blaðið - 01.09.2007, Blaðsíða 16

16
LAUGARDAGUR 1. SEPTEMBER 2007
blaðió
blaði
Útgáfufélag: Árvakur hf.
Ritstjóri: Ólafur Þ. Stephensen
Fréttastjórar: Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir
Þröstur Emilsson
Ritstjómarfulltrúi: Elín Albertsdóttir
Slátrum meðal-
mennskunni
Það eru skemmtilegar fréttir að Bændasamtökin skoði nú möguleika á
að bændur geti slátrað búfénaði heima og selt kjötið með löglegum hætti. í
frétt í Blaðinu í gær sagði Árni Jósteinsson, starfsmaður Bændasamtak-
anna, að í heimaslátrun væru fólgin tækifæri tengd matarferðamennsku.
Bændur gætu þá jafnvel boðið ferðamönnum upp á að fylgjast með ferli
kjötsins alla leið á diskinn, ffá haga til maga, eins og það er orðað.
Ef hugmyndin kemst í ffamkvæmd er það ein af leiðum íslenzks land-
búnaðar út úr miðstýringunni og meðalmennskunni, sem því miður ein-
kennir atvinnugreinina í of ríkum mæli.
Einstakir bændur og bú hafa ekki náð að skapa sér nafn fyrir gæða-
afurðir. Hvort heldur er, gæðakjöt eða mjólk, fer beint í stóra pottinn með
afurðum ffá þeim, sem vanda sig kannski minna við ffamleiðsluna. Neyt-
andinn hefur iðulega ekki hugmynd um hvaðan varan kemur, hvaða að-
ferðum var beitt við framleiðsluna eða hvernig hugsað var um skepnurnar,
sem afurðin kemur af.
Víða í nágrannalöndunum er matarferðamennska eða landbúnaðar-
ferðamennska (Italir tala t.d. um agroturismo) í mikilli sókn og á sér raun-
ar langa hefð. Hægt er að heimsækja bændur, smakka á afurðum þeirra og
kaupa af þeim beint. Þeir, sem þekktir eru fyrir gæðaafurðir, skipta beint
við neytandann og losna við milliliðakostnað. Væntanlega fá þeir þá meira
í eigin vasa fyrir vöruna.
Auðvitað þarf að vera effirlit með aðbúnaði og hreinlæti við heimaslátr-
un. En allar aðstæður eru gjörbreyttar ffá því sem áður var hvað varðar
húsnæði og tækjabúnað bænda. Sama má segja um mjólkurframleiðslu.
Bændur, sem ffamleiða gæðamjólk sem inniheldur mjög lítið af gerlum
mega ennþá sæta því að afurðin þeirra sé sett í stóran tank með mjólkinni
ffá öllum hinum og gerilsneydd. Af hverju mega gæðabúin ekki selja beint
til neytenda, ógerilsneydda mjólk eins og hún kemur úr kúnni?
Breytingar af þessu tagi eru auðvitað ekki bara nauðsynlegar fyrir land-
búnaðinn, heldur efla þær ferðamennsku og bæta lífsgæði Islendinga.
Margir fara í ferðalög til útlanda og njóta þess að kaupa matvöru, sem
tengist viðkomandi svæði. Ef stanzað er á benzínstöð í grennd við Dijon í
Frakklandi má ganga að því sem vísu að þar sé hilla með tugum sinn-
epstegunda, fyrir utan vínið, pylsurnar og allt hitt, sem héraðið framleiðir.
A íslenzkri benzínstöð geta menn valið um pulsu, hamborgara eða kart-
öfluflögur. Það er engu líkara en við skömmumst okkar fyrir íslenzka mat-
arhefð.
Bændur eiga þakkir skildar ef þeim tekst að rífa sig upp úr meðal-
mennskunni og miðstýringunni og bæta eigin afkomu, um leið og þeir ýta
undir fjölbreytta og þjóðlega matarmenningu.
Ólafur Þ. Stephensen
SÆKTU LEIÐARANN A WWW.MBL.IS/PODCAST
Auglýsingastjóri: Steinn Kári Ragnarsson Ritstjóm & auglýsingan Hádeg'ismóum 2,110 Reykjavík
Aðalsími: 510 3700 Símbréf á fréttadeild: 510 3701 Símbréf á auglýsingadeild: 510 3711
Netföng: bladid@bladid.net, frettir@bladid.net auglysingar@b!adidnet
Prentun: Prentsmiðja Morgunblaðsins
ALLIR DAGAR
ORÐLAUSLIFIÐ
Auglýsingasíminn er
510 3744 blaðið=
ÍS ÍR EKKEt^t Ht?ÆT)dufi vid
t^RÓyuKlRATA EiWS 0& YKKUR Stóou
^SfWl,YLHa
Framsókn við Amazon
Sit hér á bökkum Amazon í
Perú og leita að framsóknar-
mönnum. Eitthvað var vinur
minn séra Baldur Kristjánsson að
henda gaman að þessu í blöðum
heima og einhverjir telja sjálfsagt
að þetta sé meiningarlaust hjal í
okkur, svokallað grín. En stað-
reyndin er að mér leiðist yfirleitt
grín sem er meiningarlaust og það
fylgir þessu því giska mikil alvara.
Hefi lengi vitað að það er
hvorki hægt að skilja íslenska sögu
né samtíð án þess að ferðast um
og horfa til annarra þjóða. Og það
sem við þurfum mest á að halda
eru ekki endalausar ferðir til Dan-
merkur eða Brussel heldur að sjá
siði þjóða sem teljast vera langt á
eftir okkur í efnahagslegu tilliti.
