Fréttatíminn - 28.06.2013, Page 38

S amkvæmt forsetaúrskurði um skiptingu
stjórnarmálefna milli
ráðuneyta í Stjórnar-
ráði Íslands frá 24.
maí hafa mál er varða
„þjóðmenningu“
færst frá mennta- og
menningarmálaráðu-
neyti til forsætis-
ráðuneytisins. Þessi
færsla á málefnum
og stofnunum, sem
birtast í lista í for-
setabréfinu, kemur
nokkuð spánskt fyrir
sjónir enda hafa ekki faglegar
eða efnislegar ástæður verið
tilgreindar fyrir tilfærslunni.
Að minnsta kosti hafa þær ekki
komið fram í opinberri umræðu
og litlar vísbendingar gefnar sem
skýra málið.
Í stjórnarsáttmálanum sjálfum
er lítið um skýringar en þar segir
þó að „íslensk þjóðmenning“
verði í hávegum höfð, áhersla
verði lögð á minjavernd og
„skráningu Íslandssögunnar“.
Hér ætla ég ekki að flækja málin
með spurningum sem vakna
vegna sérstakrar hugtakanotkun-
ar, til dæmis hvað er átt við með
hugtakinu „þjóðmenning“, eða
„Íslandssögunni“ í eintölu með
greini, en við fyrstu sýn virðist
sem lítið tillit sé tekið til rann-
sókna í hug- og félagsvísindum
síðustu 30 árin eða svo.
Hjá þeim sem hafa
fylgst með þróun
stjórnsýslu í menn-
ingarmálum vakna
hinsvegar spurningar
um hvort til standi
að beita pólitískum
afskiptum eða til-
skipunum innan
málaflokks sem mikil
vinna hefur verið lögð
í að gera faglegri og
gagnsærri á undan-
förnum áratugum. Á
að fella úr gildi meg-
inregluna um hæfi-
lega fjarlægð milli
stjórnmálamanna og úthlutunar
almannafjár til menningarstarf-
semi? Förum við aftur til baka til
þeirra tíma þegar úthlutanir til
menningarmála voru grundvall-
aðar á flokkstengslum og estet-
ískum fordómum afskiptasamra
stjórn málamanna?
Við slíkar breytingar og meiri
bein afskipti stjórnmálamanna af
menningarmálum koma vænt-
anlega upp margvísleg vanda-
mál. Sem dæmi má taka að ætli
ráðherra að beita sér í umræðu
um friðun einstakra minja eða
húsa verður hann sjálfkrafa van-
hæfur sem úrskurðarvald í þeim
málum.
Flutningur málefna á milli
ráðuneyta, úr menningarmála-
ráðuneytinu í forsætis, gætu átt
að auðvelda forsætisráðherra
að hafa með þessa málaflokka
að gera. Þá vakna spurningar
um hvers vegna þessir ákveðnu
málaflokkar, sem taldir eru upp
í forsetaúrskurðinum, eru valdir
sérstaklega. Þannig er talað um
málefni fornleifa annars vegar
og húsfriðunar hins vegar eins
og ekki sé ljóst að báðir þessir
málaflokkar hafa verið samein-
aðir með nýjum lögum undir
starfssviði Minjastofnunar Ís-
lands, sem talin er upp neðar
á listanum. Hvers vegna er Ör-
nefnanefnd tekin út fyrir sviga?
Og hvers vegna eru Árnastofnun
og Þjóðminjasafnið, báðar rann-
sóknastofnanir í nánu samstarfi
við Háskóla Íslands, settar undir
forsætisráðuneytið? Er ætlunin
að hlutast til um starfsemi þess-
ara stofnana eða að gera við þær
eitthvað sem ekki er hægt að
gera í mennta- og menningar-
málaráðuneytinu?
