Fréttablaðið - 24.11.2012, Blaðsíða 12

24. nóvember 2012 LAUGARDAGUR| FRÉTTIR |
Allir þeir
sem eiga
eða meira í
fj ármála-
fyrirtæki
munu þurfa
að gera
grein fyrir
sér sam-
kvæmt nýju
lagafrum-
varpi.
af ríkis-
skulda-
bréfum sem
gefi n voru út
í fyrra sumar
voru keypt af
einu stærsta
eigna-
stýringar-
fyrirtæki
heims.
1%
48%
ASKÝRING | 12
EIGNARHALD VOGUNARSJÓÐA Á ÍSLANDI
Sjóðfélagafundur
27. nóvember 2012
Kynningar- og fræðslufundur verður haldinn fyrir sjóðfélaga
Gildis-lífeyrissjóðs þriðjudaginn 27. nóvember nk. kl. 17.00
á Grand Hótel, Reykjavík.

Dagskrá fundarins:

1. Starfsemi og staða Gildis
- Harpa Ólafsdóttir formaður stjórnar Gildis
og Árni Guðmundsson framkvæmdastjóri.

2. Tryggingafræðileg athugun - hvað er verið að reikna?
- Vigfús Ásgeirsson tryggingafræðingur
Sjóðfélagar eru hvattir til að mæta.
lífeyrissjóður
Stjórn Gildis-lífeyrissjóðs.
Víðfeðmt eignarhald skamm-
tímafjárfesta á borð við vogunar-
sjóði á íslensku efnahagslífi er
talið geta skapað kerfisáhættu
og margir viðmælendur Frétta-
blaðsins vilja að gripið verði inn
í til að hindra að mikið af eigin fé
íslenskra fyrirtækja verði sogað
út úr íslensku hagkerfi þegar fjár-
festarnir hverfa frá með ávinning
sinn.
Handfylli af sjóðum
Sex til sjö vogunarsjóðir hafa
fjárfest gríðarlega í erfiðleikum
íslensks efnahagslífs á undan-
förnum árum. Þeir hafa keypt
kröfur á íslensk fjármálafyrirtæki
og fjárfestingafélög á eftirmarkaði
fyrir brotabrot af nafnvirði krafn-
anna með það fyrir augum að virði
þeirra margfaldist.
Alls er talið að um 70 prósent
krafna í þrotabú Kaupþings og
Glitnis hafi skipt um hendur og að
umræddir sjóðir hafi verið allra
duglegastir við að kaupa kröfurn-
ar. Þeir hafa auk þess varið stöður
sínar með því að kaupa hlutabréf í
félögum sem eru mikilvæg bönk-
um sem þeir stefna á að eignast.
Í gegnum kröfur sínar og beint
og óbeint eignarhald þá eru þess-
ir sjóðir með þræði inn í flestalla
mikilvægustu geira á Íslandi. Fyrir
utan að vera mjög fyrirferðar-
miklir í eignarhaldi á fjármála-
fyrirtækjum þá tengjast þeir
að minnsta kosti tveimur trygg-
ingafélögum, tveimur fjarskipta-
félögum, tveimur olíufélögum,
sjávarútvegs risum, þjóðarflug-
félaginu og ýmsum fleiri eignar-
böndum.
Fimm til sjö ár
Áætlanir þessara fjárfesta eru að
mestu leyti á huldu, utan þess að
þeir ætla sér augljóslega að hagn-
ast vel á aðkomu sinni á Íslandi.
Þeir fulltrúar vogunarsjóðanna
sem hafa rætt við Fréttablaðið á
óformlegum fundum eiga það sam-
eiginlegt að telja að það muni taka
um fimm til sjö ár til viðbótar að
greiða kröfuhöfunum út það sem
þeir eiga í bönkunum. Vænta má að
áætlanir þeirra geri ráð fyrir sam-
bærilegum útgangstíma úr öðrum
hagsmunum þeirra hérlendis.
Þeir eru því ekki langtíma-
eigendur að bönkum eða öðrum
íslenskum fyrirtækjum og fara
ekkert í felur með að vilji þeirra
stendur ekki til þess. Sú afstaða
var meðal annars staðfest í minn-
isblaði sem fulltrúar þeirra sendu
efnahags- og viðskiptanefnd í
síðasta mánuði, og Fréttablaðið
hefur undir höndum. Margir við-
mælendur Fréttablaðsins velta því
hins vegar fyrir sér hvað það þýði
fyrir íslenskt atvinnulíf ef stærstu
eigendur þess, óbeinir eigendur
þess eða eigendur skulda þess
hafa það eitt að markmiði að hagn-
ast mjög á sem skemmstum tíma
og reyna að koma ávinningnum í
annan gjaldeyri sem fyrst.
Meðal stærstu sjóða í heimi
Fréttablaðið greindi frá því um
síðustu helgi að bandaríska sjóð-
stýringarfyrirtækið Davidson
Kempner Capital Management
LLC og vogunarsjóðir í stýringu
þess væru á meðal stærstu kröfu-
hafa allra föllnu íslensku bank-
anna. Það er líka á meðal stærstu
eigenda Straums fjárfestingar-
banka og Klakka, sem áður hét
Exista og á nokkur af stærstu
fyrir tækjum á Íslandi.
Meðal þeirra vogunarsjóðs-
stýringarfyrirtækja sem eru
einnig mjög stórir kröfuhafar er
York Capital Management. Fjöldi
sjóða í stýringu þess er á meðal
stærstu kröfuhafa bæði Glitnis og
Kaupþings. York Capital, eins og
Davidson Kempner, sérhæfir sig
í því að hagnast á viðskiptum með
kröfur á hendur gjaldþrota fyrir-
tækjum. Í viðtali við tímaritið
