Læknablaðið - 01.12.1960, Blaðsíða 74

188
LÆKNABLAÐIÐ
um ljóst, að þetta er væg skar-
latssótt. 1 skýrslu frá einu hér-
aði eru að vísu taldir 3 sjúkling-
ar með rubeola, en engir með
scarlatina, en landlæknir hefur
talið það misskráningu.
Ýmsa kann nú að furða á því,
að reyndir læknar skvldu ekki
hafa þekkt skarlatsóttina 1887
—89, 1897 og þau tilfelli, sem
vafalitið hafa verið á ferð 1895
—96 — ef sá faraldur í heild
hefur þá ekki einnig verið skar-
latssótt —, en talið þetta allt
vera rauða hunda.
En athugandi er, að um það
leyti, sem þetta kom fyrst til,
var nýlokið alllöngu tímahili, er
skarlatssótt var yfirleitt mjög
illkynjuð. Er t. d. talið, að svo
hafi verið á Englandi frá því á
4. tug 19. aldar og fram undir
1880. Reyndist hún þá oft liin
skæðasta drepsótt og varð að
jafnaði fleiri hörnum að hana
en önnur hinna algengu farsótta
(6).
Þetta er það, sem læknarnir
hafa þeklct til skarlatssóttar, og
ýmsir þeirra þó e. t. v. aðeins
af afspurn, og lik þessu hefur
hún verið á Austurlandi 1881
og 1882. Er því skiljanlegt, að
þeir ættu fyrst í stað erfitt með
að trúa því, að svo væg veiki
sem sú, er gekk hér 1887—89 og
siðar, gæti verið hiu illræmda
skarlatssótt; enda kehiur það
víða fram, að það var einmitt
það, hve væg veikin var, sem
villti um fyrir þeim flestum.
Ekki líktist þetta heldur misl-
ingafaraldri og var þá vart öðru
til að dreifa en rauðum liund-
um, en þá mun læknunum ekki
almennt hafa verið vel kunnugt
um, hvort eða hverra fylgikvilla
mætti vænta í för með þeim.
Um 1900 er læknum þó orðið
Ijóst, að skarlatssótt á það til að
haga sér sem vægur kvilli, þó
að lnin fari vítt yfir, og má ætlg,
að aðgreining hennar og rauðra
hunda fari úr því að verða ör-
uggari.
NIÐURSTÖÐUR.
Á tímabilinu 1881—1900 hefur
skarlatssótt oftar en einu sinni ver-
ið skráð sem rauðir hundar í skýrsl-
um landlækna.
Skarlatssótt hefur gengið 1881—
1882 (á Austurlandi), 1887—89, 1897
(á Austurlandi) og liklega einnig
1895—96, en rauðir hundar, að því
er ætla má, 1883—84.
Vera má þó, að faraldurinn 1895
—96 hafi fremur verið rauðir hund-
ar en skarlatssótt, og raunar verður
ekki fyrir það synjað, að rauðir
hundar hafi verið á ferð ásamt
Skarlatssóttinni 1887—89 og 1900.
HEIMILDIR.
1. Rivers, Th. M. & Horsfall, F. L.,
jr. (1959): Viral and Rickettsiai
Infections of Man. Lippincott Co.
2. Hannesson, Guðmundur (1922):
Heilbrigðisskýrslur 1911—1920.
3. Heilbrigðisskýrslur 1896—1900.
4. Skýrslur landlæknis 1883—95 (í
handriti) og útdráttur úr skýrsl-
um 1881—82.
5. Ársskýrslur héraðslækna 1881-
1900 (í handriti).
6. Greenwood, M. (1935): Epidem-
ies and Crowd Diseases. London.