Dagblaðið Vísir - DV - 08.06.2007, Blaðsíða 14

föstudagur 8. júní 200714 Helgarblað DV
og dætur sínar
Komið hafa upp
tilvik þar sem mæð-
ur seldu sig og dæt-
ur sínar til þess að
fjármagna fíkni-
efnaneyslu. Einnig
eru dæmi um vændi
unglingsstúlkna. Þá
fjölgar tilvikum þar
sem nektarmyndum
af unglingsstúlkum
er dreift á netinu
gegn vilja þeirra.
„Tilkynningar hafa komið inn á
okkar borð um að mæðgur selji
líkama sinn,“ segir Halldóra Dröfn
Gunnarsdóttir framkvæmda-
stjóri Barnaverndar Reykjavíkur
en komið hafa upp tilfelli þar sem
unglingsstúlkur stunda vændi. Að
sögn Halldóru er um örfá tilfelli að
ræða á síðustu sjö árum. Aðspurð
um aldur unglingsstúlknanna seg-
ir hún þær vera á aldrinum fjórt-
án til sextán ára. Um er að ræða
mæðgur sem eru í mikilli fíkni-
efnaneyslu og selja sig til þess að
fjármagna þann hörkulega lífsstíl.
Þá hafa komið upp tilfelli þar sem
stúlkum er nauðgað af vinum kær-
asta þeirra.
Unglingar oft gerendur
Á fyrstu þremur mánuðum
þessa árs voru 52 tilvik um kyn-
ferðislegt ofbeldi tilkynnt til Barna-
verndar. Að sögn Halldóru eru
þessi tilvik af öllum toga, allt frá
því að sýna barni undir lögaldri
kynfæri sín og svo eru tilfelli þar
sem börnum hefur verið nauðg-
að. Þá vekur athygli þegar tölur eru
skoðaðar frá 2005 að kynferðis-
brot sem framin eru af börnum og
unglingum eru nítján alls. Það er
hæsta talan sem finna má í skýrslu
Barnaverndar ef frátalin eru tilvik
sem flokkuð eru sem óljós. Þar er
átt við að ekki sé ljóst eða sannað
hverjir gerendurnir eru. Þar er um
27 tilvik að ræða. Samkvæmt Hall-
dóru er yfirleitt um unglinga að
ræða af þeim nítján tilfellum sem
tilkynnt voru árið 2005.
Naktar stúlkur á
spjallforritum
„Við könnumst við það að nekt-
armyndum af unglingsstúlkum er
dreift af jafnöldrum á netinu og í
skólum,“ segir Halldóra en kom-
ið hefur fyrir að myndir af brjóst-
um unglingsstúlkna hafa gengið
manna á milli gegn þeirra sam-
þykki.
Í einu tilviki var þrettán ára
stúlka ginnt til þess að sýna á sér
brjóstin í vefmyndavél á spjallfor-
ritinu MSN. Hún gerði það í þeirri
trú að strákur sem hún var skotin
í væri að tala við hana. Í ljós kom
að hann var að tala við hana ásamt
tveimur vinum sínum. Þeir frystu
myndina þar sem hún sýndi brjóst-
in. Svo sendu þeir hana á bekkjar-
félaga sína. Eitthvert skólasystkini
hennar tók svo upp á því að prenta
myndina út í allnokkrum eintök-
um og var henni dreift út um all-
an skólann. Var það gert til þess að
niðurlægja hana kynferðislega.
Netið varhugavert
„Einhvern veginn skynja börn-
in ekki hættuna af netinu,“ segir
Halldóra um síbreytilegt umhverfi
unglinganna sem varðar tæknina.
Hún segir tilkynningum um eldri
menn sem lokka ungar stúlkur til
sín með MSN hafi fjölgað gríðar-
lega undanfarin ár. Því er dagljóst
að váin sem getur fylgt spjallfor-
ritinu er ekki að dvína. Samkvæmt
Halldóru er ávallt hvatt til þess að
slík mál séu kærð. Það sé ekki allt-
af gert en að sögn Halldóru skiptir
velferð barnsins öllu máli og slíkt
er ekki endilega tilkynnt til lög-
reglu nema með samþykki barns
og foreldris.
Halldóra segir einelti einnig
tíðast nokkuð á netinu og dæmi
unglingsstúlkunnar sé í raun hrika-
legt birtingarform þeirra grimmd-
ar sem unglingar geta sýnt nýti
þeir tæknina eins og fyrr segir.
Vímuefnaneysla og vændi
„Við fáum af og til tilkynning-
ar um vændi en þá tengist það
nær alltaf vímunefnaneyslu,“ seg-
ir Halldóra aðspurð hvort Barna-
vernd þurfi að takast á við ungl-
inga sem stunda vændi. Hún segir
það yfirleitt ekki skoðað sérstak-
lega hjá Barnavernd því það fylgir
vímuefnaneyslunni. Þá eru börn
send til meðferðar en margvísleg
úrræði eru til staðar. Halldóra segir
það svo koma upp úr dúrnum síð-
ar meir í ferlinu að unglingar hafi
stundað vændi sér til viðurvær-
is. Það er þegar þau hafa unnið að
einhverju leyti úr sínum málum.
Úrræðalausir foreldrar
Vímuefnaneysla ungmenna
getur tekið mikinn toll af foreldr-
um að sögn Halldóru: „Stundum
koma foreldrar með unglingana til
okkar og vilja helst bara skila þeim,“
segir hún um þær erfiðu aðstæður
sem foreldrar þurfa að takast á við.
