Bændablaðið - 24.03.2011, Blaðsíða 4

4 Bændablaðið | fimmtudagur 24. mars 2011
Fréttir
Guðrún Gauksdóttir mun gegna
for mennsku í Æðar ræktarfélagi
Íslands fram að aðalfundi félags-
ins í haust þegar kosinn verður
nýr formaður í stað Jónasar
Helgasonar, sem lést þann 20.
janúar sl.
Guðrún er frá Kaldaðarnesi í
Flóa, lögfræðingur að mennt og dós-
ent við Háskólann í Reykjavík. Hún
hefur setið í stjórn Æðarræktarfélags
Íslands frá 2004. Netfang Guðrúnar
er gudrungauks@ru.is. Að öðru
leyti hefur stjórnin skipt þannig
með sér verkum að sr. Guðni Þór
Ólafsson frá Melstað er gjaldkeri
og Ásta Flosadóttir, Höfða er ritari.
Í varastjórn er Erla Friðriksdóttir,
Stykkishólmi.
Nýr formaður tekur við Æðarræktar-
félagi Íslands fram á haust
Forsvarsmenn Bændasamtakanna
fóru á fund Jóns Bjarnasonar sjáv-
arútvegs- og landbúnaðarráðherra
síðastliðinn föstudag og afhentu
honum ályktanir Búnaðarþings
2011. Þar á meðal var ályktun um
ESB-málin þar sem bændur setja
fram varnarlínur sínar í viðræðum
við sambandið.
Fyrir hönd Bændasamtakana
fóru á fundinn þau Haraldur
Benediktsson formaður BÍ, Eiríkur
Blöndal framkvæmdastjóri og
Erna Bjarnadóttir hagfræðingur
samtakanna.
Jón Bjarnason þakkaði forsvars-
mönnum samtakanna fyrir ályktan-
irnar og sagðist heils hugar taka
undir með þeim hvað varðar afstöðu
þeirra til Evrópusambandsaðildar.
Samkvæmt ályktun BÍ um afstöð-
una til ESB er farið fram á að stjórn-
völd kanni nú þegar afstöðu ESB
til varnarlína Bændasamtakanna, sé
það ætlun þeirra að standa vörð um
íslenskan landbúnað. Þess var farið
á leit við ráðherra að hann kæmi
þessum skilaboðum skýrt til skila
við ríkisstjórn Íslands.
Í ályktuninni segir einnig m.a.:
„Búnaðarþing 2011 ítrekar
andstöðu sína við aðild að
Evrópusambandinu. Miklir atvinnu-
hagsmunir bændastéttarinnar eru í
húfi og telur þingið þessum hags-
munum betur borgið utan þess.
Hagsmunir og afkoma bænda tengj-
ast ótvírætt hagsmunum íslenskra
neytenda og byggðum landsins.
Búnaðarþing telur að fæðuöryggi
þjóðarinnar verði því aðeins tryggt
að fullu með því að Ísland standi utan
sambandsins.”
Skuldamál bænda
Farið var yfir hinar ýmsu álykt-
anir Búnaðarþings á fundinum með
ráðherra, m.a. um fjármál bænda og
úrvinnslu lánastofnana. Í ályktuninni
um þetta mál segir m.a.:
„Búnaðarþing 2011 ítrekar
fyrri ályktun frá fyrra ári um fjár-
mál bænda. Í ljós hefur komið að
seinagangur í úrvinnslu skuldamála
bænda hefur leitt til fjölgunar þeirra
búa sem eiga í fjárhagslegum erfið-
leikum. Niðurstaða Hæstaréttar frá
liðnu sumri og breytingar á löggjöf
virðast ekki haft þau áhrif sem vænst
var gagnvart bændum.” /TB/HKr.
Ráðherra afhentar ályktanir Búnaðarþings 2011:
Stjórnvöld kanni nú þegar
afstöðu ESB til varnarlína BÍ
Frá Búnaðarþingi 2010 kom
ályktun þar sem óskað var eftir því
að á vegum Landbúnaðarháskóla
Íslands yrðu unnin drög að viður-
kenndum staðli fyrir ræktanlegt
land, til leiðbeiningar við skipu-
lagsvinnu og stefnumótun í land-
nýtingu.
Ályktuninni var beint til
umhverfisráðuneytisins og
Skipulagsstofnunar og í kjölfarið
voru fulltrúar frá Bændasamtökum
Íslands, sjávarútvegs- og landbún-
aðarráðuneyti, Landbúnaðarháskóla
Íslands (LbhÍ), Landgræðslu ríkis-
ins og Skipulagsstofnun kallaðir
saman til að ræða með hvaða hætti
best væri að standa að slíkri vinnu.
Áslaugu Helgadóttur, prófessor við
LbhÍ, var síðan falið að gera drög að
slíkri skilgreiningu í samstarfi við
þau Svein Runólfsson landgræðslu-
stjóra og Hafdísi Hafliðadóttur hjá
Skipulagsstofnun – og nú liggja fyrir
tillögur þeirra.