Því það er stutt síðan við vorum
allra þjóða fátækastir og þegar ég
heyri Vesturlandabúa fitja upp
trýnið hér yfir bágu hreinlæti
þeirra manna sem baða sig í
fljótinu verður mér hugsað til
hinnar íslensku baðstofumenn-
ingar. Og kannski ekki nema von
að sumir telji að við höfum eitt-
hvað fram að færa þessu fólki sem
tekist hefur svo miklu miður í
sinni framþróun síðustu 100 ár-
in...
Skortur á framsóknarmennsku
Hvað gerðum við rétt og þeir
rangt? Vorum við ekki skríðandi í
torfkofum fyrir 150 árum, sann-
færðir um að vera aumastir allra,
vesælli en allt? Það var þá sem
skáldið orti, hvar er þín fornaldar
frægð, frelsið og manndáðin best!
Við trúðum ekki á okkur sjálf en
smám saman tókst Fjölnismönn-
um og vormönnum Islands að
vekja þessa þjóð með vísan í löngu
liðna frægð og gullöld.
Það er velsæld samtímans að
þakka að ég hefi getað leyft mér að
eyða mánuðum af mínu lífi meðal
fátækra í Keníu, Indlandi, Palest-
ínu, Marokkó og nú síðast hér við
Amazon. Og margt er af þessu
fólki að læra en allt býr það samt
við sömu brotalömina. Brotna
sjálfsmynd í heimi þar sem sá hvíti
er talinn bestur, heimur hans og
lendur betri. Jafnvel að hann einn
geti komið til hjálpar.
Við getum auðvitað talið okkur
trú um að það þurfi að hjálpa
mennafélögin sem börðu með
góðu og illu inn sjálfstrausti hjá
brotinni þjóð. Skólastofnanir á
borð við skóla Sigurðar Greips-
sonar í Haukadal sem stofnaður
var um það að kenna ungum
mönnum að ganga uppréttir. Og
þó vitum við það sem skiljum
anda ungmennafélaganna og lýð-
skólahreyfingarinnar að hvoru-
tveggja verður að eiga sér upphaf
og uppruna innan samfélaganna,
ekki sem aðstoð utanfrá.
Framsóknarhugsun
í farvatninu
Heimurinn er allur að skreppa
saman, verður minni og hverskyns
alþjóðavæðing verður meiri. Við
sitjum á kaffihúsum í myrkviðum
Amazon og getum gert það sama
og við tölvuskjáinn í stórborg
Vestanhafs. En um leið gera menn
sér betur grein fyrir verðmætum
hins sérstæða. Þeim endalausu
verðmætum sem felast í hinu
þjóðlega. Ekkert getur orðið jafn
dýrmætt fátæku fólki eins og ein-
mitt það að heyra að rímnasöngur
afa þess eða læknismixtúra ætt-
bálksins séu merkilegt framlag til
hins tæknivædda samtíma.
Aðgöngumiði hins smáa inn í
alþjóðasamfélagið er einmitt hinn
framsóknarlegi og þjóðlegi arfur
og með hann að vopni eru okkur
allir vegir færir, hvort sem við er-
um úr Hreppunum eða Amason-
frumskóginum.
Skrifað í Helicona við Amazon
24. ágúst, stytt og aðlagað á Sól-
bakka.
Höfundur er alþingismaöur og bóksali á
Sólbakka á Selfossi
VIÐHORF
Bjami Harðarson
þessu fólki að grafa brunna eða
bólusetja það og allt það starf er af
góðum hug unnið. En þó verra en
heima setið, því staðreyndin er að
hvorutveggja gat þetta fólk vel gert
sjálft og því er enginn greiði gerð-
ur með því að tekið sé fram fyrir
hendurnar á því. Þvert á móti elur
það enn á vanmetakenndinni sem
getur dregið hið drengilegasta fólk
í svaðið.
Ef eitthvað vantar í lönd þessi
eru það félög á borð við ung-
KLIPPT OG SKORIÐ
thygliverð
eru um-
mæli Árna
Jósteinssonar hjá
Bændasamtök-
unum varðandi
heimaslátrun bænda í Blaðinu í
gær. Segir Árni þar að aukinn
áhugi sé hjá bændum á að selja
kjötvörur beint af kúnni ef svo
má segja. Segist Árni þó ekki
reikna með að heimaslátrun
geri vöruna ódýrari fyrir neyt-
endur. Vissulega er kostnaður
samfara því að uppfylla heil-
brigðiskröfur vegna slátrunar en
bændur hafa um langt skeið
agnúast út í stóra hlutdeild
milliliða og verslana þegar hátt
kjötverð hér á landi hefur borið
á góma. Lækki verð ekki um-
talsvert við eigin slátrun þeirra
eru þau rök fokin út í veður og
vind.
Hver höndin er upp á
móti annarri þegar
kemur að verndun
húsa við Laugaveginn í höf-
uðborginni og jafnvel innan
sömu flokka. I fyrradag sam-
þykkti borgarráð að heimila
niðurrif húsa númer 4-6 í þeirri
ágætu götu og báru mótbárur F
listans, Vinstri grænna og full-
trúa Samfylkingar engan árang-
ur. Taldi samfylkingarfulltrúinn,
Oddný Sturludóttir, réttast að
endurgera húsin
enda vel hægt að
sameina upp-
byggingu og
verndun götu-
myndarinnar.
Það er nokkuð á skjön við
ummæli Dags B. Eggerts-
sonar, samflokksmanns henn-
ar, fyrir rúmu ári þegar hann
var ennþá formaður skipu-
lagsráðs. Þá sagði Dagur að
vert væri almennt að reyna að
vernda götumyndir en það
væri býsna erfitt í þessu til-
felli þar sem það skapaði
kaupmönnum mikinn og
kostnaðarsaman vanda.
albert@bladid.net