Fréttablaðið - 30.08.2012, Blaðsíða 44

30. ágúst 2012 FIMMTUDAGUR28
Danski rithöfundurinn
Jussi Adler-Olsen hefur
slegið í gegn með bókum
sínum um Deild Q í dönsku
lögreglunni sem fæst við
óupplýst sakamál. Hann
er staddur hér á landi til
að kynna verk sín og hitta
íslenska lesendur.
„Ég tók þá ákvörðun þegar ég
var 45 ára gamall að helga mig
skrifum. Þá var ég í mjög krefjandi
starfi og hugsaði með mér að ég
vildi ekki brenna út auk þess sem
ég átti þá ungan son sem ég vildi
sinna. Ég vissi að ég gæti skrifað
en ekki að það væri svona krefj-
andi að vera rithöfundur,“ segir
Jussi Adler-Olsen rithöfundur sem
þekktur er fyrir bækur sínar um
Deild Q í dönsku lögreglunni, deild
sem fæst við óupplýst sakamál.
Adler-Olsen hefur skrifað fjórar
bækur um deildina og kom sú
þriðja í röðinni, Flöskuskeyti frá P,
nýverið út í íslenskri þýðingu. Sög-
urnar segja frá glímu starfsmanna
deildarinnar, Carls Mørck, Assads
og Rósu, við gömul mál og glæpa-
menn að störfum en um leið fær
lesandi innsýn inn í þeirra líf og
kima dansks samfélags. Þær falla
því vel að hinni norrænu glæpa-
sagnahefð sem á rætur sínar að
rekja til sænsku hjónanna Sjöwahl
og Wahlö. „Þau eru sporgöngu-
menn norrænna spennusagna
og við sem skrifum slíkar sögur
byggjum á þeirra hefð, það er
klárt. Ég vissi hins vegar að þegar
ég lagði grunn að bókaflokknum
um Deild Q þá væri mikil vægt að
nota húmor í sögunum, um leið og
maður fer að prédika þá hættir
fólk að nenna að lesa.“
Það var vinur Adler-Olsen, leik-
stjórinn og framleiðandinn Rumle
Hammerick, sem fyrst hvatti hann
til þess að skrifa glæpasögur sem
gerðust í Danmörku.
Spennu- frekar en glæpasögur
„Ég hafði ekki áhuga á að skrifa
hefðbundna glæpaseríu sem
fjallaði um lögreglumenn að störf-
um. Mér fannst það of heftandi.
Þess vegna bjó ég til Deild Q,
deild sem fæst við óupplýst saka-
mál og fær því öðruvísi viðfangs-
efni og vinnur með öðrum hætti
en lögreglan gerir. Bækurnar
eru kannski frekar spennusög-
ur en glæpasögur, söguhetjurnar
keppast við að koma í veg fyrir
glæpi sem rígheldur lesendum allt
til söguloka.“ Hver saga stendur
vitanlega sjálfstætt en eftir því
sem flokknum vindur fram munu
lesendur fá að vita meira um aðal-
persónurnar. „Ég legg mikla vinnu
í plottið sem er undirliggjandi og
segir sögu þeirra þriggja. Þau
eru öll flóknir persónuleikar eins
og kemur æ betur í ljós eftir því
sem bókunum fjölgar
en líkast til verða þær
tíu. Nema lesendur fái
nóg af Deild Q, þá fer ég
kannski bara að skrifa
erótískar skáldsögur,“
segir hann og hlær.
Áður hafði Adler-
Olsen sent frá sér þrjár
bækur sem gerast á
alþjóðlegum vettvangi
en það var fyrst með
bókunum um Deild Q
sem hann sló í gegn svo
eftir var tekið. Hann
hefur verið þaul sætinn á
metsölulistum á Norður-
löndum, í Þýskalandi
og nýverið komst hann
fyrstur Dana um ára-
tugaskeið inn á metsölulista New
York Times. Velgengninni hafa
fylgt mikil ferðalög en að Íslands-
heimsókn lokinni ætlar Adler-
Olsen að setjast við skriftir og
halda áfram með fimmtu bókina
um Deild Q: „Ég er langt á eftir
áætlun með hana satt best að
segja. En maður verður að sinna
lesendum og mörkuðum sem eru
mikilvægir eins og til dæmis
Þýskalandi og Bandaríkjunum.
Og ég er satt best að segja mjög
ánægður með að vera kominn til
Íslands loksins. Þið lesið svo mikið
sem hefur alltaf heillað mig.“
Ræktaði alla hæfileikana
Þetta er fyrsta heimsókn Adler-
Olsen síðan hann gerðist rit-
höfundur en hann átti afar fjöl-
breyttan feril að baki þegar hann
settist við skriftir.
