Læknablaðið - 15.03.1993, Blaðsíða 37

LÆKNABLAÐIÐ
125
þurftu fleiri en tvær meðferðir. Tveir sjúklingar fengu
markverða fylgikvilla eftir meðferð, en hvorugur þurfti
skurðaðgerð vegna þessa. Annar fékk magablæðingu og
þurfti tvær einingar af pökkuðum frumum til að halda Hb
í 100g/l, en hinn fékk ígerð aðlægt skeifugörn. Hann var
meðhöndlaður með sýklalyfjum, og ígerðin tæmdist síðan
inn í maga. Aðeins tveir sjúklingar fóru í valda aðgerð
(hlutabrottnám maga) vegna endurtekinna einkenna frá
þrengslunum. Hinir 27 hafa ekki þurft aðgerð, utan einn
sem skorinn var upp vegna sprungins skeifugamarsárs.
Blöðruvíkkanir virðast þannig hafa hlutverki að gegna í
meðferð á afrásarhindrun frá maga vegna ætisára.
KVIÐSLITSMYNDATAKA (HERNIOGRAPHIA)
Höfundar: Sigurður Bjömsson, Halldór Jóhannsson,
Einar Jónmundsson, Landspítala.
Ofl á tíðum er erfitt að greina með skoðun byrjandi lítið
kviðslit, og þess vegna hefur þróast greiningaraðferð, sem
kölluð er kviðslitsmyndataka.
Þessi rannsókn fer þannig fram, að gerð er ástunga
gegnum kviðvegg, neðan við nafla, venjulega vinstra
megin við magálsvöðvann. Sprautað er inn 60 ml af
skuggaefni, venjulega 30 ml af 65% Angiografin@
blandað til helminga með saltvatni 0,9% og síðan eru
teknar myndir frá stöðluðum sjónarhomum, þar sem
sjúklingurinn Iiggur á maganum, borðið reist um 60
gráður og rörið vinklað haus-dauslægt (caudio-cranelt)
um 25 gráður og þannig teknar framanfrá myndir og
skámyndir af nára, með og án rembings.
Fyrsta kviðslitsmyndatakan var gerð hér á Landspítala
1983. A síðastliðnu níu ára tímabili, það er að segja
frá 1983-1991, em gerðar hér á röntgendeildinni
hemiographiur á 54 sjúklingum alls. Astæða rannsóknar
var í öllum tilfellum gmnur um kviðslit og oftast verkir á
umræddum stað. Arangur var sá, að það tókst að sýna
fram á kviðslit hjá 15 af þessum 54 sjúklingum. Ekki
getur um neina fylgikvilla samfara þessari rannsókn, utan
hjá einum sjúklingi, sem fékk kviðverki og mjög þaninn
kvið. Röntgenyfirlit síðar sýndi þó ekkert athugavert og
einkenni löguðust fljótlega.
GALLBLÖÐRUTÖKUR UM KVIÐSJÁ Á
LANDAKOTSSPÍTALA. NÍUTÍU OG FIMM
TILFELLI
Höfundar: Sigurgeir Kjartansson, Þórarinn Amórsson,
Þorvaldur Ingvarsson, Landakoli.
Á sjö mánaða tímabili frá 12. sept. 1991 fóm á
Landakotsspítala fram 95 kviðsjáraðgerðir vegna
gallsteina. Aldursmörk 18-87 ára. Meðalaldur 52 ár.
Konur vom í miklum meirihluta, 69/26. Bráðabólga var
hjá fimm sjúklingum. Steinar sáust við ómskoðun hjá 92.
Þrír sjúklingar án steina sýndu hæga tæmingu á HIDA
skanni. Víkkaðir gallgangar sáust ekki við ómskoðun.
Aðgerðartími var frá 40-255 mín., meðaltími 73 mín., en
aðgerðartími hjá 10/95 var yfir 100 mín. á aðgerð, þannig
féllu 90% innan 100 mín. marka, án gallvegamyndatöku.
Meðallegutími var 1,3 dagar, tveir útskrifuðust
samdægurs, en 68 lágu yfir nótt. Fjórtán í tvo daga, þrír
í þrjá daga og einn í 10 daga (djúpvenusegi).