Brýnt að halda landinu til haga
„Málið á sér í raun langan aðdrag-
anda. Við Jónatan Hermannsson
höfum nú í nokkuð mörg ár vakið
máls á mikilvægi þess að svona skil-
greining liggi fyrir. Með vaxandi
kornrækt verður ljóst að akuryrkju-
land er ekki ótæmandi auðlind – og
okkur hefur fundist nauðsynlegt að
minna á það. Því höfum við vakið
athygli skipulagsyfirvalda á því
hversu brýnt það sé að reyna að
halda þessu landi til haga og verja
með einhverjum hætti – svo það fari
ekki í einhverja aðra landnotkun.
Fleiri hafa svo tekið undir þetta með
þeim afleiðingum að málið endaði
á Búnaðarþingi í fyrra. Málið var
einnig tekið fyrir í nefnd um athugun
á notkun og varðveislu ræktanlegs
lands á Íslandi, sem skilaði af sér
skýrslu til sjávarútvegs- og land-
búnaðarráðherra í febrúar í fyrra,“
segir Áslaug.
Í skýrslunni sem Áslaug vitnar
til segir að „mikilvægt [sé] að rækt-
unarland sé skilgreint með tilliti til
fyrirliggjandi upplýsinga, m.a. um
jarðveg og veðurfar. Staðall verði
gerður fyrir gott ræktunarland. Með
gerð staðals yrði mat á eiginleikum
lands markvissara í tengslum við
skipulagsgerð.“ „Okkar tillaga er á
svipuðum nótum og er í raun ætluð
til að vera eins konar hjálpartæki
fyrir skipulagsyfirvöld til að geta
afmarkað akuryrkjuland. Við reynd-
um svo að flokka landið frekar niður
eftir verðmæti þess. Það er brýnt að
vernda verðmætasta landið, í það
minnsta í fyrstu umferð, og gefa því
einhvers konar hverfisvernd eins og
núverandi skipulagsreglugerð býður
upp á,“ segir Áslaug.
Áslaug segir ekki ljóst hvað
gerist í framhaldinu. „Það er undir
Skipulagsstofnun komið hvernig þar
er farið höndum um tillögurnar. Ég
veit að sveitarfélög bíða eftir því að
fá leiðsögn í þessum málum. Hitt
veit ég ekki; hvort þetta á einungis
að vera einhvers konar viðmið, sem
menn fara eftir ef þeir svo kjósa,
eða hvort þetta verður neglt meira
niður.“
Minnisblað um tillögurnar var
sent Búnaðarþingi 2011 til umræðu.
Í blaðauka um jarðrækt og vorverk
hér í blaðinu, á blaðsíðu 17, er þetta
minnisblað að finna. /smh
Tillögur að skilgreiningu akuryrkjulands í skipulagi:
Verðmætt land verði varið
– hjálpartæki fyrir skipulagsyfirvöld
Jón Bjarnason, sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra, tekur við álykt-
unum Búnaðarþings 2011 úr hendi Haraldar Benediktssonar, formanns
Bændasamtaka Íslands. Mynd | HKr.
Rekstur Norðlenska var góður á
liðnu ári; ársveltan var 4.120 millj-
ónir króna og jókst um 11% á milli
ára og þá skilaði félagið um 171
milljónar króna hagnaði á árinu
2010. Árið á undan var félagið
rekið með 78 milljóna króna tapi.
Eigið fé, sem var neikvætt í byrj-
un árs, var því orðið jákvætt um 95
milljónir króna í árslok. Skuldastaða
félagsins batnaði verulega og skuldir
hafa lækkað umtalsvert á milli ára,
sem gerir félagið rekstrarhæfara en
áður. Þetta kom fram á aðalfundi
félagsins í síðustu viku.
Hagnaður ársins var til kominn
vegna leiðréttra erlendra lána og
lækkandi vaxtastigs í landinu auk
hagræðingar í rekstri. Gætt hefur
verið mikils aðhalds og tekið á
flestum rekstrarliðum og fyrirtækið
er nú á góðri siglingu út úr krepp-
unni. „Mikilvægast er að hlúa að
fyrirtækinu og halda áfram að styrkja
innviði þess,“ segir í skýrslu stjórnar.
Fram kom hjá Sigmundi
Ófeigssyni, framkvæmdastjóra
Norðlenska, að árið hefði verið
erfitt framan af, en er á það leið
orðið meira jafnvægi í rekstrinum.
Útflutningsmarkaðir löguðust
umtalsvert seinnihluta árs auk þess
sem veik króna styrkti afkomu
útflutnings. Verð fyrir útflutt kjöt
hækkaði verulega, m.a vegna skorts
á lambakjöti á erlendum mörkuðum.
„Þetta hafði í för með sér hærra
skilaverð á útfluttu kjöti, sem og
möguleika á auknum útflutningi,
sem skapaði meira jafnvægi á
heimamarkaði. Félagið er þó mjög
viðkvæmt fyrir sveiflum í krónunni,
eins og önnur fyrirtæki sem flytja út
vörur,“ sagði Sigmundur.
