Prentarinn - 01.04.1987, Qupperneq 24

GUÐLAUGUR R. GUÐMUNDSSON
Heimsmet
— og nú ekki miðað við fólksfjölda
í hendur mínar barst fyrir nokkru
síðan bók sem heitir „LETUR OG
MERKI“ og er eftir Guðlaug R. Guð-
mundsson en útgefandi er Iðnskólaút-
gáfan í Reykjavík 1987.
Bók þessi vakti athygli mína fyrir
það hve illa hún er unnin, sama á hvaða
þætti bókagerðar er litið, ef undan er
skilið líming í kápu og prentun hennar.
Eftir að hafa flett í gegnum bókina fór
ég að leita skýringa í huga mér af
ástæðunum fyrir hinu hroðalega útliti
gripsins, en fann enga nema verið gæti
sparnaður, sem hlýtur að vera í meira
lagi hæpinn í þessu tilfelli.
Ekkert kemur fram í formála um að
þetta sé óköruð tilraunaútgáfa, heldur
gæti lesandinn haldið að hann sé með í
höndunum verk sem unnið er sam-
kvæmt þeim kröfum sem gera verður til
kennslubóka fyrir bókagerðarmenn.
Efnisyfirlit bókarinnar er eftirfar-
andi:
Formáli bls. 2-4
Letur - 5-18
Tákn - 19-36
Skrift - 37-58
Prent - 59-72
Setning - 73-86
Merki - 87-102
Rétting - 103-110
Verkefni - 111-138
Heimildir - 139-140
Eins og sjá má af þessu efnisyfirliti þá
fjallar fyrri hluti bókarinnar, 72 síður
um ýmislegt faglegt efni sem bókagerð-
armönnum er þarft að kunna skil á og
sjálfsagt er að kenna í faglegu námi
þeirra. Síðari hluti bókarinnar er að
frátöldum kaflanum „Rétting bls. 103-
110“, efni sem ekki á heima í faglegu
námi bókagerðarmanna sérstaklega,
heldur tilheyrir íslenskunámi almennt.
Athuga ber að „setning“ í efnisyfirliti
merkir ekki það sem bókagerðarmenn
kalla setningu heldur er hér átt við
hluta málsgreinar í íslensku máli.
„Merki" í efnisyfirliti er heldur ekki
það sem bókagerðarmenn nota þetta
orð yfir heldur er hér átt við greina-
merki í texta. „Rétting“ í efnisyfirliti er
átt við það sem bókagerðarmenn kalla
leiðréttingu. Þessi atriði sýna einnig
vanþekkingu á faginu og því máli sem
þar er notað þó skilja megi orðin.
Bókin hefði lagast mikið ef þessu
efni hefði verið sleppt. Lesandinn hefði
fengið færri illa unnar síður og minna af
faglegum sóðaskap.
Heimildaskrá er á tveim síðum og ef
rennt er yfir hana þá kennir þar margra
grasa. Hlýtur skráin að vera höfð til að
koma því inn hjá lesandanum að þarna
sé um lært rit að ræða, en eins og með
þetta er farið hefði alveg eins verið
hægt að lengja skrána um tvær síður, og
hefði það auðvitað lyft verkinu mikið
miðað við hið fyrra. Einnig var leið, og
kannski skynsamlegust í stöðunni að
sleppa skránni alveg því ekki er vitnað
til hennar nema með örfáum undan-
tekningum. Má í því sambandi t. d.
nefna textann um lausaletur á bls. 61.
en þar hefði að ósekju mátt geta þess að
hann væri þýðing úr Sort og rpdt eftir
R. Broby Johansen 1982. Ekki hafði ég
við hendina nærri öll þau rit sem upp
eru talin í skránni og fannst raunar ekki
eyðandi tíma í að bera saman texta og
heimildarit. Þarna sýnir höfundur að-
eins á sér enn eina hliðina og því miður
er hún ekki betri en hinar fyrri.
Hér á árum áður keypti ég nokkuð
af kennslubókum í bókagerð og hélt
þeirri iðju áfram um árabil þó ekki
fengist ég óslitið við fagið. Ég hef
reyndar ekki keypt margar bækur af
þessum toga undanfarin ár, en samt
nokkrar og hafa þær sannfært mig um
að hugsun og hefðir í útgáfu slíkra bóka
hafa lítið breyst, hvað varðar útlit og
vandaðan frágang.
Við Islendingar erum fámenn þjóð
og það er í kennslu bókagerðar eins og í
fleiri sérhæfðum greinum að við verð-
um að notast við erlendar kennslubæk-
ur, þó við vildum auðvitað heldur hafa
LETUR OG MERKI
IÐNSKÓLAÚTGÁFAN
1987
Þetta er kápa þess rits sem fjallað er um í
meðfylgjandi grein.
íslenskar. Við verðum að setja okkur
það mark, að því aðeins verði íslenskar
bækur notaðar að þær komi fyllilega í
stað þeirra erlendu, að ekki sé talað um
hvað faglegan frágang varðar.
Mikið vatn er til sjávar runnið frá því
ég var lítillega tengdur prentdeildinni í
iðnskólanum. Þá var ekki um auðugan
garð að gresja hvað fagbókmenntir á ís-
lensku varðar, en þó menn vilji nokkuð
á sig leggja til að geta notað bækur á
móðurmálinu þá er ég þess fullviss að
þeir kennarar sem þá kenndu við deild-
ina þeir Hafsteinn Guðmundsson, Óli
Vestmann Einarsson, Hjörleifur Bald-
vinsson og ég hefðum ekki tekið til
notkunar bók eins og þá sem hér um
ræðir, og illa þekki ég Óla Vestmann,
skoðun hans á faginu og metnaði fyrir
því, ef hann gerir sig í dag ánægðan
með bók sem þessa. Raunar er einnig
sú hlið á þessu máli, sem vert er að at-
huga, að nemar í bókagerð hafa gott af
því að venjast við að lesa og kynna sér
faglegt efni á erlendum tungumálum.
Það víkkar sjóndeildarhring þeirra og
það er borin von að hægt sé að fylgjast
með öllum nýjungum með því að lesa
aðeins fagrit á íslensku.
24
PRENTARINN Ai:B7