Hedge Fund Review, í ágúst síð-
astliðnum, var haft eftir William
Vrattos, einum af eigendum York
Capital, að það væri alltaf ein-
hver í vandræðum. Vegna þess
væru „alltaf einhverjir skuldaeig-
endur sem eru í raun ekki í þeim
geira að eiga gjaldfallnar skuld-
bindingar og að hjálpa fyrirtækj-
um að finna út stöðugan rekstrar-
grunn til framtíðar. Það opnar á
tækifæri fyrir fólk eins og okkur
alla daga“.
Vogunarsjóðir skapa kerfisáhættu
Sex til sjö vogunarsjóðir veðjuðu á að íslenska efnahagshrunið myndi skila þeim margföldum hagnaði. Veðmál þeirra virðist ætla að ganga
upp. Óttast er að eignarhald sjóðanna skapi kerfisáhættu í efnahagslífinu sem gæti haft miklar langtímaafleiðingar þegar þeir hverfa burt.
Fjárfestingarbankinn Straumur-Burðarás gekk í
gegnum nauðasamning árið 2010 og eignir hans voru
eftir það í eigu eignaumsýslufélagsins ALMC. Það
ákvað að halda áfram að reka banka, sem fékk nafnið
Straumur, á íslenskum markaði og fékk til þess fjár-
festingarbankaleyfi í fyrrahaust.
Eins og venja er eftir nauðasamninga eignuðust
kröfuhafar ALMC. Eignarhaldið er þó fjarri því að
vera gegnsætt. Það er þannig að Deutsche Bank AG
í Amsterdam heldur á 99 prósentum hlutdeildar-
skírteina ALMC fyrir hönd hinna eiginlegu eigenda
félagsins, og þar af leiðandi Straums. Ekki hefur
verið upplýst um hverjir hinir eiginlegu eigendur eru
en Fréttablaðið greindi frá því um síðustu helgi að
Davidson Kempner væri á meðal stærstu eigenda
bankans. Þegar leitað var til Fjármálaeftirlitsins (FME)
eftir þeim upplýsingum sagðist það ekki geta upplýst
um hverjir virkir eigendur Straums væru á grundvelli
þagnarskyldu.
➜ Heimild í lögum til að upplýsa
Ekki eru allir viðmælendur Fréttablaðsins sammála
þeirri túlkun FME að eftirlitinu sé óheimilt að upplýsa
um endanlega eigendur fjármálafyrirtækja. Í 19. grein
laga um fjármálafyrirtæki segir að „fjármálafyrirtæki
skal tilgreina á vefsíðu nöfn og hlutfallslegt eignarhald
allra þeirra sem eiga 5% eða stærri hlut í fyrirtækinu“.
Enn fremur segir í lögum um opinbert eftirlit með
fjármálastofnunum að FME sé heimilt að „birta
opinberlega niðurstöður í málum og athugunum sem
byggjast á lögum þessum, nema ef slík birting verður
talin stefna hagsmunum fjármálamarkaðarins í hættu“.
Steingrímur J. Sigfússon, ráðherra fjármálamarkaða
og almennra viðskiptamála, greindi síðan frá því í gær
að í nýju breytingarfrumvarpi á lögum um fjármála-
fyrirtæki, sem hann hyggst leggja fram á næstunni,
verði ákvæði um að upplýsa verði um alla endanlega
eigendur á meira en eins prósents hlutar í íslensku fjár-
málafyrirtæki í ársreikningi þess. Ekki verður hægt að
fela sig á bak við vörsluaðila lengur.
ENDANLEGIR EIGENDUR VERÐI OPINBERAÐIR
Þegar ríkissjóður Íslands réðst í alþjóðlega skulda-
bréfaútgáfu í júní 2011 og seldi skuldabréf fyrir
einn milljarð dala, um 126 milljarða króna á gengi
dagsins í dag, voru forsvarsmenn ríkisstjórnarinnar
duglegir við að tala um að eftirspurnin sýndi hversu
langt Ísland hefði náð í bataferlinu. Í greiningu sem
Fjármálaráðuneytið lét gera kom enda fram að 85
prósent þeirra sem keyptu skuldabréf í útgáfunni
hefðu verið eignarstýringar, tryggingafélög og lífeyris-
sjóðir. Stöð 2 greindi hins vegar frá því að eitt stærsta
eignarstýringarfyrirtæki heims, Franklin Templeton,
hefði keypt tæpan helming allrar útgáfunnar, eða fyrir
470 milljónir dala, um 60 milljarða króna.
Auk þess keyptu vogunarsjóðir átta prósent út-
gáfunnar. Þorri þeirra er sjóðir sem áttu líka kröfur á
íslensku bankana. Skuldabréfin hafa síðan sum hver
skipt um hendur, enda virkur markaður með ríkis-
skuldabréf, og vogunarsjóðir bætt við stöðu sína.
Keyptu helminginn af útgáfu ríkisins
YFIRVOFANDI Verði nauðasamningar Kaupþings og Glitnis kláraðir, eins og stefnt er að snemma á næsta ári, munu bæði Arion
banki og Íslandsbanki verða í eigu kröfuhafa þrotabúanna.
70%
krafna í þrotabú Kaupþings
og Glitnis eru taldar hafa
skipt um hendur á liðnum
árum.
6 til 7
vogunarsjóðir hafa fj árfest
gríðarlega í erfi ðleikum
íslensks efnahagslífs undan-
farin ár.
Þórður Snær
Júlíusson
thordur@frettabladid.is