Keflavíkurgangan - 19.06.1960, Blaðsíða 45

því að þar er víða ekkert ferskt vatn að fá nema regnvatn af
þökum. Við Kúagerði er dálítil tjörn; þar er forn áningar-
staður, en betra þótti ferðamönnum að hafa eitthvað með-
ferðis til þess að blanda drykkjarvatnið.
Norður af Höskuldarvöllum við Trölladyngju er snotur
eldborg, en úr henni hefur Afstapahraun runnið. Höskuldar-
vellir eru eitt mesta graslendi Suðurkjálka, og var vegur lagð-
ur þangað fyrir nokkrum árum og tekið að rækta vellina; því
miður var þá gígnum spillt með malarnámi.
Afstapahraun mun runnið nokkru fyrir landnámsöld, og
hefur þá sennilega nefnzt Hvassahraun, samnefnt bæ sem
stendur austan við hraunið. Vafasamt er, hvernig heitið Af-
stapahraun er til orðið.
Handan Afstapahrauns taka við fornleg hraun að nýju, þó
hvergi nærri jafngömul og Vatnsleysustrandarhraunin. Þau
munu runnin frá ýmsum eldstöðvum undir Sveifluhálsi, m. a.
við Mávahlíðar.
Við Straum er einna náttúrufegurst á leiðinni sunnan af
strönd. Þar eru miklar uppsprettur í fjöru, eins og áður segir.
Kapelluhraun nefnist hraunflákinn norðan vegar austur af
Straumi, en heildarnafn á hrauni þessu er Bruninn. Það nefn-
ist Nýjahraun í Kjalnesingasögu og máldögum fornum og
mun runnið á fyrstu öldum íslandsbyggðar. Það er komið
upp í um 7 km langri gossprungu við Undirhlíðar norðaust-
ur frá Vatnsskarði. Kapelluhraun dregur nafn af kapellu, dá-
litlu byrgi við gamla veginn í hrauninu. Við rannsókn fyrir
fáum árum fannst þar lítið líkneski heilagrar Barböru. Á þeim
stað hefur voveiflegur atburður gerzt fyrir siðaskipti, en eng-
ar öruggar sögur greina þar frá tíðindum. — Hraunið hefur
steypzt fram af sjávarhömrum, en ægir lítt unnið á því til
þessa, af því hve það er ungt.
Milli Hvaleyrarholts og Brunans er Hvaleyrarhraun, frem-
ur flatt helluhraun og mjög ellilegt. Til marks um aldur þess
eru bergstallar, sem sjór hefur klappað í hraunið í flæðarmáli,
þar sem heitir Gjögrin. Þar eru miklar lindir, sprettur fram
vatn 4.3° heitt sumar og vetur. Trúlegt er, að þar komi fram
vatnið úr Kaldá, sem hverfur í hraunið upp af Hafnarfirði,
eins og kunnugt er.
Austast í Hvaleyrarhrauni við vegamót Krísuvíkurvegar er
gryfja, sem nefnist Rauðhóll. Þama var áður lítið snoturt eld-
fjall, eflaust eitt hið minnsta hér á landi, og er víst réttar að
tala um gíghól. Hann hefur nú verið numinn burt til vegagerð-
ar, en gigtappinn stendur þó eftir , i miðju eldvarpinu, hefur
reynzt mokstrarvélum of harður undir tönn. Rauðhóll er eða
raunar var eldri en Hvaleyrarhraun, því að það lá utan á hon-
um á alla vegu og ofan á rauðamölinni, en þunnt moldarlag og
brunnir lyngstönglar finnast á mótum malar og hrauns.
Undirlag rauðamalarinnar er barnamold, sem myndazt hef-
ur í ósöltu vatni. Þarna hefur því verið tjörn endur fyrir
löngu, en undir barnamoldinni er ægisandur með skeljabrot-
um, svo að hingað hefur ægir einhverntíma teygt arma sína.
Þá hefst Hvaleyrarholt með fjörumörkum í 33 m hæð. Er
Eiður Bergmann, skrifstofumaður:
Það er óþolandi að við séum hersetin þjóð. Ég trúi á þýð-
ingu göngunnar.
Gréta Tómasdóttir, afgreiðslustúlka:
Fyrst og fremst til að mótmæla hernum og leggja þetta af
mörkum, því að ég trúi að gangan hafi þýðingu í rétta átt.
Svanhvít Einarsson, verzlunarmær:
-Ég tek þátt í göngunni til þess að andmæla her og her-
stöðvum í landinu, held að þetta séu sterk mótmæli.
Ólafur Ólafsson, verkamaður:
Ég vil veita þessu máli sem mestan þunga. Þetta á að vera
sterkur liður til þess að koma hernum úr landi.
Ludvig Thorberg Helgason, verzlunarmaður:
Langar til að losna við herinn, tel að þessi ganga sé vissu-
lega kröftug til þess að ýta undir kröfuna um brottför hersins.
Ólafur Þórarinsson, verzlunarmaður:
Hersetan er óþörf, hættan af henni gífurleg, tortíming þjóð-
arinnar vofir yfir, ef til styrjaldar kemur. Með göngunni mót-
mæli ég áframhaldandi hersetu.
Björn Sigfússon. háskólabókavörður:
Ekkert knúði mig, mér finnst sjónarmið göngunnar svo
sjálfsagt, að í þessum góða félagsskap verður mér gangan
létt.
Eftir gönguna lagði ég eftirfarandi spurningu fyrir nokkra
þátttakendur, sem gengu alla leið:
— Hver eru viðhorf þín til baráttunnar gegn hersetunni og
fyrir hlutleysi íslands eftir Keflavíkurgönguna:
Einar Laxness, cand. mag.:
— Ég tel Keflavíkurgönguna og útifundinn hafa staðfest
það fyrst og fremst, að krafan um brottför hersins eigi sér
talsvert ríkari hljómgrunn meðal íslendinga, en ýmsir hafa
viljað vera láta. Fólk vill greinilega aðgerðir, og þessvegna
finnst mér ríða á, að þeim góða árangri, sem náðist með
göngunni, verði fylgt eftir af fremsta megni unz fullur sig-
ur er unninn.
Birna Lárusdóttir, frú:
— Ég er afar ánægð af að hafa fengið tækifæri til þess að
taka þátt í Keflavíkurgöngunni. Það ér tímabært að eitthvað
Keflavíkurgangan
43