Læknablaðið - 01.09.1961, Side 59

LÆKNABLAÐIÐ
127
vefja, eins og allra annarra
liluta, gerist við hitatap til
umhverfisins: í fyrsta lagi ut-
an líkamans eins og fatnaðar,
lofts, vökva (t.d. vatns), smvrsla
o. s. frv. og í öðru lagi innan
líkamans til aðliggjandi vefja,
lympliu- og hlóðrásar. Þess
vegna lilýtur brennandi eða
sjóðheitur fatnaður að lengja
og auka hrunann. Umbúðir og
smyrsli, sem sett eru strax á
bruna, draga að öllum líkindum
verulega úr kælingu dýpri vefja
og eru því óheppileg. Böðun
brennheitra vefja í köldu vatni
er miklu fljótvirkari en kæling
i jafnköldu lofli (sbr. ef gló-
andi járn er rekið niður í kalt
vatn, þá kólnar það strax, en
ef því er haldið í jafnköldu lofti,
þá tekur það langan tíma að
kólna).
Allir læknar eru á sama máli
um það, að byrja þurfi með-
ferð sem allra fyrst við stærri
bruna til að forðast lost, en þó
hafa margir þeirra ráðið frá
nokkurri meðferð, fyrr en sjúld-
ingurinn er kominn á spílala.
Þetta getur þó tekið í sumum til-
fellum marga klukkutíma eða
jafnvel daga, og á þeim tíma
getur sjúklingurinn auðveldlega
verið dáinn úr losti. Aðalmót-
báran er sú, að við alla fyrstu
hjálp aukist liættan á infectio.
Einn af þeim, sem hendir a
þessa hættu, er sjálfur Cole-
brook, sem hefur sannað, ásamt
félögum sínum, að sýkingar-
hættan margfaldast,þegar sjúkl-
ingurinn kemur á spítala (eykst
allt upp í 83%).
Sumir læknai’ hafa þó viljað
gefa þessum sjúklingum morfín
eða önnur deyfilyf slrax eftir
bruna og búa um brenndu svæð-
in með sótthreinum rýjum. Ef
bruninn væri strax kældur með
vatni, væri oftast óþarft að gefa
nokkur analgetica eða sedativa.
Þá væri líka miklu minni hætta
á, að sjúklingar rifu af sér hina
hrenndu húð vegna sviða og
sársauka.
Annað, sem læknar hafa rétti-
lega verið á móti, eru alls konar
áburðir, sem fólk grípur til við
hruna. Erfitt er að hreinsa þá
af. Sania gildir ekki um vatn,
sem bara gufar upp af húðinni,
þegar hætt er að nota það. Mér
virðist að öllu alhuguðu mikil
líkindi til, að fyrsta hjálp með
vatni sé bæði afar handhæg og
geti liaft mikla þýðingu sem
lækning bruna. Auðvelt ætti að
vera að útbúa kælitæki, sem
alltaf eru tiltæk á heimilum, í
verksmiðjum, námum o. s. frv.
EFTIRMÁLI.
Síðan þetta erindi var flutt, hefur
komið grein í J.A.M.A. (aug. 27.
1960), þar sem dr. Alex G. Shulman
í Los Angeles skýrir frá vatnskæl-
ingu á bruna hjá 150 manns á ýms-
um aldri og allt upp í 20% af yfir-
borði húðar. Bruninn var aðallega
1. og 2. stigs, en þó stundum 3. stigs.
Hann orsakaðist af eldi, legi (heitu
vatni o. s. frv.), kemiskum efnum og
rafmagni. Dr. Shulman fullyrðir, að