Fréttatíminn - 23.11.2012, Qupperneq 28

TIL LEIGU
1500 FERMETRA STÓRGLÆSILEGT
VERSLUNARHÚSNÆÐI Á DALVEGI 10-14
Uppl. Pétur 660-1771 eða petur@klettas.is
Jafnoki
Stephen King
Ég man þig eftir Yrsu Sig-
urðardóttur er svo spennandi
að mati gagnrýnanda breska
stórblaðsins The Times að hann
lýkur umsögn sinni um bókina á
þeim orðum að ekki sé ráðlegt
að lesa bókina í einrúmi eftir
myrkur. Hann segir enn fremur
að Ég man þig sé æsispenn-
andi tryllir sem veki taumlausa
skelfingu hjá lesandanum, Yrsa
flétti þræði sögunnar saman
með ókjörum af ískyggilegum
atburðum og ímyndunum og
vissulega hafi margar slíkar
sögur verið skrifaðar „en afar
fáar ná að vekja viðlíka ótta.“
Á dögunum sagði Independ-
ent að Yrsa væri jafnoki Stephen
King þegar kemur að því að
skapa óhugnað og ótta hjá
lesandanum og útnefndi Ég man
þig sem eina af tíu bestu glæpa-
og spennusögum vetrarins í
Bretlandi. Þá skrifaði gagn-
rýnandi Guardian að Yrsa hefði
fullkomna stjórn á ógnvekjandi
stemningunni, sagan héldi
lesandanum föngnum, væri
skemmtileg og sannarlega
draugaleg. Þá sagði tímaritið
Marie Claire að Ég man þig væri
hrollvekjandi og lesandinn yrði
skelfingu lostinn.
Ég man þig kemur út á ítölsku
um þessar mundir.
Bandaríkin
Brasilía
Búlgaría
Danmörk
Egyptaland
(og allur
hinn arabíski
heimur)
Eistland
England
(og öll lönd
breska sam-
veldisins um
70 talsins)
Eþíópía
Finnland
Frakkland
Grikkland
Holland
Ísland
Ísrael
Ítalía
Japan
Kína
Lettland
Litháen
Noregur
Portúgal
Pólland
Rúmenía
Rússland
Serbía
Slóvalíka
Slóvenía
Spánn – og
öll spænsku-
mælandi lönd
heims (18
lönd)
Svþíþjóð
Tékkland
Tyrkland
Tæland
Tævan
Ungverjaland
Þýskaland
Yrsa út um allan heim
Rétturinn á
bókum Yrsu Sig-
urðardóttur hefur
verið keyptur til
fjölmargra landa
um víða veröld.
Fyrsta glæpasag-
an hennar, Þriðja
táknið, hefur
farið til allra
landanna á listan-
um en misjafnt
er til hvaða landa
aðrar bækur hafa
borist.
Flestar ef ekki all-
ar hafa til dæmis
verið seldar til
Þýskalands, Pól-
lands, Bretlands,
Bandaríkjanna,
Frakklands, Hol-
lands, Noregs og
Rússlands.
YRSA SIGURDARDÓTTIR
_
ISLAND-KRIMI
17599_Siguardortti
r_Licht.def 09.02
.2007 15:16 Uhr
Seite 1
Óttast ekki drauga
„Ég hef alltaf verið
rosalega hrifin af
draugum. Ég er ekkert
draughrædd eða neitt
svoleiðis og gef þessu
svona 5% séns að þetta
sé satt,“ segir Yrsa
um órólegar verur að
handan. Hún segist
hafa sótt í Þjóðsögur
Jóns Arasonar í Ég
man þig en bendir á að
gömlu þjóðsögurnar
virki illa í nútímanum
nema með markvissri
úrvinnslu.
„Málið með íslensku
þjóðsögurnar, eins og
þær voru í gamla daga,
er að í þeim hafa draugarnir engan til­
gang. Þeir eru bara þarna. Eitthvað að
labba um, hræða fólk og drepa það og
eitthvað álíka.
