Læknablaðið - 15.11.1987, Qupperneq 64

408
LÆKNABLAÐIÐ
ekki hafi leitt til vandræða, væri betur breytt og
mun verða látið á það reyna í sambandi við
hugsanlega breytingu á ráðningarsamningum.
Varðandi launaliðinn sjálfan og atriði honum
tengd, svo sem vaktir, yfirvinnu, útköll og frí
vegna þessa, verður látið reyna á frekari úrbætur
í sambandi við endurskoðun á
vaktafyrirkomulagi.
Núverandi samninganefndir hafa gert ítarlega
úttekt á launagreiðslum til lækna. Ótvírætt skila
fastlaunagreiðslur á sjúkrahúsi verulega minnu en
greiðslur fyrir læknisverk eftir gjaldskrá. Af
þessu leiðir einfaldlega, að því meir sem menn eru
starfandi í fyrrnefnda kerfinu, því minna bera
menn úr býtum. Þetta er auðvitað ekki nýr
sannleikur og ekki aðeins bundinn við lækna. Það
er almenn reynsla, að fastlaunagreiðslur eru vel
undir því, sem menn geta unnið sér inn eftir
gjaldskrá.
Samninganefndirnar hafa í baráttu sinni viljað
láta hlutina heita sínu rétta nafni og talið
eðlilegast og viljað beita sér fyrir því fyrst og
fremst, að hækkun á föstum launum sæti í
fyrirrúmi og með henni væri hægt að koma á
jöfnuði í launagreiðslum til lækna miðað við
svipað vinnuframlag, ábyrgð o.þ.h. Af þessu
mundi auðvitað leiða hærri laun í öllum fríum,
sem menn gætu þá frekar nýtt sér til fulls, en
einnig sömuleiðis hærri greiðslur fyrir vakta- og
yfirvinnu.
Reynslan er hins vegar sú, að þetta er ekki auðsótt
mál. Sá siður er því miður ekki ríkjandi í
samningum, að hlutirnir gangi undir réttum
heitum. Flestar starfsstéttir taka þessu og vel því
að með þessu má einnig breiða verulega yfir hver
eru hin raunverulegu kjör hvers og eins. Það er
m.a. út frá þessu, sem samninganefndirnar fóru
inn á þá braut í síðustu samningalotu að fá fram
umræður um nýtt vaktafyrirkomulag og
ráðningar. Vaktafyrirkomulagið mundi gera ráð
fyrir því, að fleiri væru á vöktum en nú er, vaktir
yrðu greiddar með öðrum hætti, hluti þeirra yrði
jafnvel tekinn inn í fast kaup eða jafnan greitt
fyrir ákveðinn fjölda vakta pr. tímaeiningu, þótt
ráðast yrði, hvort menn þyrftu að standa þær
allar. í ráðningunum yrði gert ráð fyrir, að
eingöngu væri unnið eftir gjaldskrá, ef um lítið
ráðningarhlutfall væri að ræða, að unnið væri
eftir gjaldskrá samhliða fastalaunasamningnum
og greitt yrði fast viðbótarkaup, sem mætti heita
fyrir eftirvinnu, sem þó réðist, hvort alltaf væri
unnin. Um þetta allt yrðu sett miklu nákvæmari
ákvæði, sem jafnframt tækju þá tillit til, hversu
mikið yrði greitt úr hinu opinbera
sjúkratryggingakerfi fyrir vinnu utan sjúkrahúsa
hjá viðkomandi lækni.
Undirnefndir vinna nú að frekari útfærslu þessa
og ljóst er, að náist samkomulag yrðu
sjúkrahúslæknum skapaðar aðstæður til
sambærilegrar tekjuöflunar við þá, sem vinna
eftir gjaldskrá utan sjúkrahúsa. Það er því ljóst,
að samningurinn frá því í febrúar er miklu stærri
í sniðum en menn kannski gera sér grein fyrir og
gæti markað tímamót. Samninganefndirnar
munu ekki undirrita neinn bindandi samning um
þessi atriði, heldur leggja það samkomulag, sem
um þau verður við viðsemjendur okkar fyrir
sjúkrahúslækna til synjunar, samþykktar eða
breytinga, enda væru hér mikil, flókin og
margþætt mál á ferðinni. En það er áreiðanlega
fjarlægt mörgum okkar, að til þess að laun
sjúkrahúslækna séu sómasamleg og sambærileg,
eigi samningar að hljóða upp á yfirvinnu, sem
ekkert er frekar innt af hendi, fyrir vaktir, sem
ekki er frekar ætlast til, að séu staðnar og fyrir
starfsheiti, sem menn bera án ábyrgðar eða
hæfni. Flest höfum við verið alin upp við það, að
menn eigi að fá borgað fyrir það, sem þeir vinna,
og þeir eigi að verðlaunast fyrir vel unnin störf,
dugnað, hæfni og ábyrgð. En svona er nú
samningsleikurinn og hann væri kannski ella
einskis virði fyrir þá, sem hafa hann alfarið að
atvinnu. En sjúkrahúslæknar geta vel farið að
búa sig undir hvernig þeir taka á þessu. Leiðin til
bættra kjara er hálfopin. í byrjun október munu
tillögurnar liggja fyrir og þá verða menn að hafa
gert upp hug sinn og hrökkva eða stökkva.
Samninganefndirnar voru hins vegar sammála um
það um sl. áramót að blása ekki í herlúðra. Fyrir
því var enginn grundvöllur á líðandi stund og
enginn, þegar litið var til baka yfir árið 1986. í
ljósi þingkosninga, hugsanlegrar nýrrar
ríkisstjórnar, nýrrar stjórnarstefnu, væntanlegs
staðgreiðslukerfis opinberra gjalda o.fl. þótti
skynsamlegt að gera samning fram til ársloka
1988 með ákveðnum fyrirvörum og meta þá fyrst
í ljósi þróunar, hversu harðrar baráttu væri þörf.
Það verður þeirra, sem undirbúa næstu
samningagerð. Hins vegar er vert að undirstrika
það, að góður trúnaður ríkir við samninganefnd
hins opinbera, og er það vissulega nauðsynlegt,
þótt menn séu ósammála. Á þennan trúnað hefur
reynt og hann ekki brugðist.
777 frekari upplýsinga:
1. Kjarasamningur sjúkrahúslækna, útgefinn af