Fréttablaðið - 25.05.2012, Blaðsíða 16

25. maí 2012 FÖSTUDAGUR16
K
visast hefur út að
sérstaka veiðigjald-
ið verði lækkað
verulega frá því sem
það var í upphaf-
lega frumvarpinu
um veiðigjald. Atvinnuveganefnd
bað í því sambandi sérfræðinga
um að reikna dæmi þar sem gjald-
ið er lækkað um helming. Eins
verður tekið tillit til skulda fyrir-
tækjanna. Eru stjórnvöld að nálg-
ast ykkar sýn á breytingar?
„Það er erfitt að ræða hluti sem
okkur er neitað um að sjá. Eins og
frumvörpin líta út núna erum við
að tala um sjö- til tíföldun á veiði-
gjaldi frá því sem útgerðin greið-
ir í dag, en það er misjafnt eftir
útgerðarflokkum. Síðan höfum
við heyrt um þessa lækkun, en
hafa ber í huga að það er ekki um
lækkun að ræða heldur margföld-
un á því veiðigjaldi sem við þegar
greiðum. Til að meta þetta álita-
efni þurfum við að hafa eitthvað
í höndunum. Eða að okkur verði
sýnd sú kurteisi, sem viðgengst í
siðuðum samfélögum, að við okkur
sé rætt og okkur kynnt málið. Við
höfum ekkert í höndunum og það
eina sem við höfum á að byggja
eru frumvörpin eins og þau liggja
fyrir. Þau eru eyðileggjandi fyrir
íslenskan sjávarútveg. Forsendur
útreikninganna eru úr öllu sam-
hengi við þann raunveruleika sem
er í íslenskri útgerð.“
Hvað áttu við nákvæmlega?
„Bókfært virði vegna kaupa á
aflaheimildum er 212 milljarð-
ar og það er hvergi sjáanlegt í
útreikningunum. Það er talað um
æskilegar og óæskilegar skuldir.
Það er sagt að við höfum fjárfest í
óskyldum greinum. Útreikningar
Landsbankans sýna að innan við
tvö prósent af skuldum útgerðar-
innar komu til vegna fjárfestinga
utan greinarinnar. Auðvitað sjá
menn að þetta er óverulegt. Samt
er því haldið fram að útgerðar-
menn hafi hagað sér óskynsam-
lega. Þvert á móti er íslensk útgerð
skynsöm. Við erum vissulega
skuldsettir en við erum lítið skuld-
settir miðað við aðrar atvinnu-
greinar.“
Auðlindin og þjóðin
Auðlindin er í eigu þjóðarinnar. Er
þá ekki eðlilegt að hún fái að njóta
þess með sérstöku gjaldi?
„Við teljum að fullveldisréttur-
inn taki á því að íslenska ríkið,
eða löggjafinn, geti sett nauðsyn-
legar reglur, og þá innan skyn-
samlegra marka. Við gerum hins
vegar engan ágreining um sam-
eign íslensku þjóðarinnar.
Þegar menn eru að tala um að
þjóðin eigi að fá arð frá atvinnu-
greininni þá skal það sagt að hún
fær hann til sín. Hann hríslast út í
gegnum íslenskt samfélag í gegn-
um hagkerfið. Arðurinn af útgerð
á Íslandi endar að mestu leyti hjá
ríkinu, sem er fólkið í landinu. Það
er frekar blómlegt á Íslandi og ég
vil halda því fram að við sem störf-
um í sjávarútvegi eigum nokkurn
þátt í því. Tekjur hafa aukist en
það hafa skuldir gert líka. Sjáv-
arútvegsráðherra gleymir þessu
og talar um ofsagróða í íslenskum
sjávarútvegi.“
Er það ekki rétt? Er ekki ofsagróði
hjá útgerðinni?
„Það hefur almennt verið ágæt-
is afkoma undanfarin ár. Hjá
meginþorra fyrirtækja er þó eng-
inn ofsagróði. Menn eru gjarnir á
að taka toppana og þetta er besta
árið sem hefur komið lengi. Það er
engin launung að það hefur verið
góð afkoma vegna góðrar makríl-
og loðnuveiði. Markaðir hafa verið
góðir, en ef við horfum heilt yfir
atvinnugreinina þá á þetta ekki
við.
Má ég þarna víkja að útreikn-
ingum ráðherra? Hann talar alltaf
um tekjuhliðina en aldrei kostnað-
inn. Við erum að borga afkomu-
tengd laun og olíuverð hefur vald-
ið því að öll hlutföll hafa raskast
verulega. Það var talið eðlilegt að
olíukostnaður væri fimm til sjö
prósent en hann er 18 til 20 pró-
sent. Öll önnur aðföng eru dýrari.
Ef Steingrímur, sjávarútvegsráð-
herra og fyrrverandi fjármálaráð-
herra, lítur eingöngu á tekjurnar
þá er ég ekkert hissa þó menn nái
ekki tökum á ríkisfjármálunum.
Það verður að líta á gjaldahliðina
líka.“
Vitlaust gefið?
Úti í samfélaginu tala menn samt
um að mikill auður verði eftir í
vösum fárra á meðan fjölmargir
hafa lítið eða ekkert. Hvað segir
þú um það?
