Læknablaðið - 01.12.1961, Side 72

182
LÆKNABLAÐIÐ
Konur: Hússtörf 142
Létt störf 16
Erfiðisvinna 22
Rösklega 38% af körlunum
stundaði erfiðisvinnu og tæp-
lega 14% af konunum. Bendir
þessi niðurstaða í líka átt og
athuganir annarra höfunda, að
kyrrsetumönnum sé hættara við
þessum sjúkdómi en öðrum.
Mataræði.
Því hefur verið haldið fram,
að kransæðakölkun og æða-
kölkun almennt hafi ágerzt,
meðal annars vegna hins feita
mataræðis hjá hinum efna-
meiri þjóðum. Vel þekkt er,
að sjúkdómar þeir, sem hafa
í för með sér „hyperlipæmi“
eða aukningu á fituefnum í
blóðinu, valda aukinni æðakölk-
un. Er hér til að nefna:
xanthomatosis familiaris, hy-
percholesterolæmia familiaris,
diabetes mellitus, myxödema,
nephrosis, arthritis urica, adi-
positas, hypogonadismus. Æða-
kölkun hefur fundizt tíu sinn-
um algengari hjá feitu fólki en
hjá mögru CWilens)°. Morriss
fann kransæðastíflu fimm
sinnum tíðari hjá feitum vagn-
stjórum en hjá þeim, sem magi'-
ir voru.
Fita úr dýraríkinu inniheld-
ur gnægð af mettuðum fitusýr-
um, en lítið eitt af ómettuðum
fitusýrum. Valda mettuðu fitu-
sýrurnar hækkun á serumkól-
esterol, en aðalþættir í myndun
breytinga í æðaveggnum, sem
kallað er æðakölkun, eru þeir,
að á vegginn sezt fibrin, kól-
esterol og 'kalksölt. Menn eru
ekki sammála um, hve mikinn
þátt kólesterol á í atheroma-
myndun, eða æðakölkun. Vitað
er, að ómettaðar fitusýrur
lækka kólesterol blóðsins. Því
hefur löngum verið haldið fram,
að jurtaætur væru miklu betur
settar hvað þessu viðvíkur.
Nýlega birtist grein eftir
Laurie og félaga10) um rann-
sóknir þeirra á Bantu-negrum
í Afríku. Þeir lifa á fitusnauðu
jurtafæði og hafa lágt serum-
kólesterol. Fundu þeir tíðni
atheromatosis svipaða og meðal
Evrópubúa, en þó á miklu lægra
stigi. Við krufningu á 243
Bantu-negrum, sem allir voru
hjartasjúklingar, voru 23%
með töluverða kransæðakölkun
(„of marked degree“), en helm-
ingurinn með væga kransæða-
kölkun („of some degree“).
Aðeins 1,4% þessara sjúklinga
reyndust hafa kransæðastíflu
við skoðun og krufningu. Er
það auðvitað allt önnur og
minni tíðni en við eigum að
venjast í Evrópu og Ameríku.
Mikið hefur verið rætt og
ritað um aðferðir til að lækka
kólesterolinnihald blóðsins, og
mun ég drepa hér á hinar
helztu.
Jurtaolíur, svo sem maísolía
og soyaolía, og jurtasteroidar
svo sem sitosterol. Áhrif þeirra