Læknablaðið - 15.03.1993, Blaðsíða 20

108
LÆKNABLAÐIÐ
EFNIVIÐUR OG AÐFERÐIR
Efniviður: Rannsóknin náði til barna sem
fædd voru á íslandi á árunum 1985-1989
og greindust með meðfæddan hjartagalla.
Við aðgreindum tvo hópa sjúklinga, annars
vegar þá sem höfðu vægan sjúkdóm sem ekki
þurfti að meðhöndla og leystist vandamálið
sjálfkrafa, til dæmis þegar lítið op á milli
slegla (ventricular septal defect, VSD) lokast
án aðgerðar eða meðferðar.
Hins vegar skilgreindum við alvarlegan
hjartasjúkdóm sem hjartagalla, er þarfnaðist
eða mun þarfnast lyfjagjafar og/eða
skurðaðgerðar. í þeim sjúklingahópi voru
því börn sem höfðu op á milli gátta og
þrengsli í ósæðarloku og hafa ekki fengið
meðferð enn sem komið er. 1 þessu yfirliti
eru ekki talin börn sem þurftu meðferð vegna
hjartsláttartruflana, nema þau hafi einnig
meðfæddan hjartagalla.
Fyrirburar með opna fósturæð voru ekki
teknir með, né börn sem voru með tvíblöðku
ósæðarloku eða míturlokusig (mitral valve
prolapse).
Skilgreining á meðfœddum lijariasjúkdómi:
Stuðst er við alþjóðaflokkun (International
Classification of Diseases, WHO, Genf
1978) við nafngreiningu hjartagalla og eru
íslenskar þýðingar á einstökum hjartagöllum
notaðar. Alþjóðlegar skammstafanir eru þó
hafðar með til glöggvunar ásamt enskum
heitum sjúkdómsins. Þegar um er að ræða
sjúklinga sem hafa fleiri en einn flokkanlegan
hjartagalla er sá gallinn sem við teljum vera
meira vandamál talinn aðalgalli.
í sjúklingabókhaldi Ríkisspítala var farið
yfir tölvuútskrift þeirra sjúklinga sem höfðu
greininguna meðfæddur hjartasjúkdómur (ICD
númer 745-747 að báðum meðtöldum) og
voru fædd á árunum 1985-1989. Sjúkraskrár
barnanna voru athugaðar, þar með taldar
göngudeildarnótur. Einnig var farið yfir allar
greiningar sem fengust við hjartaómun á
börnum fæddum á þessu tímabili. Þá voru
sjúkraskrár frá sérfræðingi í hjartasjúkdómum
barna einnig skoðaðar.
Greining var í öllum tilvikum staðfest með
ómskoðun og Dopplerómun. Hjartaþræðing
var framkvæmd hjá hluta sjúklinganna til
frekari staðfestingar á greiningu og sem
undirbúningur fyrir aðgerð.
Fæðingarþyngd og meðgöngulengd
barnanna var athuguð og borin saman við
fæðingarþyngd og meðgöngulengd íslenskra
barna.
Athugað var hvaða hjartagalla bömin voru
með og gerður samanburður við erlendar
rannsóknir. Aðrir meðfæddir gallar en
hjartagallinn voru athugaðir hjá þessum
börnum og skoðað hversu hátt hlutfall barna
með hjartagalla höfðu einnig aðra meðfædda
galla.
Við athuguðum hvaða einkenni leiddu
til greiningar hjartasjúkdóms og á hvaða
aldri börnin voru er hjartasjúkdómurinn
greindist. Þá var skoðað hvaðan börnin vom
send til greiningar; úr ungbamaeftirliti, af
fæðingarstofnun, af stofu lækna eða við
innlögn á sjúkrahús. Kannað var hversu mörg
böm gengust undir hjartaaðgerð og hvar
aðgerðin var framkvæmd. Einnig var athugað
hvaða fylgikvillar komu upp í tengslum við
aðgerð.
Dánartölur voru skoðaðar sem og dánarorsakir
barnanna sem létust.
Athugað var hvernig eftirlifandi bömum með
meðfædda hjartagalla hefur famast.
Ennfremur athuguðum við hversu mörg fóstur
greindust með ómun á meðgöngu á þessu
tímabili. Ef fóstureyðing var framkvæmd
vegna hjartasjúkdómsins vom þau tilvik ekki
tekin inn í tölur um meðfædda hjartagalla.
NIÐURSTÖÐUR
I. Öll börn með meðfœddan hjartagalla:
Algengi meðfæddra hjartagalla: A árunum
1985-1989 fæddust 20.917 lifandi börn á
Islandi. Af þeim reyndust 215 börn (1,1%)
hafa meðfæddan hjartagalla, 99 (0,47%) börn
voru með alvarlegan hjartasjúkdóm en 116
voru með lítilfjörlegan galla. Fjörutíu og
eitt barn gekkst undir 49 hjartaþræðingar til
frekara mats og/eða undirbúnings fyrir aðgerð,
eða til mats á árangri aðgerðar.
Fjöldi barna með greindan hjartagalla fór
vaxandi hvert ár rannsóknarinnar en fjöldi
barna með alvarlegan hjartasjúkdóm breyttist
lítið frá ári til árs (mynd 1). Mest var fjölgun
barna sem greindust með lítinn VSD (mynd
2).
Þegar einstakir hjartagallar voru athugaðir var
VSD algengasti gallinn. Höfðu 118 af 215