Það verður að vera eitthvað meira
á ferðinni en einhver sem er á sveimi
og hræðir fólk, einhver þráður. Það er
ekki fyrr en upp úr 1960 sem drauga­
sögur fara að breytast og draugar og
framliðnir fara að reyna að koma ein­
hverjum skilaboðum áleiðis til þess að
fá frið eða eitthvað í þá áttina. Þá fer
þetta að verða spennandi og gaman
að skrifa um þetta. Fram að þessu eru
þetta bara smásögur.“
Lesendur og gagnrýnendur hafa
hrósað Yrsu fyrir að ná ógnvekjandi
stemningu sem fær hárin til að rísa
á lesendum. Hún er þó sjálf alveg
pollróleg þegar hún situr ein og
skrifar sögurnar og virðist vera ónæm
fyrir eigin spennu. „Þegar Ég man þig
kom út var ég algjörlega í sjokki vegna
þess að mér fannst hún svo innilega
ekkert hræðileg og ekkert draugaleg.
Ég held að þetta sýni bara að maður
er ekkert dómbær á þetta sjálfur og
skrifar bara það sem maður heldur að
vekji ugg hjá einhverjum. Ég hefði al­
veg eins getað skotið yfir markið eða
undir. Ég er semsagt ekki dómbær á
þetta og er alltaf stressuð þegar ég er
búinn að skila af mér bók.“
Draugagangur á upptökuheimili
Í Kulda fléttar Yrsa saman fortíð og
nútíð í sögu af ungum manni sem
rannsakar upptökuheimili fyrir ung­
linga á áttunda áratug síðustu aldar.
Þá taka undarlegir atburðir að gerast
sem trufla tilveru hans og dóttur hans
og ekki er ljóst hvort óværuna megi
rekja til hörmunga sem dundu yfir
unglingaheimilið eða sviplegs fráfalls
barnsmóður hans hálfu ári áður.
Yrsa telur rétt að taka fram að upp­
tökuheimilið í Kulda sé ekki nákvæm­
lega eins og Breiðavík og önnur slík
heimili sem hafa verið í fréttum vegna
illrar meðferðar á börnum á svip­
uðum tíma og ungi maðurinn er að
skoða. „Það er mikilvægt að fólk átti
sig á þessu þar sem börnin á þessum
heimilum voru bara rifin upp frá for­
eldrum sínum af ýmsum ástæðum.
Heimilið í bókinni er ekki beint ung­
lingafangelsi þótt það hýsi afbrota­
krakka. Ég er svolítið hrædd um að
þetta misskiljist þannig að ég haldi að
börnin á Breiðavík og þessum stöðum
hafi verið þannig en það er alls ekki
svoleiðis. Krakkarnir hjá mér eru líka
eldri en krakkarnir í Breiðavík. Þetta
eru ekki vondir krakkar en þeir eru
baldnir þannig að þetta er heimili
fyrir krakka á refilstigum.“
Leið á að vera fyndin
Yrsa byrjaði rithöfundarferil sinn sem
barnabókahöfundur árið 1998 með
bókinni Þar lágu Danir í því. Hún
hlaut Íslensku barnabókaverðlaunin
árið 2003 fyrir Biobörn og árið 2000
fékk hún viðurkenningu Barnabóka­
ráðs Íslands fyrir bókina Við viljum
jólin í júlí.
En hvað kom til að hún skipti yfir í
glæpina?
„Það var húmor í barnabókunum og
ég var bara orðin alveg hryllilega leið
á að reyna alltaf að vera fyndin. Það er
svo erfitt,“ segir Yrsa og bendir á að
rétt eins og með barnabækur þá njóti
húmor ekki tilhlýðilegrar virðingar.
„Það er nefnilega miklu erfiðara að
vera fyndin heldur en hræðilegur eða
sorglegur. Góður húmor er ekkert
hristur fram úr erminni en þykir ein­
hvern veginn ekki nógu fínn. Ég var
eiginlega bara orðin rosalega þreytt á
því og langaði líka að skrifa eitthvað
þar sem ég þyrfti ekki stöðugt að vera
að passa mig á hvað lesandinn þolir.
Ég þurfti að fá smá hlé en ég held
að ég eigi örugglega eftir að skrifa
barnabók aftur. Einhvern tíma. Það er
bara að finna tímann. Ég vona það alla
vegana. Það er draumurinn.“
Yrsa segir skýringuna á því hvers
vegna barnabókum sé ekki gert nægi­
lega hátt undir höfði liggja í því að
„okkur fullorðna fólkinu, þótt okkur
þyki vænt um börnin okkar og allt
það, þá finnst okkur allt okkar merki­
legra. Ég bý að því að hafa byrjað
þarna og kynnst þeirri hlið. Það
er til dæmis erfitt að fá íslenskar
barnabækur þýddar og þannig
lagað. Sem er sorglegt vegna
þess að þær eiga alveg jafn mikið
erindi inn á erlenda markaði eins
og fullorðins bækurnar.“
Gaman í útlöndum
Um síðustu helgi var Yrsa í Leip­
zig í Þýskalandi á bókasýningu
þar sem Ísland var með kynning­
arbás en hún átti ekki síst erindi
þangað þar sem Brakið er að
koma út í Þýskalandi. Þessa helgi
verður hún síðan í Róm þar sem
fyrsta draugasagan hennar, Ég
man þig, er að koma út á ítölsku.
