Fréttatíminn - 11.05.2012, Blaðsíða 50

42 bækur Helgin 11.-13. maí 2012
 fjáröflun bókakaup bjarga
Bók Óttars Guðmunds-
sonar geðlæknis, Hetjur
og hugarvíl, hvar
fornkappar Íslendinga-
sagnanna eru greindir
út frá sérfræðiþekkingu
Óttars, situr í öðru sæti
metsölulista Félags
bókaútgefenda fyrir
síðustu tvær vikur.
óttar í öðru
 ritdómur 9 leiðir til lífsorku
í slensk kona, hjúkrunarfræðingur og næringarþerapisti með meiru, Þorbjörg Hafsteinsdóttir, hefur nú
í þriðja sinn á rúmlega tveimur árum
skellt nýrri bók á íslenska sjálfshjálpar-
bókamarkaðinn samfara útgáfu sömu
bók á dönsku, en þar í landi hefur Þor-
björg starfað um árabil. Fyrsta bókin
lofaði í titli tíu ára yngingu á tíu vikum og
sýndi höfundinn á nærbrókinni eins og
strengdan kött, svo nærskorin var hún af
heilbrigðu líferni. Bækur hennar eru frá-
bærlega hannaðar, notendavænar, prent-
aðar á fallegan pappír og myndskreyttar
af mikilli natni. Þær eru fyrsta flokks
framleiðsla af þessari hillu, en sú hilla er
tekin að vera nokkuð sveigð af bókmeti
víða. Pöpullinn er sökker í velútlítandi
lausnir í táradalnum og hvað er þá betra
en innbundin aflátsbréf á góðum pappír?
Konan sem óð yfir mig í Eymundsson
vissi hvað hún vildi, rauk beint á hlaðann
og keypti fyrri bækurnar tvær umhugs-
unarlaust. Vonandi hafa þær komið henni
að einhverjum notum, hún var sólgin í
lausn á bók.
Lífselexírar hafa lengstaf verið við-
fangsefni hrappa: Margt á sjálfshjálpar-
hillunni sveigðu er af því sauðahúsi.
Þorbjörg blandar mörgu saman: Upp-
skriftirnar hjá henni eru forvitnilegar og
freistandi, margar með efnum sem verður
að sérpanta en sumt má fá hér í versl-
unum sem sérhæfa sig í heilsuvörum eins
og það er kallað. Þetta er dýr matauki
og ekki á færri annarra en þeirra sem
geta veitt sér slíkan munað. Svo er á hitt
að líta að mest af því hráefni sem hún
mælir með er ófáanlegt hér nema eftir
langa siglingu og er því svo vel rotvarið
að skrælið er sindrandi bjart og órotnað í
rotþrónni minni eftir veturinn. Við erum
allan daginn að innbyrða erfðabreytt mat-
væli, unnin og meðhöndluð, grænmeti og
ávexti, hvað sem okkur líkar. Grunnurinn
fyrir heilsuátaki eftir svona uppskriftum
er því hæpinn.
Þessi bók Þorbjargar er margt fleira:
Í henni má lesa grind að ævisögu, merki
eftir bylgju á bylgju ofan af tískusveiflum
í þessum efnum má rekja eftir textanum.
Og í bland við þetta eru svo krossapróf:
Ég tók nokkur og féll í öllum flokkum,
reyndist svo fokking ómögulegur að
best hefði verið að finna góðan kaðal
og styrkan staur. Svo koma þarna inn á
milli undarleg fyrirbæri eins og nokkrir
kaflar um norrænar rúnir og dularmögn
þeirra. Síðasti maður sem ég las um sem
tók mikið mark á dulrænu afli þeirra var
Himmler heitinn. Hvaðan er þessi rúna-
fræði sprottin? Ekki er að finna neitt um
það í ritaskrá bókarinnar.
En bókin er falleg og vel upp sett, tælir
lesanda sinn og hér er að sjálfsögðu fylgt
sölumannstrikkinu að hafa falleg andlit
í boði eins og í auglýsingunum. Hér eru
líka reynslusögur, fólk sem hefur tekið
mark á Þorbjörgu og náð tökum á sinni
ömurlegu tilveru, nánast risið upp frá
dauðum eins og Lasarus forðum. OKKUR
ER HÆGT AÐ BJARGA. Það er mórall-
inn. Nú skal ekki dregin dul á að menn-
irnir lifa eins og flón. Lífinu má haga á
betri veg, kannski þarf öll sefjunarmeðul
Þorbjargar til að fólk lifi lífinu lifandi,
kannski verður að sýna öllum margsinnis
á þrjúhundruð síðum að þeir séu fallnir
menn og éti bara óþverra, séu vondir við
alla í kringum sig og verstir við sjálfa
sig. Þeir sem telja að svo sé gera best
að kaupa bækur sem þessa og fylgja
erindinu til hlítar. Verði þeim að góðu og
gangi þeim vel. Alla vega fjárfesta þeir
í fjölbreytilegum og fallegum prentgrip
sem fer vel í hendi, lítur vel út á borði og
er stæðilegur í hillu. Ég ætla allavega að
prufa uppskriftirnar með vel rotvörðu
grænmeti og erfðabreyttum ávöxtum í
bland við fokdýr efni sem ég veit ekkert
hvað geyma.