Stjórn Norðlenska er skip-
uð þeim Heiðrúnu Jónsdóttur,
Garðabæ, sem er stjórnarformaður,
Ingva Stefánssyni, Teigi, varafor-
manni, Geir Árdal, Dæli, ritara,
Aðalsteini Jónssyni, Klausturseli,
meðstjórnanda og Sigríði Elínu
Sigfúsdóttur, Reykjavík, meðstjór-
nanda. Varamenn eru: Þórarinn
Ingi Pétursson, Grýtubakka 1, Gróa
Jóhannsdóttir, Hlíðarenda og Jón
Benediktsson, Auðnum.
/MÞÞ
Rekstur Norðlenska skilaði
171 milljónar króna hagnaði
Viðsnúningur varð í rekstri
Mjólkursamsölunnar (MS) á
árinu 2010. Samkvæmt ársskýrslu
félagsins nam hagnaður eftir skatta
293 milljónum króna en á árinu
2009 var tap upp á 242 milljónir
króna. Sölutekjur námu tæpum
16,9 milljörðum króna, sem er
talsvert umfram áætlanir. Þá var
rekstrarkostnaður tæplega 594
milljónir króna, sem er talsvert
undir áætlunum. Höfuðstöðvar MS
eru í Reykjavík, en auk þess eru
starfsstöðvar í Búðardal, á Ísafirði,
Akureyri, Egilsstöðum og Selfossi.
Mikil lækkun á kostnaði
Einar Sigurðsson, forstjóri MS, segir
að meginástæður rekstrarbatans séu
m.a. þær að félaginu tókst að lækka
söfnunar-, vinnslu- og afsetningar-
kostnað um 200 milljónir króna á
árinu 2010, þrátt fyrir margvíslegar
kostnaðarhækkanir. Þá sé í pípunum
enn frekari hagræðing á ýmsum
þáttum sem ætti að geta skilað svip-
uðum sparnaði.
Meðal kostnaðarhækkana eru
tvennar launahækkanir, í árslok 2009
og á miðju ári 2010, auk hækkana á
launatengdum, opinberum gjöldum.
Til að mæta þeim kostnaðarhækk-
unum var stöðugildum fækkað um
5% og dregið úr yfirvinnu um 16%.
Raunlækkun árlegs launakostnaðar
frá árinu 2007 nemur rúmum 500
milljónum króna.
Í ársskýrslunni kemur fram að
einnig hafi tekist að lækka kostnað
við nær alla þætti starfseminnar. Þá
er tekið til þess að nú er greitt fyrir
umframmjólk í samræmi við tekjur
af útflutningi.
Í desember 2009 hækkaði heild-
söluverð mjólkurvara um 3,5%. Var
það mikilvægt fyrir reksturinn í ljósi
þess að félagið hafði ekki fengið
heimild til að hækka vöruverð á árinu
2008 til samræmis við 4% hækkun á
hráefniskostnaði.
Unnið hefur verið að því að endur-
skoða rekstrarþætti félagsins í því
augnamiði að ná fram meiri hag-
ræðingu. Vinnslustöðvum hefur verið
fækkað, samruni varð í greininni og
flutningakerfi einfaldað. Þá hefur
einnig verið lögð áhersla á að endur-
skipuleggja mjólkursöfnun og vöru-
flutninga, sem byrjaði þegar að skila
árangri á síðasta ári. Gert er ráð fyrir
að hagræðingin í félaginu komi að
fullu fram á árunum 2011 og 2012.
/HKr.
Viðsnúningur í rekstri Mjólkursamsölunnar á árinu 2010:
Úr tapi í 300 milljóna króna hagnað
Ný Áburðarhandbók
Út er komin ný og endurgerð
Áburðarhandbók Áburðar-
verksmiðjunnar.
Bókin byggir á áburðartegundum
Áburðarverksmiðjunnar en hún er
ætluð bændum, ráðunautum og
öllum þeim sem nota áburð.
Mikið af nýju efni er bætt við
fyrri útgáfu sem kom út árið 2001.
Ritstjóri þeirrar bókar og aðal-
höfundur var Magnús Óskarsson
áburðarsérfræðingur og kennari á
Hvanneyri til margra ára. Í nýju
bókinni eru m.a. greinar um búfjár-
áburð, tillögur um áburðarnotkun
við mismunandi aðstæður ásamt
leiðbeiningum um meðferð áburðar
og dreifingu. Þá er einnig fjallað um
jarðvegssýnatöku og áburðaráætlanir
auk endurræktunar túna. Í frétta-
tilkynningu frá Fóðurblöndunni,
sem er útgefandi, segir að von-
andi verði handbókin bændum og
öðrum ræktendum leiðarvísir við
val á áburðartegundum og stuðli
að áhrifaríkri notkun á áburði. Það
voru þeir Sigurður Þór Sigurðsson
og Pétur Pétursson sem ritstýrðu.
Áburðarhandbókin er fáanleg hjá
Fóðurblöndunni og er dreift endur-
gjaldslaust.
Sigurður Þór Sigurðsson og Pétur
Pétursson eru ritstjórar nýrrar
Áburðarhandbókar sem Fóðurblandan
gefur út.