Hann átti um tíma verslun
sem seldi teiknimyndasögur,
hann samdi tónlist fyrir teikni-
myndina Valhalla, starfaði fyrir
dönsku friðarhreyfinguna og var
útgefandi hjá Bonnier-útgáfunni
svo fáein dæmi séu tekin. „Faðir
minn, sem var einn
best menntaði maður
á Norðurlöndum, sagði
við mig þegar ég var
ungur: Jussi, þú ert
svo hæfileikaríkur á
mörgum sviðum og þú
átt að rækta þá alla. Og
svo býrð þú yfir stærsta
hæfileikanum af öllum,
þú ert heppinn.“
Adler-Olsen segir
skrautlegan feril og þá
staðreynd að hann ólst
upp á geðveikrahæli,
þar sem faðir hans var
yfirlæknir, hafa hjálpað
honum við persónu-
sköpun og skáldsagna-
smíð. „Ég sæki inn-
blástur í fjölmiðla og fréttir, les á
milli línanna í sögum dagsins og
fylgist með því sem er að gerast.“
Spurður hvort hann fylgist með
verkum annarra spennusagna-
höfunda kveður hann nei við. „Ég
les aldrei glæpasögur, ég hef ekki
lesið glæpasögur í sjö ár, ég er
svo hræddur við að verða fyrir
of miklum áhrifum frá þeim. Ég
hef mest gaman af absúrd bók-
menntum, norski höfundurinn
Erlend Loe er til dæmis í miklu
uppáhaldi.“
Adler-Olsen kemur fram á höf-
undakvöldi í Norræna húsinu í
kvöld klukkan átta en þar ræðir
Árni Matthíasson við hann um
verk hans.
sigridur@frettabladid.is
28
menning@frettabladid.is
Bækur ★★★ ★★
Steinblóð
Johan Theorin. Anna Ragnhildur Ingólfsdóttir
þýddi.
Undirheimar
Álfar og klámtröll
Bækur hins sænska Johans Theorin, Hvarfið og
Náttbál, komu eins og ferskur svali af hafi inn í
norræna glæpasagnaflóru. Sögusviðið er Öland og
glæpirnir eru óvenjulegir, engin súperlögga í aðal-
hlutverki, ellilífeyrisþegar leika stórt hlutverk við lausn gátanna og
áherslan er allt eins mikil á að lýsa sögu, sögnum og mannlífi eyjunnar eins
og að leita að lausn sakamála. Steinblóð sver sig í sömu ætt og má eigin-
lega segja að hinn eiginlegi glæpur sé hálfgert aukaatriði. Aðalpersónurnar
tvær, Per Mörner og Vendela Larsson, leita hvor um sig að lausn frá þrúgun
æskuáranna og sátt við óbilgjarna feður sem hvor um sig tengist ólíkum
glæpum. Þjóðsögur um álfa, dverga og aðrar vættir eyjunnar koma sterkt
fram og á köflum líður lesanda eins og sögusviðið hljóti eiginlega að vera
Ísland en ekki hið sænska Öland.
Theorin er frábær sögumaður og sögurnar tvær fléttast eðlilega saman
án þess þó að á þeim sé sjáanlegur neinn snertiflötur lengi framan af.
Persónuleg vandamál Pers og Vendelu virðast heldur ekki lík að neinu leyti,
en eiga þó sameiginlega hina óuppgerðu reiði í garð feðranna og bagga frá
óvenjulegri æsku. Inn í söguna blandast ellilífeyrisþeginn Gerlof Davidsson
sem við þekkjum úr fyrri bókum Theorins, en hér er hann í algjöru auka-
hlutverki, næstum eins og Hitchcock í eigin myndum, og skemmir frekar
hrynjandina í frásögninni en að bæta einhverju við hana.
Í miðju glæpsins sem sagan öðrum þræði fjallar um er klámiðnaðurinn
sænski og þau áhrif sem störf í kringum hann hafa á nánustu fjölskyldu
klámbarónanna, áhugaverð nálgun sem sýnir hversu ólíkur Theorin er
öðrum glæpasagnahöfundum. Hvarflar jafnvel að manni að glæpirnir í
sögum hans séu einhvers konar sölutrikk svo hægt sé að setja bækurnar í
krimmaflokkinn sem dæmin sanna að tryggir betri sölu en á „venjulegum“
skáldsögum. Slíkt er þó algjör óþarfi því Theorin er höfundur sem kann
að vekja og halda athygli lesenda frá upphafi til enda án þess að til komi
nokkur hasar eða senseisjónalismi. Friðrika Benónýsdóttir
Niðurstaða: Mögnuð skáldsaga með glæpaívafi sem sannar enn sérstöðu
Theorins á norrænum glæpasagnamarkaði.
