Nýjar kvöldvökur - 01.03.1920, Qupperneq 26

56
NÝJAR KVÖLDVÖKUR.
cr hann hagorður vel og eftir hann eru meðal
annars þessar alkunnu ferðavísur:
Straumagrönduni frá jeg flý,
firtur vöndum sköðum.
Taumaönd jeg ungri sný
upp frá Blönduvöðum.
Hrinda dofa víst jeg verð,
værð ei lofast hölum.
Ei má sofa’ en flýta ferð
fram að Hofi’ í Dölum.
Fornar leiðir fjallasals
— fannabreiðu kalda —
upp á heiði Öxnadals
enn jeg neyðist halda.
(Eftir sögn Jóhannesar D. Jónssonar í Árnesi.)
Hjer vil jeg geta þess, að það er ekki rjett
í áðurnefndri grein, að Baldvin skáldi Jónsson
hafi farið til Ameríku (sjá Skírnir 1915 bls.
316). Baldvin fór aldrei til Ameríku; hann dó
í Hvammi í Laxárdal. Dánarár hans veit jeg
ekki með vissu.
Og loks skal því bætt við, að jeg hefi heyrt
Jóni Ásgeirssyni á Pingeyrum eignaða þessa vísu:
>Nú er hlátur nývakinn;
nú er grátur tregur.
Nú er jeg kátur, nafni minn;
nú er jeg mátulegur.«
»Nafni minn«, er sagt að sje Jón Rorvaldsson
á Geirastöðum, sem líka var duglegur að drekka
og yrkja. (Skírnir bls. 310).
En það er nú einmitt vandinn mikli að vera
»mátulegur« þegar »glóa veigar og glampa
ker«. En oft hefir Bakkus gamli leyst hag-
mælskuna úr læðingi daglegrar iöju og áhyggju,
þótt stundum hafi drykkunnn »göróttur« verið.
En á því sviði gleðinnar, er oft sætt sameigin-
legt skipbrot, og það hefir höfundur. þessarar
vísu fundið — Einar hjet hann og vanalega
kendur við Reykjarhól í Skagafirði. — (Hand-
rit Pálma á Löngumýri í Húnavatnssýslu):
Rasa fleiri’ á vondum veg
og vilja’ á eyrað halla.
Það hafa meiri menn en jeg
mátt í leirinn falla.
Og þessa vísu kvað Einar við annað tækifæri:
Jeg vil spritt, en ekki hitt — hið gráa.
Sjálfur blanda vil jeg vín,
vinur, handa bræðrum mín!
— í Sögufjelagsritið »Blanda< setur dr. Jón
Porkelsson vísu eftir Hreggvið skáld Eiríksson,
er bjó á Kaldrana á Skaga, og síðast í Hafna-
búðum. Tilefnið þekkir dr. Jón ekki, en það
er á þessa leið, eftir því sem Jón hreppstjóri
á Hafsteinsstöðum hefir sagt mjer:
Hallgrímur Iæknir Jónsson, gáfaður maður
og skáld gott, (eftir hanu eru t. d. Selíkórím-
ur o. fl.), gisti eitt sinn hjá Hreggviði. Um
morguninn, eftir að Hreggviður hafði litið til
veðurs, spyr Hallgrímur bónda um útlitið, með
þessari vísu:
Ekki eru vanir auðs við stjá
allir menn í heimi.
Hreggviður mjer hermdu frá,
hvernig líst þjer veðrið á?
Hreggviður svaraði þá með vísunni:
Löðrið dikar land upp á;
lýra hvikar stofan.
Aldan þykir heldur há,
hún rís mikið skerjum á.
(Sbr. »Blanda« II. bls. 204).
Að síðustu vil jeg biðja heiðr. Ies. Kvöldv.
að gæta þess, að misprentast hefir á nokkrum
stöðum í grein minni í »N. Kv.« 1917.
Á bls. 45 í fremra dálki stendur: »og dugði«,
les: og dugði e k k i. Bls. 215 fremra dálki
stendur: »Af því að eftirfarandi«, á að vera:
Af því að s u m a r eftirfarandi . . . Og á
bls. 216: »Hótel Akureyri«, les: hótel á Akur-
eyri. Aðrar smávægilegri villur, svo sem t. d.
»heimspekisnafn«, er stendur tvisvar í kaflan-
um um Sölva Helgason, en á auðvitað að
vera heimspekingsriafn, hirði jeg ekki að tína
til. Fel það góðíúsum lesara að lesa í málið.
Þetta er sjálfsagt orðið oflangt mál, og lengra
en jeg ætlaði í fyrstu. En um ágæti smelhnnar
tækdærisstöku, er ekkert ofsagt.
Pað ligg^r ekki í lófa hvers manns að fram-
leiða þau listaverk, sem mannsandinn dá'st að
ár eftir ár, og öld eftir öld. Og skáldskapur-
inn er list, sem ekki verður lærð. Ómentaður
almúgamaðurinn getur kveðið sprenglærðan vís-
indamanninn í kútinn; og mörgum er hag-
mælskan svo tiltæk, að hugsunin fellur t hend-
ingar og stuðla, fyr en varir. Og þótt efnið
sje ofið úr daglegum atvikum, er margoft
komist svo haglega að orði, að stökurnar
fljúga mann frá manni landið á enda; og eru
gæddar þeim lífskrafti, að lifa löngu liðnar
kynslóðir. Og þær verða til að hressa lundina,
liðka gönguna og Ijetta vinnuna. Og stundum
er það aðeins e i n vfsa, sem reisir höfundin-
um óbrotgjarnan minnisvarða.
Ritað í janúar 1920.
Margeir fónsson.
'-*rȒS^iryr'!