fóðra
páfagaukana. Sumir þessara stóru
fugla hafa rosalega hátt og maður
þarf því að hugsa sig vel um. Stóru
fuglarnir eru reyndar mjög dýrir og
því er það þannig að flestir eigend-
urnir eru búnir að kynna sér þetta
mjög vel,“ segir Sif að lokum.
svanhvit@vbl.is
GÆLUDÝRABÚR 50% AFLÁTTUR
ÖLL FUGLABÚR, HUNDABÚR,
NAGDÝRABÚR, KATTABÚR OG FISKABÚR
MEÐ 50% AFSLÆTTL
ALLAR AÐRAR VÖRUR MEÐ 30% AFSLÆTTl.
Full búð af nýjum vörum.
TOKYO
gæludýravörur Hjallahraun 4 Hafnarfirði s.565-8444
og Kanafóðri, I
öllum verslunum F oa F
pppyi
!j jjj H iTl
25% afsláttur af fiskabúrum
(eingöngu í Bleikargróf)

uicmai yi
G?oLfeZ5
óf 15 Rvk • Hafnarstr
Hfj Skólabraut 37 Akranesi • Hrannargöt
Kaupangur Akureyri • Eyrarvegi 35 Se
IPROFormance
PET PRODUCTS INC