Blæðingar hjá tveimur stöðvaðar í kviðsjá og blóðgjafa
var ekki þörf.
Síðari innlögn hjá þremur sjúklingum vegna
kviðverkja/gamastíflu, sem gekk yfir án aðgerðar, en einn
sjúklingur þarfnaðist aðgerðar þremur vikum síðar vegna
samvaxta.
Gallleki hjá einum tæmdist um sogkera án aðgerðar.
Af þremur sjúklingum sem gerð var opin aðgerð á vom
tveir með bráðabólgu, þar af annar með steina í gallgangi,
en einn með þétt pakkaða blöðru af steinum, sem ekki
náðist með kviðsjáraðgerð.
Reynsla okkar stenst fyllilega samanburð við erlend
uppgjör hvað varðar aðgerðartíma, legutíma og skakkaföll.
GARNABLÓÐÞURRÐ MEÐ HELTI
Höfundar: Sigurgeir Kjartansson, Þórarinn Arnórsson,
Andri Gaukur Olafsson, Landakoti.
Fimmtíu og fimm ára rússneskur borgari með kviðverki
eftir máltíðir og þyngdartap um 14 kg á fjómm mánuðum.
Blóðþurrðarhelti (claudicatio intermittens) á göngu
innanhúss. Æðamyndataka sýndi lokun á efri og neðri
hengisslagæð, þrengsli í ósæð neðan iðraholsstofnæðar,
útbreidda kölkun í ósæð neðan nýmaslagæða. Doppler
rannsókn sýndi engan æðaslátt í fótum. Aðgerð án
lífhimnurofs:
1. Miltisslagæð flutt á efri hengisslagæð.
2. Gerviæð frá ósæð til beggja lærslagæða (aorto-
bifemoral).
3. Mynni neðri hengisslagæðar lagt á gerviæðarbol.
Ófullnægjandi flæði til ganglima!
4. Lögð 20 mm Dacron gerviæð frá brjóstholsósæð niður
á kviðósæðargerviæð.
Við útskrift á 11. degi: Góður æðasláttur í fótum, nærist
eðlilega.
GRINDARBOTNSSAFNÞRÓ (ILEOANAL
RESERVOIR AÐGERÐ), SJÚKRATILFELLI OG
STUTT SAMANTEKT
Höfundar: Guðjón Birgisson, Ingibjörg Guðmundsdóttir,
Rún Halldórsdóttir, Sigurgeir Kjartansson, Landakoti.
Ileostomia með samfelldu rennsli eftir algjört brottnám
ristils hefur þokað fyrir seinni tíma aðgerðum við
sáraristilbólgu (colitis ulcerosa) og ættgengum sepaæxlum
(familial adenomatous polyposis). Kock pokinn (1969)
með heldri (continent) stómíu var mikill ávinningur
en fylgikvillar vom algengir. Dausgamarpoki tengdur
við bakrauf (Ileal pouch-anal anastomosis, Parks 1978)
sameinar kosti Kock pokans sem safnþró og eðlilega
losun hægða þar sem bæði innri og ytri bakraufarþrengir
er nýttur. Aðgerðin felst í brottnámi ristils, myndun
safnþróar (ileal reservoir) úr smágirni, ýmist J, S eða
W laga, sem síðan er tengt við bakrauf og slímhúð
neðsta hluta endaþarms skræld burtu að tannlínu (linea
dentata). Samkvæmt stómm uppgjömm erlendis er
árangur aðgerðarinnar góður og hún tekst í 94% tilfella.
Dánartíðni er mjög lág « 1%) en fylgikvillar em
tiltölulega algengir en tíðni þeirra fer minnkandi með
bættri skurðtækni. Helstir em smágimisstífla (13%),
sýking í grindarholi (5%), sárasýking (3%), þvagteppa
(7%) og þrengsli í gamatengingu (5%). Algengasti
fylgikvillinn er svo kölluð pokabólga (pouchitis) (31%)
sem getur verið þrálát. Ti'ðni hægða er 5-7 sinnum
á sólarhring, þar af einu sinni á nóttu og vanheldni
(incontinence) er sjaldgjæf.