Fréttatíminn - 01.10.2010, Qupperneq 16

FR ÉT TATÍMIN N 1. október 201016 fréttir
Þ að er skelfileg tilhugsun að sitja uppi með það að sækja til saka fyrir landsdómi,“
segir Brynjar Níelsson, formaður
Lögmannafélags Íslands. Það kæmi
honum því ekki á óvart ef Alþingi
ætti í erfiðleikum með að finna lög-
mann sem væri tilbúinn að taka að
sér málið gegn Geir H. Haarde, fyr-
rum forsætisráðherra.
„Þetta er öðruvísi mál. Það hefur
þennan pólitíska vinkil. Ég tel því að
bæði lögmönnum og dómurum sé
þvert um geð að reka slíkt mál fyrir
dómi, hvað þá að fara í rannsókn og
gagnaöflun. Venjulega er slíku lokið
þegar kemur að því að ákæra,“ se-
gir hann og bætir við að vinnulagið
í landsdómi sé löngu úrelt og lögin
galin. Sú niðurstaða þingsins að sen-
da fyrrum forsætisráðherrann til að
svara fyrir vanrækslu fyrir landsdó-
mi virki svo á hann að hún sé ekkert
annað en pólitískt uppgjör.
Búist er við því að saksóknarinn
verði tilnefndur eftir helgi.
Hægt að vinna eftir lögunum
Sigurður Tómas Magnússon,
hæstaréttarlögmaður og settur
saksóknari í Baugsmálinu, telur hep-
pilegra að almenn refsilög gildi um
ráðherra sem aðra en er ósammála
þeirri skoðun Brynjars að lögin séu
úrelt. Hægt sé að vinna eftir þeim.
„Þó að landsdómur sé ekki í sam-
ræmi við rannsókn sakamála er
ekki þar með sagt að mannréttindi
verði brotin,“ segir hann og bendir
á að réttarfar sé með ólíkum hætti í
Evrópu. Því skipti máli hvernig vin-
nuferli landsdómsins verði útfært.
„Þetta er leið sem aldrei hefur verið
farin og þess vegna eru spurnin-
garnar svo margar. En við vitum að
sum ferðalög enda farsællega þótt
leiðin sé ekki fjölfarin og óvissan því
meiri.“
Sigurður Tómas bendir á að fimm
hæstaréttardómarar sitji í lands-
dómi. Þeir séu fagmenn og því megi
ætla að þeir starfi í anda réttlátrar
málsmeðferðar. Spurður hvort hann
tæki að sér að sækja málið gegn
Geir fyrir landsdómi vill hann ekki
taka afstöðu til þess.
Þingið kýs sér saksóknara
Alþingi samþykkti á þriðjudag að
rétta yfir Geir H. Haarde, fyrrum
forsætisráðherra, fyrir landsdómi og
verður málið það fyrsta sinnar teg-
undar hérlendis. Það þýðir að þingið
þarf að kjósa sér saksóknara til star-
fans og annan til vara. Þá þarf þingið
að kjósa fimm þingmenn til aðstoðar
saksóknaranum við rannsóknina
og fylgjast með störfum hans fyrir
hönd þingsins. Forseti Hæstaréttar
verður forseti landsdóms og skipar
hann verjanda fyrir Geir. Búist er
við að lögmaður Geirs, Andri Árna-
son, fái að verja hann. Fimmtán dó-
mendur sitja í landsdómi, átta sem
kosnir voru af Alþingi árið 2005 og
með þeim sitja dómstjórinn í Reyk-
javík, prófessorinn í stjórnskipunar-
rétti við Háskóla Íslands og fimm
hæstaréttardómarar sem hafa leng-
stan starfsaldur, séu þeir ekki van-
hæfir.
Fjölmargir hafa verið nefndir
í fjölmiðlum sem hugsanlegir
saksóknarar fyrir landsdómi. Meðal
þeirra nefndi fréttavefurinn Vísir.is
Ragnhildi Helgadóttur, prófessor við
lagadeild Háskólans í Reykjavík, Sig-
ríði J. Friðjónsdóttur vararíkissak-
sóknara og Boga Nilsson, fyrrveran-
di ríkissaksóknar. Fréttatíminn náði
ekki í þau en Jónatan Þórmundsson,
einn ráðgjafa þingmannanefndarin-
nar sem Atli Gíslason leiddi, vísar
því á bug að hugsanlegt sé að hann
taki saksóknina að sér. Fréttir af
slíku séu úr lausi lofti gripnar.
Eru ekki næstu saksóknarar
„Það lá alltaf ljóst fyrir að ég myndi
ekki taka þetta að mér. Ég hef hvorki
áhuga né treysti mér til þess,“ segir
Jónatan. Ástæðurnar eru að hans
sögn margar, meðal annars sú að
hann sé ekki lengur í fullu starfi
vegna aldurs. Þá verði starfið erfitt
og umdeilt, þótt það leiði af sjálfu sér
að þar sem hann starfaði fyrir nefn-
dina telji hann lögin um landsdóm
ekki úrelt.
Bryndís Hlöðversdóttir, deildar-
forseti lagadeildar Háskólans á
Bifröst og fyrrum þingmaður Sam-
fylkingar, tæki þetta ekki heldur að
sér. „Það hefur aldrei komið til tals.
Ég hef enga reynslu af saksóknara-
störfum og tel aðra betur til starfsins
fallna.“ Hún segir lögin um lands-
dóm um margt gölluð en að hún hafi
alla tíð talið þau standast gagnvart
mannréttindasáttmálanum og stjór-
narskránni.
Róbert Spanó, forseti lagadeildar
Háskóla Íslands, segir að ekki hafi
verið leitað til sín og vill ekki tjá
sig um hvort hann hefði áhuga á
starfinu.
Lögmenn spyrji um skyldur sínar
Brynjar Níelsson segir lögmenn
velta því fyrir sér hvort þeim sé skylt
að taka að sér starfið, kjósi Alþingi
þá til þess, rétt eins og þeim sé skylt
að taka að sér vörn, skipi dómstó-
lar þá til þess. Hann telur ekki að
þeir lögmenn sem komi að lands-
dómi beri skaða af en segir þó þá
ankannalegu stöðu geta komið upp
að saksóknarinn komist að þeirri
niðurstöðu að ásakanirnar á hendur
Geir verði ekki sannaðar og vilji að
Alþingi látið málið niður falla.
„Hvað ef Alþingi verður ekki við því?
Verður saksóknarinn þá að fara fram
með málið þótt hann telji ásökunina
ranga? Þetta gæti komið upp. Ég
held að menn hafi engan áhuga á að
lenda í slíkri stöðu.“
Gunnhildur Arna Gunnarsdóttir,
gag@frettatiminn.is
„Skelfilegt að sækja fyrir landsdómi“
Formaður Lögmannafélags Íslands segir að það kæmi sér ekki á óvart ef Alþingi gengi illa að finna lögmann sem vildi sækja Geir H. Haarde, fyrrum forsætisráðherra, til
saka fyrir landsdómi. Tilhugsunin um að sækja til saka fyrir dómnum sé skelfileg. Lagaprófessorar eru honum ósammála og segja lögin gild, þótt ófullkomin séu.