Hún segir áhugann á verkum
hennar í útlöndum mjög ánægju­
legan og það sé skemmtilegt að
hitta fyrir útlenda lesendur.
„Það er mjög gaman að fara
út og gaman að hitta erlenda
lesendur en þetta er mjög erfitt
út af vinnunni,“ segir Yrsa sem
er sjaldséðari í dagvinnunni eftir
því sem vegur hennar sem rithöf­
undur vex. „Ég fékk held ég út­
borgaðar þúsund krónur í síðasta
mánuði. Sléttar
þúsund. Ég veit
ekki af hverju.
Ég er alltaf í leyfi
og get nú ekki
sagt að ég vinni
100% lengur.“
Yrsa segist þó
ekki geta hugsað
sér að snúa baki
við verkfræðinni
og þegar hún
komi aftur til
vinnu eftir langar
tarnir í skrifum
sé hún svo fegin
að sig langi til
þess að kyssa
gólfið á verk­
fræðistofunni.
Yrsa hefur
notað sumarfríin,
kvöldin og helgar
til þess að skrifa
en þegar skila­
fresturinn nálg­
ast sekkur hún
sér á kaf í verkið
og gerir varla annað síðasta mán­
uðinn fyrir skil. „Þá er varla hægt
að líta upp úr þessu.“
Útlendingar vilja draugagang
Lögfræðingurinn Þóra á fjölda
aðdáenda og Yrsa segir fólk vissu­
lega eiga það til að kvarta við sig
þegar hún gefur lögmanninum
frí. En að sama skapi fagni líka
margir þegar hún tekur hliðar­
sporin. „Ég á alveg örugglega
eftir að taka fleiri svona útúrdúra
þótt Þóra sé næst á dagskrá. Mér
finnst þetta mjög skemmtilegt
og hef fengið pósta að utan, frá
erlendum lesendum, sem biðja
mig um að halda mig við þessa
línu,“ segir Yrsa og brosir. Hún
segir það hins vegar ekki mjög
markaðs vænt í útlöndum að
skipta á milli skáldskapargreina
þar sem slíkt geti ruglað lesendur
sem hafa vitaskuld ekki sama
aðgang að upplýsingum um höf­
undinn og við hér heima. „Þannig
að þetta er ekkert sérstaklega
markaðsvænt að gera það sem ég
er að gera. En maður verður bara
að skrifa það sem mann langar til
að skrifa. Það þýðir ekkert að vera
hugsa um þetta og ef bókin er góð
þá verður lesandinn sáttur.“
Ekki aðalatriðið að vera
númer eitt
Í fyrra náði Yrsa þeim áfanga að
komast upp yfir Arnald Indriða­
son á íslenskum metsölulistum
en hann hefur eins og alþjóð veit
drottnað yfir sölulistum um langt
árabil með reyfurum sínum. „Það
er nú ekki aðalatriðið hvort maður
er númer eitt eða tvö. Bara alls
ekki. Það er samt æðislega gam­
an, eða var það að minnsta kosti
þetta eina skipti sem ég hef prófað
það. En þetta er bara eins og með
svo margt annað sem maður er
lengi að vinna sig upp að. Maður
heldur að það verði æðislegt en
svo þegar að því kemur virkar það
bara ósköp venjulegt. Aðalatriðið
er að lesendurnir séu glaðir enda
missir maður þá bara ef þeir eru
það ekki.“
Þórarinn Þórarinsson
toti@frettatiminn.is
Yrsa Sigurðar-
dóttir gefur nú
aðalpersónu
sinni, Þóru
Guðmunds-
dóttur, frí í
annað sinn og
segir drauga-
sögu í Kulda.
Vinsældir
hennar náðu
hámarki á Ís-
landi í fyrra og
bækur hennar
koma út um
víða veröld.
28 viðtal Helgin 23.-25. nóvember 2012