Læknablaðið - 01.08.1972, Blaðsíða 42

78
LÆKNABLAÐIÐ
Leið Hópur Leið A Leið B Leið C Leið D Leið E
Hópur 1 Hópur 2 X X X X
Hópur 3 Hópur 4 Hópur 5 X X X X X
í framhaldi af þessu vaknar spurningin um það, hversu árangurs-
ríkar hinar ýmsu leiðir séu til þess að ná settu marki. Mælikvarði
á þetta er annars vegar kostnaðarlegur og hins vegar gæðalegur.
Þannig má skilgreina kostnað á hverja einingu við að beita leið B
á hóp 1 o. s. frv. Á hinn bóginn verða að liggja fyrir upplýsingar
um það, hvort gera megi ráð fyrir, að viðunandi heilbrigði náist með
því að beita tiltekinni aðferð einungis eða aðeins að hluta, og þá að
hve miklu leyti. í þessu sambandi verður að tiltaka, að hve miklu
leyti hinar ýmsu aðferðir verða að styðjast hver við aðra til þess
að árangur náist.
Fulldregin mynd af þessu tagi getur gefið hugmyndir um æski-
legar strúktúrbreytingar í heilbrigðiskerfinu.
Verkefni yfirstjórnar heilbrigðismálanna er að velja, að hve
miklu leyti farin skuli leið A frekar en B o. s. frv. Það val ákvarðast
af því að ná heilbrigði sem flestum til handa innan hins tiltekna
kostnaðarramma. Ég tel, að við verðum að festa okkur þetta í minni.
Við megum ekki renna blint af stað með einhver verkefni af því að
þau séu góðra gjalda verð, okkur þyki þau þjóðnýt og skynsamleg,
heldur verða þau að vera betri en aðrar leiðir, sem við eigum völ á;
þau verða að skila betri árangri.
í hugleiðingunum hér að framan hefur fyrst og fremst verið
fjallað um kostnað, eins og hann lítur út af sjónarhóli stjórnandans
vegna þeirrar starfsemi, sem hann hefur umsjón með. Eigi myndin
að vera rétt, verður þó að taka tillit til kostnaðarins í heild, þ. e. a. s.
bæði þess kostnaðar, sem fellur á stofnun og þess kostnaðar, sem
fellur á notanda þjónustunnar. í þessu sambandi er sérstaklega vert
að benda á tíma notandans og kostnaðarígildi hans. Þessi tími er
fjármunir, hvort heldur hann stafar af bið eftir þjónustu, seinvirkri
þjónustu, í sjúkrahúsi eða utan sjúkrahúss, og með þessum kostnaðar-
lið verður að reikna.
í samræmi við markmið heilbrigðisþjónustunnar má setja sér
önnur mörk, sem taka einungis til hluta af heildarmarkmiðinu. Svíar
hafa t. d. orðað rekstrarstefnu í sjúkrahúsaþjónustu þannig, að „veita
skuli sjúklingunum á virkan hátt þá hjúkrun, sem heilsa hans krefst
og á þann hátt, að þjóðfélagið verði fyrir sem minnstum kostnaði.“
Með öðrum orðum, það ber að sjá til þess, að sjúklingur noti ekki
dýrari þjónustu en ástand hans gefur tilefni til.