Prentarinn - 01.04.1987, Side 23

Leiðbeiningar
Hérlendis hefur komið út bæklingur frá
Vinnueftirliti ríkisins, Vinna við tölvu-
skjái, þar sem er að finna leiðbeiningar
um vinnutækni og vinnuaðstöðu, auk
þess eru t. d. sérstök ákvæði í samning-
um bókagerðarmanna, eins og áður
hefur fram komið.
Erlendis eru komnar margháttaðar
reglur og tilmæli varðandi skjávinnu,
t. d. sérstakir prófunarlistar, sem
starfsmenn og fyrirtæki fylla í með
vissu millibili, og ætlað er að tryggja
sem bezt vinnuskilyrði. Þessi atriði eru
ýmist komin frá opinberum aðilum,
eða eru í samningum vinnuveitenda og
verkalýðsfélaga.
Hér eru ótaldar ýmsar greinar og rit-
gerðir á þessu sviði, og mun það efni án
efa aukast mjög í nánustu framtíð.
Ekki er heldur úr vegi, að þeir sem
störfin vinna láti frá sér heyra, á þess-
um vettvangi eða öðrum, því þar er
auðvitað þekkingarsjóður, sem öðrum
getur komið að ómetanlegu gagni.
Lokaorð.
Ég hefi á sl. árum átt 135 viðtöl við
meðlimi Félags verksmiðjufólks í Sví-
þjóð, sem orðið hafa fyrir vinnusköð-
un. Þótt þetta svið sé að flestu leyti
óskylt bókagerð þá er það svo, að í
pappírs- og umbúðaiðnaði hafa sam-
tökin ekki verið sammála um hvoru
verkalýðsfélaginu ýmsir ættu að til-
heyra. Þetta kemur að vísu tölvuvinn-
unni lítið sem ekkert við, en nokkrum
almennum félagslegum atriðum, sem
ég varð vör við í þessum samskiptum vil
ég gjarnan koma á framfæri. Verk-
smiðjufólkið hafði hlotið ýmiss konar
vinnuskaða, bæði vegna hættulegra
efna, sem það hafði unnið með, slysa,
sem stöfuðu af því að ekki var sinnt eft-
irliti á þeim búnaði sem notaður var,
eða starfsmönnum fannst vinnan ganga
hraðar fyrir sig ef öryggishlífar væru
fjarlægðar, svo dæmi séu tekin. Rang-
ar vinnustellingar og léleg vinnuað-
staða leiddu gjarnan til allskyns sjúk-
dóma í stoðkerfi og fleira mætti nefna.
Ég gleymi aldrei manninum, sem hafði
unnið í gúmmíverksmiðju við að vikta
duft, sem líktist kakói. Eftir margra ára
starf við þetta var einn morguninn
komið upp skilti þar sem tilkynnt var,
að þessa vinnu mætti aldrei fram-
kvæma án þess að bera munnhlíf, þar
sem efnið væri stórhættulegt öndunar-
færunum. Af 16 vinnufélögum var hann
einn á lífi, — öryrki.
Það sem hins vegar sló mig mest var
hræðsla þessa fólks við að leita réttar
síns í stóru og smáu. hræðsla við að
hafa samband við hvers kyns yfirvöld
og þurfa að endurtaka erindi sitt marg-
oft, eða vita hreinlega ekki hvert það
ætti að snúa sér. Nú má geta þess, að í
Svíþjóð er allri upplýsingamiðlun um
þjónustu opinberra fyrirtækja mun bet-
ur háttað en hér, og eru það t. d. einu
auglýsingarnar sem leyfðar eru í sjón-
varpinu. Því nefni ég þetta hér, að sú
tilhneiging er ávallt til staðar að lesa
ekki það upplýsinga- og fræðsluefni
sem berst, bæði frá opinberum aðilum
og stéttarfélögum t. d. Mörgum hættir
til að hugsa: „Þetta kemur ekki fyrir
mig“, og því ekki ástæða til að kynna
sér þá lesninguna. Margt af því fólki,
sem ég átti viðtöl við hafði í raun ekki
ýkja miklar menjar vinnuskaða síns, en
kom samt, vegna þess að það átti við
ýmis önnur vandamál að stríða gagn-
vart kerfinu og eygði þama möguleika
að hitta manneskju, sem kannski gæti
leiðbeint. Ég fékk sívaxandi áhuga á
þessu vandamáli í stærra samhengi, og
setti að lokum fram þá tilgátu, að það
hlyti að vera í verkahring verkalýðsfé-
laganna að haga starfsemi sinni þannig,
að meðlimirnir fyndu, að þangað gætu
þeir ávallt leitað með vandamál sín, —
að þeir fyndu að þar yrði aldrei gert lít-
ið úr þekkingarskorti þeirra á kerfinu,
og þar væri fyrir hendi þekking, sem
gæti hjálpað fólki að stíga fyrstu skrefin
til að leita réttar síns. Aðalatriðið væri,
að fólk fyndi til slíks félagsanda, að
þegar erfiðleikar steðjuðu að, þá kæmi
alltaf upp þessi hugsun: „Það er best að
ég spyrji þá hjá verkalýðsfélaginu, þeir
hljóta að vita þetta“. Ég ætla ekki að
lýsa þeim mýmörgu dæmum sem ég hef
séð þar sem leitað var upplýsinga hjá
konunni í næsta húsi, vinnufélögum,
eða trúnaðarmönnum, og þær reyndust
vissulega stundum réttar, en allt of oft
rangar og villandi og leiddu til þess, að
fólk fór á mis við skýlausan rétt sinn.
í Prentaranum hafa áður birzt greinar
um málefni af svipuðum toga og þessi
og má t.d. benda á tbl. 4.5 ’85,3.6. ’86,
1.7. og 2.7. ’87.
Sigríður Stefánsdóttir
PRENTARINN 4.7.’87
23