Að öllu jöfnu er hringlandahátt-
ur með stóra málaflokka á milli
ráðuneyta, sérstaklega þegar
þeir eru færðir úr fagráðuneyti,
dæmi um slæma stjórnsýslu. Í
menningarmálaráðuneytinu hef-
ur verið byggð upp sérþekking á
málaflokkunum, ýmsar skaranir
eru á milli verksviða innan ráðu-
neytisins og annað er tengt vegna
eignaumsýslu og svo framvegis.
Því verður að spyrja: Hvers vegna
er ekki hægt að hlúa að þessum
málaflokkum innan menningar-
málaráðuneytisins þar sem þau
hafa verið fram að þessu?
Ganga Íslendingar almennt með rithöf-
und í maganum? Ef svo er get ég bent á
einn góðan vettvang til þess að fá útrás
fyrir ritstörf, ef áhugi er fyrir hendi. Rit-
hringur.is er vefur fyrir alla rithöfunda
og þá sem hafa áhuga á skrifum. Þar
sendir fólk inn sögur og fær gagnrýni
á sín eigin verk, þar er bókagagnrýni,
spjall og fleira. Stóri kosturinn er líka að
þetta kostar ekki neitt.
Rithringurinn er ekki nýr af nálinni,
hann var stofnaður í byrjun árs 2003.
Hefur því verið haldið upp á 10 ára af-
mæli hans. Var það gert með glæsibrag.
Haldin var keppni, að skrifa sögu með
þemanu skáldalíf og tóku margir þátt.
Síðar var kosið um bestu sögurnar, en
það var auðvitað gert innan Rithrings-
ins, meðlimir sjálfir kusu. Síðar voru
veitt vegleg bókaverðlaun.
Við nokkur á Rithringum höfum stigið skrefið
aðeins lengra. En 13 höfundar, bæði útgefnir og
óútgefnir gáfu út smásagnabók, Rithringsbókina,
fyrst árið 2012 í desembermánuði. Bókin er á
Emma.is.
Nú höfum við farið aftur af stað og erum búin
að skila af okkur annarri Rithringsbók sem kom
út núna í maí 2013. Er hægt að fá hana á Emma.is.
Sú bók er með þemað: „Þetta var síðasti dagur lífs
míns“. Bæði ber bókin þetta nafn og allar sögurnar
í bókinni byrja á þessari setningu. Þær hafa allt
litróf ritlistarinnar að geyma.
Seinni bókin var alfarið unnin á vefnum Rit-
hringur.is, allar ákvarðanir teknar þar. Til dæmis
höfðum við kápukeppni, gerðum tvær samvinnu-
sögur og margt fleira. En í þeim tóku
flestir höfundar bókarinnar þátt,
en þetta er gjörningur rithringsins,
keðjusögur. Hver höfundur lagði sitt til
málanna en í raun vissum við ekki hvert
söguþráðurinn myndi stefna. Endaði
með því að út komu tvær mjög skemmti-
legar sögur sem hægt er að hlæja að.
Þó að um samvinnuverkefni hafi verið
að ræða og lýðræðið haft í hávegum, þá
var stjórnandi verksins Rósa Grímsdótt-
ir og ég undirrituð var meðstjórnandi.
Margs ber að gæta þegar útgáfa bókar
er annars vegar. 18 höfundar tóku þátt
í þessu verki og má með sanni segja að
allar sögurnar séu háklassa sögur.
Við gættum okkar vandlega á því að
fara yfir sögurnar hjá hvert öðru og
fengum faglærðan prófarkalesara, Ingi-
björgu Elsu Björnsdóttur, sem einnig er
höfundur sögu í bókinni til að prófarkalesa.
Fleiri útgáfumál eru á dagskrá, þar á meðal
jólasögur.
Þessa einstaka samvinna og hvernig bókin var
unnin gerir hana afar sérstæða.
Allir ættu að finna sögur við sitt hæfi. Heimasíða
bókanna er: smasogur.com
Vonum að þið njótið lestrarins og hafið eins gam-
an af honum eins og við höfðum af því að semja
sögurnar og fara í gegnum allt ferlið á Rithringum.