Borgarinnan, leikrit Sögu Jóns-
dóttur leikkonu, verður frumsýnt
í kvöld í Samkomuhúsinu á Akur-
eyri. Það fjallar um kven skörunginn
Vilhelmínu Lever sem setti svip
sinn á Akureyri á 19. öld, barðist
gegn karlaveldinu og rak veitinga-
sölu, verslun og gistiþjónustu fyrir
ferðamenn. Kaus meira að segja til
bæjarstjórnar löngu áður en konur
fengu kosningarétt. Leikhópur sem
kallar sig Litla kompaníið stendur
að sýningunni undir stjórn höfund-
arins Sögu. Aðeins fáar sýningar
eru fyrirhugaðar, því húsið er upp-
tekið vegna annarra verkefna. - gun
Saga skörungs sýnd
LITLA KOMPANÍIÐ Hluti hópsins sem stendur að sýningunni við Laxdalshús sem var
heimili Vilhelmínu um tíma.
Starfsmöguleikar:
Innkaupastjóri
Útlitsráðgjafi
Stílisti
Verslunarstjóri
1. önn 2. önn
Fatastíll
Fatasamsetning
Textill
UPPLÝSINGAR OG SKRÁNING Í SÍMA 533 5101
Ú T L I T S - O G F Ö R Ð U N A R S K Ó L I
w w w . u t l i t . i s
VILTU VERÐA STÍLISTI?
Litgreining
Förðun út frá litgreiningu
Litasamsetning
Svala, stílisti
Í starfi mínu í kvenfataverslun
nýtist námið mér mjög vel því
ég get sagt viðskiptavinum
hvaða snið hentar og hvaða
litir. Einnig er ég að hanna og
sauma föt, eftir útskrift hefur námið hjálpar
mér mikið í saumaskapnum. Aukalega hef ég
haldið förðunarnámskeið, snyrtikynningar og
fleira tengt stílistun, þetta er nám sem ég
mæli eindregið með.
The Academy of Colour and Style og
Kvikmyndaskóli Íslands hafa hafið samstarf
sín á milli, sem felst í því að nemendur í
innanhússtílistanámi og útlits- og förðunar-
námi koma að verkefnum nemenda í
Kvikmyndaskólanum. Nemendur í útlits- og
förðunarnáminu vinna að búningagerð og
förðun fyrir verkefni í skólanum en nemendur
í innanhússtílistanáminu aðstoða við þróun á
leikmynd og útfærslu hennar.
The Academy of Colour and Style er skóli sem kennir útlitsráðgjöf. Námið byggir
á helstu atriðum útlitshönnunar og er meðal annars tekið fyrir litgreining,
fatastíll og förðun. Eftir nám fá nemendur diplóma í útlitsráðgjöf (fashion
consultant). Starfsmöguleikar eftir nám eru margir og spennandi og geta nýst á
ýmsum sviðum og atvinnugreinum.
Hver önn tekur þrjá mánuði og fylgja öll kennslugögn með náminu.
Kennsla fer fram í Tækniskólanum einu sinni í viku frá 18-22.
Í október hefjast tökur á fyrstu myndinni um Deild Q þar
sem danski stórleikarinn Nikolaj Lie Kaas fer með hlut-
verk Carls Mørck. „Þetta er viðkvæmt mál fyrir mig þó það
ætti ekki að vera það. Ég hef unnið við kvikmyndir og veit
að þær eru eitt og bækurnar annað en núna þegar bæk-
urnar eru orðnar svona vinsælar þá er ég dauðstressaður
yfir því hvaða tökum sögurnar og söguhetjurnar verða
teknar í kvikmyndunum,“ segir Adler-Olsen. Samið hefur
verið um réttinn til að kvikmynda fyrstu fjórar bækurnar
í flokknum við danska stórfyrirtækið Zentropa. „Sjáum til
hvort þeir fá réttinn að hinum,“ bætir hann brosandi við.
KVIKMYNDIRNAR STRESSA
Les aldrei glæpasögur
JUSSI ADLER-OLSEN Í nokkurra daga Íslandsheimsókn ætlar höfundurinn meðal
annars að ræða höfundarverk sitt í Norræna húsinu í kvöld. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON
ÞETTA VIL ÉG SJÁ Sýning á myndskreytingum úr nýútkomnum íslenskum barnabókum opnar í Sláturhúsinu á
Egilsstöðum í dag. Frumritin eru til sýnis eins og um málverkasýningu sé að ræða en einnig eru bækurnar sem myndirnar
birtast í til sýnis.
Ég sæki
innblástur í
fjölmiðla og
fréttir, les á
milli línanna
í sögum
dagsins og
fylgist með
því sem er að
gerast.