Læknablaðið - 01.08.1972, Blaðsíða 49

LÆKNABLAÐIÐ
81
fólgin hin almenna gagnrýni á skipan og yfirstjórn heilbrigðismál-
anna.
Gagnasöfnun og úrvinnsla vissra gagna fer enn fremur fram sitt
með hverjum hættinum, eftir bví hvaða aðili á hlut að máli. Einkum
á þetta við um stjórnunarleg gögn.
Heilbrigðisþjónustan er margbrotið kerfi ýmissa stofnana og að-
ila, sem áhrif hafa hver á annars störf. Þessi starfsemi er meðal
stærstu „iðngreina“ á íslandi. í henni er bundið mikið fjármagn og
hún er mannaflsfrek. Nýting kerfisins cg hinna einstöku stofnana er
því mikið fjárhagslegt atriði. Hvernig til tekst um þróun kerfisins,
getur skipt miklu máli kostnaðarlega séð. Með tilliti til þess, hve
frumkvæðið er í höndum margra aðila, er einsýnt, að þróunarlegt
aðhald verður að koma frá yfirstjórn þessara mála. Mér sýnist, að
til þess að koma betra skipulagi á þessa yfirstjórn, sé fyllsta ástæða
til þess að koma á fót sérstakri stofnun, er færi með áætlana- og
skipulagsverkefni heilbrigðismála. Þessi stofnun ætti að samræma
starfsemi hinna ýmsu þátta heilbrigðisþjónustunnar, gera áætlanir
um heildarþróun og stuðla að rekstrarhagkvæmni. Þetta krefst sam-
felldrar áætlanagerðar og stöðugra heilbrigðismálarannsókna með
svipuðum hætti og nú er fyrir hendi í skólamálum.
Verkefni þessara heilbrigðismálarannsókna yrðu í stuttu máli
þessi:
1. Stofnunin safnar gögnum um heilbrigðismál. Hún gefur ein-
stökum stofnunum fyrirmæli um, hvaða upplýsingum skuli
safnað og með hverjum hætti. Hún annast úrvinnslu og birt-
ingu þessara gagna og túlkun þessara upplýsinga.
2. Stofnunin hefði á hendi áætlanagerð fyrir heilbrigðiskerfið í
heild og þróun þess. Þessi áætlanagerð tæki m. a. til um ný-
byggingaþörf, fjármagnsþörf og mannaflaspá.
3. Stofnunin framkvæmdi athuganir á heilbrigðiskerfinu og
rekstri þess, sem orðið gætu grundvölur að tillögum til endur-
bóta á skipulagi kerfisins og samræmingu á hinum ýmsu þátt-
um þess.
4. Stofnunin gæfi rekstrarleg ráð til stofnana innan heilbrigðis-
kerfisins.
5. Stofnunin kynnti nýjungar, héldi námskeið og; gengist fyrir
upplýsingamiðlun milli hinna ýmsu þátta heilbrigðiskerfisins,
hinna ýmsu stofnana og mismunandi starfshópa.
Stofnunin ætti að vera heilbrigðismálaráðuneytinu til ráðuneytis
um rekstrarlag og skipulagsleg atriði. Stofnunin mundi ekki hafa
framkvæmdavald, en starfa sem ráðgefandi eining.
Gildi áætlanagerðar í heilbrigðismálum sem öðrum efnum felst
í því, að áætlunin leiðir í ljós líklega þróun og hvernig bregðast
megi við þessari þróun. Jafnframt er áætluninni ætlað að sýna, hvers
hin væntanlega þróun krefst t. d. í fjármagni og mannafla. Áætlunin
auðveldar þannig stefnumörkun.
Sérhverja áætlun verður að skoða með nokkurri varúð, og hún
krefst stöðugrar endurskoðunar til þess að vera hagnýtt stjórnunar-