Afleiðingar unglinganna sem fara í
vímuefnaneyslu geta orðið hrika-
legar. Þá er öfgakenndasta dæmið
nýlegt en þá var fimmtán ára piltur
hnepptur í gæsluvarðhald eftir að
hann réðist á leigubílstjóra. Hann
braut á honum höfuðkúpuna
vopnaður hamri. Sá piltur dvaldi á
Litla-Hrauni en er núna vistaður á
Stuðlum. Hann bíður eftir að rann-
sókn lögreglunnar ljúki í málinu.
Halldóra segir það síaukna
kröfu foreldra að hægt sé að vista
börnin þeirra inn á einhvers kon-
ar neyðarvistun. Eins og staðan er
núna þá geta börn ávallt gengið úr
þeim meðferðum sem þau eru í
kjósi þau að gera það.
Dópgreni og Kringlan
Aðspurð um utangarðsbörn í
Reykjavík segir Halldóra það vera
afar lítinn hóp. Þetta séu í raun
neyslufélagar sem kjósa að vera
ekki heima hjá sér. Hún segir ungl-
ingana eiga í hús að venda kjósi
þau sér að snúa baki við lífsstíl sín-
um. Málið er þó flóknara en það
enda börnin föst í viðjum fíknar-
innar.
„Á nóttinni flakka þau á milli
dópgrena en á rigningardögum
skýla þau sér í verslunarmiðstöðv-
um og öðrum svipuðum stöðum,“
segir Halldóra og á þar við staði
eins og Kringluna eða Smáralind-
ina. Alls hafa Barnavernd borist
sextíu og ein tilkynning það sem af
er ári um vímuefnaneyslu barna.
Um er að ræða fyrstu þrjá mánuð-
ina af árinu.
Vinir nauðga
Árið 2005 bárust alls 127 til-
kynningar um kynferðislegt of-
beldi gagnvart börnum til Barna-
verndar. Þar af voru um 111 börn
frá eins árs til átján ára. Þá voru
kynferðisbrotin gagnvart stelpum
79 en strákar voru 32. Samkvæmt
skýrslu Barnaverndar voru lang-
flestir gerendur skyldir fórnar-
lömbunum eða tengdust þeim á
einn eða annan hátt.
„Stundum birtist brotið þannig
að unglingsstúlka deyr áfengis-
dauða í partíi og vaknar við það
að einhver er að nauðga henni,
svo hættir gerandinn ekki þegar
stúlkan segir stopp,“ segir Halldóra
um hina hrikalegu lífsreynslu sem
unglingsstúlkur geta lent í. Hún
segir það einnig hafa komið fyrir að
vinir kærasta stúlkna hafi nauðgað
þeim. Svo liggi atvikið mjög þungt
á stúlkunum vegna þess að þær
vilja ekki vera útskúfaðar úr sínum
félagsskap eða hræðast einhvers
konar hefndaraðgerðir. Því séu
slík atvik ekki endilega tilkynnt til
lögreglunnar þrátt fyrir að þetta sé
skýrt lögbrot.
Skýr skilaboð
„Við viljum að ungmenni sem
lenda í slíkum hremmingum kæri
því það eru svo sterk skilaboð,“
segir Halldóra um mikilvægi þess
að ungmenni láti það ekki kyn-
ferðisglæpi líðast. Hún segir um-
ræðuna mjög þarfa og vill opna
hana frekar.
Aðspurð hvort eitthvað í líkingu
við svokölluð tottpartí hafi ver-
ið tilkynnt til Barnaverndar segir
hún svo ekki vera. Það voru partí
sem komust í hámæli í DV fyrir um
tveimur árum síðan þar sem ungl-
ingsstúlkur gáfu mönnum munn-
mök til þess að komast inn í partí.
Þau tilvik voru einangruð við einn
vinahóp og segir Halldóra að tekið
hefði verið á því á sínum tíma.
„Svo veit maður ekki hvernig
ástandið er í dag, hvort unglingum
finnist það frekar í lagi eða hvort
eitthvað annað sé komið í staðinn,“
segir Halldóra sem játar að það sé
margt á seyði í borginni sem hugs-
anlega muni aldrei koma upp.
Tilkynningum fjölgar
Halldóra fagnar því að tilkynn-
ingum til Barnaverndar fjölgi á ári
hverju. Enn sem komið er tilkynn-
ir lögreglan mest til Barnarvernd-
ar en hinn almenni borgari er far-
inn að hringja meira inn til þeirra.
Þá geta börn og unglingar hringt
í 112 og er þeim strax gefið sam-
band við Barnavernd. Þetta telur
Halldóra mikla og góða framför.
Alls bárust á níuhundruð tilkynn-
ingar til Barnaverndar á þrem-
ur fyrstu mánuðunum. Að sögn
Halldóru er ekki endilega um jafn-
mörg tilvik að ræða heldur er oft
verið að tilkynna sama tilfellið oft-
ar en einu sinni. Þá bendir hún á
að þrátt fyrir fjölgun tilkynning-
anna þá standi sá hópur í stað sem
Barnavernd hefur afskipti af á ári
hverju.
valur@dv.is
MÆÐGUR
SELJA SIG
Halldóra Dröfn
Gunnarsdóttir
framkvæmdastjóri
Barnaverndar
reykjavíkur segir
tilkynningu hafa komið
inn á borð þeirra þar
sem unglingar dreifðu
nektarmyndum af
skólasystur sinni.
„Við könnumst við það
að nektarmyndum af
unglingsstúlkum er
dreift af jafnöldrum á
netinu og í skólum.“
ValUr GreTTiSSoN
blaðamaður skrifar: valur@dv.is