Læknablaðið - 01.10.1979, Blaðsíða 27

LÆKNABLAÐIÐ
237
Staðreyndin er þó sú, að glákuhættan er meiri
meðal þeirra, sem hafa hypertensio ocularis en
þeirra, sem hafa lægri augnþrýsting og þvi
hærri sem þrýstingurinn er þeim mun meiri
verða líkurnar fyrir því að sjónsviðsskerðing
komi fram. Sjúklingar með hypertensio ocular-
is þurfa því að koma í reglulegt eftirlit til
augnlæknis. Ef gláka er meðal náinna ættingja
eru sjúkdómslíkurnar mun meiri, allt að tíu
sinnum, en ef gláka er ekki í ætt.is 14
Af sjúklingum þeim á göngudeild, sem voru
í eftirliti sem grunsamlegir, hafa 4 fengið aug-
Ijósa gláku á könnunartímabilinu, en það er
of stutt til þess að draga megi ályktun hversu
margir með ocular hypertensio fá gláku. Gold-
mann heldur því fram, að um tveir áratugir
liði frá því að þrýstingshækkun byrjar unz
mælanlegar sjónsviðsbreytingar eiga sér staðJ
Hægfara gláka, sem kemst á kliniskt stig um
sjötugt hefur því byrjað með þrýstingshækkun
um fimmtugt.
BRÁÐAGLÁKA (GLAUCOMA ACUTUM,
ANGLE-CLOSURE GLAUCOMA)
Af 685 sjúklingum með glaucoma primarium
voru aðeins 7 með greininguna: glaucoma
acutum, (6 konur, 1 karl), eða rúmlega 1%.
Höfðu allir þessir sjúklingar fengið bráða-
glákuköst og höfðu lokað forhólfshorn. Af
þessum sjúklingum hafa 6 gengizt undir aðgerð
(lituhögg — iridectomi pheripheralis) og telj-
ast læknaðir.
Alls voru 14 sjúklingar (4 karlar og 10 kon-
ur) með þröngt framhólfshorn. Höfðu þeir
aldrei fengið regnbogasjón eða önnur einkenni
bráðagláku. Eru þessir sjúklingar flokkaðir
með hægfara gláku.
Þessi tala bráðaglákusjúklinga á göngudeild-
inni mun ekki gefa rétta mynd af algengi
sjúkdómsins. Sjúklingur með bráðaglákukast
er að jafnaði sendur beint á augndeild til að-
gerðar og fær þar lækningu. Er það ástæðan
fvrir því hversu bráðaglákusjúklingar eru fáir
á deildinni.
FYLGIGLÁKA (GLAUCOMA
SECUNDARIUM)
Með fylgigláku voru 4 karlar og 3 konur.
Orsakir meðal karla voru: 3 slys og 1 eftir
langvarandi steranotkun i auga, með mikla
þrengingu í sjónsviði beggja augna.
Meðal kvenna voru orsakir þessar: Ein eftir
occlusio v. centralis retinae, og hefur hún
glaucoma simplex á hinu auganu. Ein, sem
afleiðing litubólgu og ein er með Posner-
schlossman syndrome.
LOKAORÐ
Göngudeild augndeildar Landakotsspítala
gegnir mikilvægu hlutverki í meðferð gláku-
sjúklinga hér á landi. Líkur benda til, að um
50% allra glákusjúklinga með sjúkdóminn
greindan eða ógreindan séu þar í reglulegri
meðferð,
Til þess að fá glákusjúklinga sem fyrst í
meðferð, þarf skipulega leit á þeim stöðum,
sem fjöldarannsókn fer fram, þar sem sjúk-
dómurinn er oftast einkennalaus, unz hann
kemst á lokastig.
Viðleitni Rannsóknarstöðvar Hjartaverndar
hefur sýnt lofsverðan árangur í leit að gláku
og ætti það að verða hvatning til heilsugæzlu-
stöðva í framtíðinni, að sinna þessum þætti
heilsuvemdar betur en gert er.
Þar sem hægfara gláka er jafn algeng og
raun ber vitni væri almenn augnþrýstingsmæl-
ing á sjúklingum í sjúkrahúsum landsins ekki
síður réttlætanleg, en margar þær rannsóknir,
sem þar eru að jafnaði gerðar. Meirihluti sjúk-
linga á sjúkrahúsum er miðaldra og roskið
fólk, en í þeim aldursflokkum er gláka tíðust.
Nauðsynlegt er að lögskipa skráningu á gláku-
sjúklingum og blindu og sjónskertu fólki, til
þess að vita hvar við stöndum í sjónverndar-
málum vegna framtíðarskipulagningar þeirra.
ÚTDRÁTTUR
I grein þessari segir frá glákusjúklingum á
göngudeild augndeildar St. Jósefsspítala,
Landakoti frá stofnun deildarinnar haustið
1973 til 31. des. 1978. Einkum er rætt um augn-
hag 624 sjúklinga með hægfara gláku (open
angle glaucoma), sem voru á lífi í lok tímabils-
ins. Meirihluti siúklinga með hægfara gláku
er aldrað fólk, um 76% 67 ára og eldra.
Borið saman við fyrri kannanir eru hlut-
fallslega færri i yngri aldursflokkum í þessari
könnun en við fyrri rannsóknir hér á landi.
Karlar eru að tiltölu fleiri en konur. en sá
munur hefur farið minnkandi.
Rætt er um breytingar á gangi sjúkdómsins
á síðustu áratugum og leitt getum að því, að
breyttir lifnaðarhættir geti þar átt einhvern
þátt.
Af könnuninni má að nokkru ráða algengi
hægfara gláku hér á landi. Á höfuðborgar-
svæðinu voru sjúklingar 50—59 ára 0.3% af
íbúatölu aldursflokksins, 60—69 ára 1.3%, 70—
79 ára 2.6% og 80 ára og eldri 4%. Af öllum
íbúum 1.4%. Sé algengi hægfara gláku hér á
landi svipað og við Framingham-könnunina í
USA, lætur nærri að um 50% af öllum gláku-
sjúklingum á umræddu svæði séu í meðferð á
göngudeildinni.
1 Framingham-könnuninni reyndust um 3%
sjúklinga 52—85 ára vera með gláku og hlut-
fallsdreifing í aldursflokka mjög svipuð og á
göngudeildinni.
Um þriðjungur hægfara glákusjúklinga i
þessari könnun er með sjúkdóminn á byrjunar-
stigi, þ.e.a.s. aðeins stækkaður blindur blettur
eða mjög óveruleg sjónsviðsskerðing. Sjón-
sviðsskerðing er meiri meðal karla.
Um 83% sjúklinganna hafa sæmilega lestrar-
sjón á betra auga og um 5% hafa minni sjón
en 6/60 þ.e. í flokki blindra. Um 20% gláku-
augna er með drer í augasteini og tíundi hver
glákusjúklingur hefur gengizt undir drerað-
gerð. Drer er algengasta orsök slævðrar sjón-