Bækur
Páll Baldvin Baldvinsson
pbb@frettatiminn.is
Níu ný líf í boði – ódýr
Tvö ný hefti í fábreyttri flóru bókmenntatímarita eru komin út: Fyrsta
hefti ársins af Ritinu sem hugvísindastofnun Háskóla Íslands gefur
út og fyrsta hefti Stínu á þessu ári. Ritið er að vanda tileinkað þema-
menningarsögu og eru ritstjórar þau Sólveig Anna Björnsdóttir og
Þröstur Helgason. Þrjár greinar falla undir þemað: Ann-Sofie Nielsen
Gremaud fjallar um Ísland í Frankfurt og segir titillinn sína sögu:
Ísland sem rými annarleikans. Ólafur Rastrickt kallar ritsmíð sína
Postulínshunda og glötuð meistaraverk og ræðir þar verkefni menn-
ingarsagnfræði á þriðja áratug tuttugustu aldar.
Þröstur Helgason segir svo af tímaritunum Vöku og Vaka. Einar
Falur á myndaþátt heftisins og skoðar þar staði Njálssögu. Aðrir höf-
undar efnis eru Henry Alexabder Henrysson sem fjallar um skynsemi
og náttúru, Daisy Neijman sem skoðar þríleik Ólafs Jóhanns
Sigurðssonar og Ásta Kristín Benediktsdóttir skoðar Lifandi vatn
Jakobínu Sigurðardóttur. Þá er í heftinu merkileg þýðing á kafla
úr riti Norberts Elias frá 1939, Um þróun menningarinnar. Um efni Stínu skal
vísað í vef stelpunnar: www.stinastina.is. -pbb
Tímarit um bókmenntir og menningu
Afþreyingarefni fyrir sumarið streymir frá
forlögunum: James Patterson og Michael
Ledwidge eru með spennusögu á markaði,
Feluleikur heitir hún og segir þar af lög-
fræðingsraunum í Flórida. Magnea Matth-
íasdóttir þýðir og JPV gefur út. Þriðja
bók dönsku rithöfundanna Kaaberböl
og Friis um hjúkkuna Nínu Borg, Dauði
næturgalans, er komin út á forlagi Máls og
menningar en Ingunn Ásdísardóttir þýðir.
Þá er ný saga komin á íslensku í þýðingu
Hallgríms H. Helgasonar eftir bandaríska metsöluhöfundinn
Tess Gerritsen og segir þar af löggukonunni Jane Riszzoli, en Tess
hræddi líftóruna úr lesendum síðast með Skurðlækninum. Hér er
ekki minni óhugnaður á ferð lesendum til yndisauka. -pbb
Af kiljuakri
Um miðja viku var
úthlutað styrkjum til
40 skólabókasafna
um allt land. Styrk-
veitingin er hluti af
verkefninu „Ávísun á
lestur“ sem stendur
til 14. maí. Tékka var
dreift til allra heimila á landinu á Viku bókarinnar
og nýtist hann sem 1000 krónur af bókakaupum.
Af hverjum þúsundkalli sem fór á kreik var tekinn
af hundrað kall í Skólasafnasjóð. Ætla menn
þannig að safna milljón sem Arionbanki ætlar að
tvöfalda.
Skólasafnasjóður var stofnaður 2010 af bókaút-
gefendum til að bjarga skólabókasöfnum sem hafa
farið halloka um langa hríð vegna sparnaðar í
skólakerfinu. Hann á að veita táknræna styrki til
að sýna að jafnvel lágar fjárhæðir bæta úr brýnni
þörf.
Niðurstöður úr alþjóðlegum rannsóknum (PISA
og PIRLS) þykir innlendum benda til að brýnt sé
að auka lestur íslenskra barna. Læsi er ein af sex
grunnstoðum íslenskrar menntastefnu: Læsi er
grundvallarfærni, forsenda fyrir því að nemendur
nái tökum á öðrum bóknámsgreinum. Vitað er að
eina svarið við lítilli lestrarfærni er að lesa meira.
Aðgengi að áhugaverðu lesefni á móðurmálinu
skiptir máli – að lesa meira og meira.
Skólabókasöfn gegna fjölþættu hlutverki í skóla-
starfinu, ekki síst því að kenna nemendum upp-
lýsingaleit og upplýsingalæsi. Hitt meginhlutverk
þeirra er að hvetja nemendur til lesturs almennt.
Því fjölbreyttari sem safnkosturinn er, þeim mun
meiri líkur eru til þess að börn beri sig eftir bók-
um. Og safnkostinum verður að halda við. Erfið
fjárhagsstaða skóla og sveitarfélaga hefur bitnað
á bókakaupum safnanna og í sumum söfnum var á
tímabili alfarið hætt að kaupa bækur. Og þar er fátt
í boði sem er nýtt, flestallt afgamalt, slitið og rímar
illa við tímana. Það er ekki hlutverk Skólasafna-
sjóðs að ráða bót á þessum vanda, en mikilvægt
er að vakin sé athygli á þessari alvarlegu stöðu
þar til úr verður bætt. Nú voru veittir styrkir til 40
skólasafna og er það milljón bankans. Vonandi fer
önnur milljón til vanræktra skólabókasafna þegar
Ávísanaátakinu lýkur 14. maí. Og svo verða sveitar-
stjórnir og menningar- og menntaráðuneytið að
hugsa dæmið upp á nýtt. -pbb
Til styrktar skólabókasöfnum

níu leiðir til
lífsorku
Þorbjörg Hafsteinsdóttir
Salka, 300 síður, 2012.
Þorbjörg
Hafsteinsdóttir.
Ég tók nokkur [próf] og féll í
öllum flokkum, reyndist svo fokking
ómögulegur að best hefði verið að
finna góðan kaðal og styrkan staur.
Af hverj-
um þús-
undkalli
sem fór á
kreik var
tekinn af
hundrað
kall í
Skóla-
safnasjóð.
Ætla menn
þannig að
safna millj-
ón sem
Arionbanki
ætlar að
tvöfalda.
Gönguferðin þín er á utivist.is
Skoðaðu ferðir
á utivist.is