Læknablaðið - 01.09.1961, Page 36

112
LÆKNABLAÐIÐ
urna frá því, sem þaö áður var
á þeim tímum árs, sem kýrnar
voru fóðraðar inni. Á þann hátt
hefur tekizt að tryggja fjölda
fólks gegn A-vítaminskorti, og
er þetta sérstaklega mikilvægt
á Norðurlöndum, þar sem sum-
arið er stutt og innistöðutími
lcúnna því langur. Þetta er eitt
ljóst dæmi þess, hvernig auka
má gildi þýðingarmikilla fæðu-
tegunda með aðstoð vísindanna.
Með heyþurrkuninni tapast eða
eyðileggst ríflegur hluti af A-
próvítamininu, eða karótíninu,
og þegar þar við hætist, að slátt-
ur liefst fyrst, þegar grösin eru
orðin blómguð, er karótin-
innihald þeirra farið að minnka
stórum. Heyið, sem kýrnar átu
að vetrinum, var því karótín-
snautt. A-vítamíngildi vetrar-
mjólkurinnar gat því orðið 60
—70% minna en sumarmjólk-
urinnar.
í kringum 1920 hófu Danir
og fleiri Norðurlandaþjóðir
mikla haráttu fyrir endurbótum
á kúamjólkinni. Þar kom fjöldi
vísindamanna og landbúnaðar-
frömuða við sögu. Þeir hvöttu
hændur til að hefja túnaslátt-
inn snemma og endurtaka liann
með svo stuttu millihili, að
þrjár uppskerur fengjust.
Samtimis liófst súrheysgerð
— ensilage — í stórum stíl.
Fóðrið, sem fékkst með þessum
nýju heyskaparaðferðum, hélt
karótínmagni sínu næstum
óbreyttu, og gildi annarra nær-
ingarefna þess rýrðist lítið. Með
þvi tókst að framleiða vetrar-
mjólk, sem að A-vítamíngildi
stóð sumarmjólkinni mjög lítið
að baki. Þetta dæmi sýnir, live
stórkostleg áhrif menn geta haft
á gildi hins daglega viðurværis
okkar. Með nánu samstarfi nær-
ingar- og landbúnaðarsérfræð-
inga hefur tekizt og mun takast
að gera kraftaverk í þeim efn-
um. Mjólkin er sú fæðutegund,
sem öruggast og bezt getur bætt
það, sem vantar á fullkomið
manneldi þjóðanna. Án mjólk-
ur getur raunverulega engin
þjóð náð fullkomnum næring-
arháttum.
Tafla II sýnir mjólkur-,
kjöt- og fiskneyzlu ýmissa
landa heimsins. (Tölurnar eru
teknar úr skýrslum Alþjóða-
heilbrigðisstofnunarinnar).
Neðri hluti töflunnar nær yfir
meginhluta allra ibúa veraldar-
innar. Eggjahvítuskorturinn i
Indlandi og Kína er vægast sagt
geigvænlegur, og það verður
stórkostlegt átak fyrir þessar
þjóðir að bæta úr lionum. Ind-
verjar eiga að vísu fleiri kýr en
nokkur önnur þjóð, sennilega
upp undir 200 milljónir,en þrátt
fyrir það eiga þeir við háska-
legan eggjahvítuskort að búa
vegna trúarbragða sinna.
Frægur næringarfræðingur,
prófessor Key, við Mmnesótahá-
skólann segir frá því, er ind-
verskur kollega heimsótti liann
fyrir noklcrum árum. Þegar