blaðið - 14.09.2006, Blaðsíða 28

36 FIMMTUDAGUR 14. SEPTEMBER 2006
blaöið
Fáar stórstjörnur hvíta
tjaldsins hafa verið
mönnum jafn mikil
ráðgáta og Greta Garbo.
Hún var stundum kölluð
hin „guðdómlega Garbo“
og hennar er enn minnst sem einn-
ar mestu leikkonu sem Hollywood
hefur átt. Hún lék í 27 kvikmynd-
um og eyddi síðustu 50 árum ævi
sinnar utan sviðsljóssins.
Hún fæddist í Stokkhólmi árið
1905. Faðir hennar lést þegar hún
var fjórtán ára og hún hætti þá
í skóla og fór að vinna fyrir sér.
Fyrsta starf hennar var á rakara-
stofu og síðan varð hún afgreiðslu-
stúlka í verslun. Hún kom fram í
stuttum auglýsingakvikmyndum
og í framhaldi fékk hún fyrsta
kvikmyndahlutverk sitt. í tvö ár
lærði hún leiklist við leiklistar-
. skóla Stokkhólms og þar kynntist
hún leikstjóranum Mauritz Stiller.
Hann fól henni hlutverk í mynd-
inni Gösta Berlings saga árið 1924.
Hollywood-kvikmyndamógúllinn
touis B. Mayer hreifst af mynd-
inni og leikur Gretu vakti sérstaka
athygli hans. Stiller og Greta voru
kölluð til Hollywood. Hann var þar
_ « ekki lengi, var rekinn og sneri aft-
ur til Svíþjóðar þar sem hann lést
skömmu síðar. Greta varð eftir og
tók á skömmum tíma umbreyt-
ingum. Þybbnu og hversdagslegu
stúlkunni var breytt í gyðju.
„Hún er hjátrúarfull,
tortryggin og veit ekki
hvað vinátta er, hún er
ófær um að elska."
Hún naut gríðarlegrar hylli í
þöglu myndunum og olli ekki von-
brigðum í fyrstu talmynd sinni,
Önnu Christie, sem var auglýst með
setningunni: „Garbo talar“. Meðal
frægustu mynda henna eru Grand
Hotel, Queen Christina, Anna Kar-
enina, Ninotchka og Kamilíufrúin.
Það var útbreidd skoðun á sínum
tíma að leikur hennar í Kamilíu-
* frúnni hefði verið besti kvikmynda-
leikur sem sést hefði. Karlkynsleik-
arar áttu ekki góða daga í myndum
hennar því hún skyggði á þá alla og
þeir litu út eins og ástsjúkir smá-
strákar. Ciark Gable stóð þó jafn-
fætis henni í myndinni Susan Len-
ox, kannski vegna þess að hann bar
enga virðingu fyrir henni. Honum
fannst hún vera snobbuð, henni
fannst hann lélegur leikari.
„Ég þarf að vera ein"
Hún var erfið og dyntótt í sam-
starfi og ef henni mislíkaði eitthvað
var hún vön að segja: „Ég held að ég
fari aftur til Svíþjóðar.“ Yfirmenn
hennar urðu dauðhræddir þvi hún
var mikil tekjulind og létu því allt eft-
ir henni. Hún leyfði engum gestum
að vera við kvikmyndatökur og hélt
jafnvel leikurum og yfirmönnum
frá tökustað þegar hún var að leika
fyrir framan kvikmyndavélar. í upp-
hafi ferils síns var hún samvinnu-
fús við blaðamenn en það breyttist
fljótlega. Hún hætti að veita viðtöl,
nema þá til að segja blaðamönnum
að þeir ættu að láta sig í friði. Hún
gaf ekki eiginhandaráritanir. Or-
son Welles var eitt sinn með henni
á gangi þegar einfættur hermaður á
hækjum bað Gretu um eiginhandar-
áritun. Hún neitaði. Hún fór ekki á
frumsýningar og svaraði ekki aðdá-
endabréfum. í myndinni Grand Hot-
el sagði hún setningu sem festist við
hana og allflestir töldu að hún hefði
sagt í raunveruleikanum: „Ég vil fá
að vera ein.“ Seinna sagði hún: „Ég
sagði aldrei að ég vildi fá að vera ein.
Ég sagðist vilja fá að vera í friði. Það
er allur munur á þessu tvennu.“ En
árið 1928 hafði hún sagt í einu af sín-
um fáu viðtölum: „Það eru mjög fáir
sem ég kann vel við. Ég þarf að vera
ein - alltaf.“
Árið 1941 lék hún í kvikmyndinni
Two-Faced Woman sem fékk hroða-
lega dóma. Oft hefur verið sagt að
viðtökur myndarinnar hafi orðið
til þess að Greta dró sig í hlé frá
kvikmyndaleik. Þetta var síðasta
mynd hennar.
Stóra ástin
Einkalíf Gretu var ætíð umvafið
dulúð enda var hún afar einræn.
Einkabréf sem komu í dagsljósið
eftir lát hennar bera með sér að
hún hafi verið afar sjálfhverf, þung-
lynd og full skömmustutilfinning-
ar vegna starfa föður síns sem vann
við að þrífa klósett. Hún giftist aldr-
ei. Þegar blaðamaður spurði hana
af hverju hún hefði aldrei gengið
í hjónaband brosti hún kuldalega
og sagði: „Sumt fólk vill giftast og
aðrir vilja það ekki. Ég hef aldrei
Nýjar vörur - Nýtt kortatímabil
—VEphlisHruL við Laugalæk ♦ sími 553 3755