„Maður verður var við þetta,
það er rétt. Ég get bara talað út
frá sjálfum mér. Ég rek sjávarút-
vegsfyrirtæki á Seyðisfirði. Við
höfum verið í samfélagslegum
rekstri heima og við höfum ekki
verið að fylla vasa hluthafa. Það
hrundi hjá okkur. Eiginfjárstað-
an var neikvæð og því óheimilt að
borga arð. Þessi staða er uppi hjá
mörgum fyrirtækjum.
Jú, menn tala um arðgreiðslur
stærstu fyrirtækjanna. Þetta eru
vissulega stórar tölur og ég get
vel skilið að það hafi áhrif á þá
sem hafa lítið eða ekkert.
Það er hins vegar önnur hlið
á þessu. Þau fyrirtæki sem
eiga velgengni að fagna eru að
fjárfesta. Við getum tekið HB
Granda sem dæmi sem hefur
verið í fjárfestingum. Vopna-
fjörður væri líklega ekki til ef
það fyrirtæki hefði ekki burði til
að endurnýja sig og byggja upp
samfélagið allt. Samfélögin njóta
góðs af þessari velgengni, fyrst
og síðast.“
Sitjandi ríkisstjórn hefur lýst því
yfir að breytingar á lögum um
stjórn fiskveiða verði gerðar og
kláraðar fyrir þinglok. Er LÍÚ búið
að skilgreina hvað er ásættanlegt?
„Ég hef verið spurður að því
áður hvað sé ásættanlegt fyrir
íslenska útgerð. Ég hef alltaf sagt
að það sem er ásættanlegt er að
fyrirtækin fái að blómstra, þau
fái að vaxa og fjárfesta. Við erum
að borga verulegar upphæðir nú
þegar. Menn segja að 4,2 milljarð-
ar í veiðigjald sé lítið. Að 1,5 millj-
arðar í kolefnisgjald af olíunni sé
lítið. Fjöldi fyrirtækja er að borga
tekjuskatt þrátt fyrir að unnið sé
að því að borga tapið af hruninu.
Fyrirtækin eru að borga í beinum
sköttum verulegar upphæðir til
ríkisins. En ríkið vill samt meira.
Þessi aðferðafræði, vil ég segja,
að færa fé frá útgerðinni til að
byggja upp aðrar atvinnugreinar,
er rugl. Að styrkja eina atvinnu-
grein á kostnað annarrar. Verða öll
þessi störf raunveruleg ef undir-
stöður sjávarútvegsins veikjast?
Ég efast um það.“
Ertu að vísa til þess að þjónustu-
fyrirtæki við sjávarútveginn muni
líða fyrir gjaldtökuna?
„Já, ef menn horfa á klasasam-
félög í kringum sjávarútveginn;
vélsmiðjur, verktakafyrirtæki,
tæknifyrirtæki og fleira. Tökum
Marel sem dæmi. Marel og fleiri
fyrirtæki voru byggð upp í sam-
vinnu við útgerðina. Íslenskur
sjávarútvegur borgaði, og er að
borga, þróunarvinnu sprotafyrir-
tækja sem oft eru nefnd á nafn til
að sýna hvað vel er gert í atvinnu-
lífinu. Þessi fyrirtæki hafa síðan
þroskast og leita í fleiri áttir en
grunninn má finna hjá útgerðinni.
Sprotafyrirtæki þarf fjármagn
og viðskipti, sérstaklega í byrjun.
Annars er fyrirtækið andvana fætt.
Stjórnvöld tala um góðar og
slæmar fjárfestingar fyrir útgerð-
ina. Er það slæmt ef ég legg fjár-
muni í sprotafyrirtæki á Seyðis-
firði, hjálpa því á fæturna? Eða
að ég setji peninga í þekkingar-
fyrirtæki heima? Af hverju er
það óeðlilegt að útvegsfyrirtæki
kaupi hlut í olíufyrirtæki ef það
er góð fjárfesting? Af hverju á að
skilgreina eina atvinnugrein sem
óæskilega fjárfesta?
Föstudagsviðtaliðföstuda
gur Adolf Guðmundsson, formaður Landssambands íslenskra útvegsmanna
Þegar menn eru að tala um að þjóðin eigi að fá arð frá
atvinnugreininni þá skal það sagt að hann kemur annars
staðar frá. Arðurinn hríslast út í gegnum íslenskt efna-
hagslíf í gegnum hagkerfið.
Fimmfaldur Lottópottur
stefnir í 38 milljónir.
Leyfðu þér smá Lottó!
MILLJÓNIR
Herferðin kom til af nauðsyn
Lækkun á veiðigjaldi frá því sem nú er í frumvarpi ríkisstjórnarinnar skiptir ekki máli. Formaður LÍÚ segir Svavari Hávarðssyni
að um lamandi hækkun fyrir fyrirtækin sé að ræða eftir sem áður. Hann segir að völd LÍÚ séu ofmetin og hagkerfið sjái um að
koma arði sjávarútvegsins til þjóðarinnar. Nýleg auglýsingaherferð hafi verið svar útgerðarmanna við tómlæti fjölmiðla.
ADOLF GUÐMUNDSSON Formaðurinn telur að þrátt fyrir fréttir um að veiðigjaldið verði lækkað frá því sem var upphaflega í frumvarpi um veiðigjöld þá skipti það engu máli.
Um margfalda hækkun á veiðigjaldi sé að ræða eftir sem áður. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA