Læknablaðið - 15.11.1987, Page 21

LÆKNABLAÐIÐ
373
söfnun í úrtak eðlilegra einstaklinga (16).
Legvaxtarritið sýnir því frávik frá vexti miðað við
eðlilega meðgöngu og er miðað við þunganir þar
sem meðgöngulengd var vel ákvörðuð í hverju
tilviki.
Lagskiptingin (stratification), með jafnmörgum
mælingum í hverri viku, kom í veg fyrir skekkju
vegna misjafns fjölda einstaklinga milli hópa, þar
sem fá gildi í jaðarhópum geta haft veruleg áhrif á
staðsetningu aðhvarfslínanna. Staðalfrávik
mælinganna var svipað í öllum vikunum, eða um
tveir sentimetrar að meðaltali og frávik frá því
mest 37%. í öllum vikunum virtust konurnar,
sem mælingar höfðu verið valdar frá, mjög
svipaðar hvað varðar aldur, hæð og fyrri
barneignir og börn þeirra svipuð að stærð.
Undantekning var í þeim hópum sem fæddu börn
eftir lengsta meðgöngu, en við því mátti búast.
Meðgöngulengd allra 1150 kvennanna var rétt um
40 vikur að meðaltali, sem bendir til þess að í
hvern hóp hafi konur valist af hendingu.
Miðað við almennar upplýsingar úr
fæðingaskráningunni (8) var
rannsóknarhópurinn nokkuð dæmigerður fyrir
íslenskar konur. Meðalfæðingarþyngd á íslandi
er 3558 grömm (8) og fæðingarlengd 51,6
sentimetrar (8), en samsvarandi tölur fyrir
rannsóknarhópinn voru 3656 g og 52,3 cm.
Muninn má skýra með því, að í
rannsóknarhópnum voru engir fyrirburar.
Meðalhæð fyrir hópinn var sú sama og fyrir
íslenskar konur á aldrinum 20-30 ára eða 167
sentimetrar, samkvæmt upplýsingum frá
Hjartavernd. Aldur var ívið hærri, 27,5 ár að
meðaltali, heldur en meðalaldur fæðandi kvenna
á árinu 1985, sem var 26,3 ár (upplýsingar frá
Hagstofu íslands fyrir árið 1985). Á
aldursmuninum er ekki augljós skýring, en
hugsanlegt er að val kvenna í mæðraeftirlit á
göngudeild Landspítalans geti skipt máli. Fyrri
barneign var ekki frábrugðin því sem almennt
gerðist á árinu 1985.
Meðaltalsgildi fyrir legvöxt, sem fundust í
þessarri athugun eru hærri en lýst hefur verið í
fyrri athugunum (11). Miðað við sænsk gildi (2)
eru íslensk meðalgildi tæplega tveim sentimetrum
hærri. Þetta er í samræmi við hærri
fæðingarþyngd á íslandi (8) og við reynslu lækna
af notkun sænska legvaxtarritsins hér á landi.
Val á neðri og efri mörkum ritsins byggist á
rannsóknum annarra á notkun legvaxtarrita. Sem
viðmiðunarmörk fyrir hugsanlega vaxtarseinkun
hefur verið stuðst við - 2 staðalfrávik og 10.
hlutfallsmarkið (percentil). Westin (2) notaði þrjá
sentimetra neðan við meðaltal, en það svarar
nokkurn veginn til - 1,5 staðalfráviks. Við höfum
valið - 2 staðalfrávik ( = 2,5 percentil) sem
markalínu er gæfi ákveðna ábendingu um
óeðlilega lítinn fósturvöxt, en merkt svæðið milli
-1,5 (=6,7 percentil) og - 2 staðalfrávika sem
viðvörunarsvæði. Þessi mörk eru valin með
hliðsjón af því að forðast þarf að falskt jákvæðar
færslur á ritið verði of algengar. Jákvæð færsla
þarf hinsvegar að leiða til frekari viðbragða í
hverju tilviki, t.d. ómskoðana og síritunar á
fósturhjartslætti. Ef slíkt er ekki gert, verður
færsla legvaxtarrits lítils virði.
Legvaxtarritið mun verða sett inn á væntanlega
endurskoðaða útgáfu hinnar íslensku
mæðraskrár.
Þakkir Ljósmæðrum í göngudeild Kvennadeildar
Landspítalans og riturum Kvennadeildar, sem söfnuðu
saman um 3500 mæðraskrám vegna rannsóknarinnar,
er þökkuð góð samvinna. Sigurður Gunnlaugsson,
læknir og Svanhildur Ásgeirsdóttir, deildarstjóri
tölvudeildar Ríkisspítalanna, veittu mikilsverða aðstoð
við tölvufærslu gagna og útreikninga.
SUMMARY
A Swedish symphysis-fundus height chart has been used
in antenatal care in Iceland as an indicator of normal or
possibly abnormal fetal growth. The present study
describes the compilation of data for and the
construction of a symphysis-fundus height nomogram
for lcelandic women.
Women with singleton pregnancies and no predefined
pregnancy-complications, attending the antenatal clinics
at the National University Hospital in the 20.-42.
completed gestational weeks, were randomly chosen to
provide the data after endeavours to standardize the
measurement method.
Cross-sectional stratified sampling was used with only
one measurement being used from each woman and 50
measurements were recorded for each completed week
(±3 days); a total of 1,150measurements. Maternal and
neonatal characteristics were recorded for comparison
between sample groups and with previous data on the
general Icelandic female population of childbearing age.
The mean ± 1 and ± 2 and -1.5 standard deviatios were
computed. Polynomial regression equations of the third
degree fitted the data best and were used for
construction of the actual nomogram. The mean
symphysis-fundus height was constantly just under 2 cm
higher than described for Swedish women. The study
population groups at various gestational lengths
differed only in minor aspects from one another and
from the general delivery population in the country,
suggesting that the women from whom data were
obtained were a valid representation of healthy pregnant
Icelandic women.