Að þessum orðum sögðum, vona ég undirrituð
fyrir hönd okkar allra á Rithringnum að þið lesið
þessa rafbók okkar og síðast en ekki síst að þið
skráið ykkur á Rithringinn, ef það blundar í ykkur
rithöfundarhjarta.
Færsla málefna og stofnana milli ráðuneyta
Pólitísk þjóðmenning?
Njörður Sigurjónsson
lektor í menningar-
stjórnun við Háskólann á
Bifröst
Rithringur.is er vefur fyrir alla rithöfunda
Ganga Íslendingar almennt með
rithöfund í maganum?
Auður A. Hafsteinsdóttir
meðstjórnandi seinni
Rithringsbókarinnar og
meðlimur á Rithringum.is
frá byrjun.
Að öllu jöfnu er hringlandaháttur með stóra málaflokka á milli
ráðuneyta, sérstaklega þegar þeir eru færðir úr fagráðuneyti, dæmi
um slæma stjórnsýslu. ... Því verður að spyrja: Hvers vegna er ekki
hægt að hlúa að þessum málaflokkum innan menningarmálaráðu-
neytisins þar sem þau hafa verið fram að þessu?
Voltaren 11,6 mg/g, hlaup. Inniheldur 11,6 mg af díklófenaktvíetýlamíni. Ábendingar:
Staðbundnir bólgukvillar. Skammtar og lyfjagjöf: Fullorðnir og börn 14 ára og eldri: 2-4 g af
hlaupi borið á aumt svæði 3-4 sinnum á sólarhring. Mælt er með handþvotti eftir notkun,
nema verið sé að meðhöndla hendur. Ef meðhöndla á bráð, minniháttar meiðsli í stoðkerfi
skal ekki nota Voltaren lengur en 7 daga án samráðs við lækni. Hafið samband við lækninn
ef einkenni eru viðvarandi eða versna eftir meðferð í 7 sólarhringa. Frábendingar: Ofnæmi
fyrir einhverju innihaldsefnanna, asetýlsalisýlsýru og öðrum bólgueyðandi gigtarlyfjum
(NSAID). Sjúklingar sem hafa fengið astma, ofsakláða eða bráða nefslímubólgu af völdum
asetýlsalisýlsýru eða annarra bólgueyðandi gigtarlyfja (NSAID) eiga ekki að nota lyfið.
Síðustu 3 mánuðir meðgöngu. Má ekki nota handa börnum og unglingum 14 ára og yngri.
Sérstök varnaðarorð: Má eingöngu bera á heila og heilbrigða húð og alls ekki á slímhúðir eða
augu. Getur valdið húðertingu. Varast skal mikið sólarljós, notkun samhliða bólgueyðandi
lyfjum eða að hylja notkunarsvæðið með loftþéttum umbúðum. Gæta skal sérstakrar varúðar
hjá öldruðum eða astma-/ofnæmis-sjúklingum (hefur valdið berkjukrampa). Hætta á meðferð
ef útbrot koma fram eftir notkun. Við notkun á stór húðsvæði eykst hættan á almennum
aukaverkunum, t.d. á nýru. Við brjóstagjöf eða meðgöngu má eingöngu nota lyfið í samráði
við lækni. Lesið leiðbeiningar á umbúðum og í fylgiseðli fyrir notkun. Geymið þar sem
börn hvorki ná til né sjá. Markaðsleyfis hafi: Novartis Consumer Health S.A. Umboð á
Íslandi: Artasan ehf., Suðurhrauni 12a, 210 Garðabæ
Fæst án lyfseðils
Veldur síður
lyfjaáhrifum um
allan líkamann eins
og þegar töflur eru
teknar inn
Verkjastillandi
bólgueyðandi
38 viðhorf Helgin 28.-20. júní 2013