Stefnir: tímarit um þjóðmál og fleira. - 01.12.1931, Page 19

&&)W)8&)B)8AÆ)8rafti®il5)!g)$&)ft)Wfe)^)B)l%>^:8 iR 1R1S
KOSNINQATILH0GUN FRÆND-
ÞJÓÐANNA.
Eftir Jón Þorláksson.
1. Forsendur.
Tilhögun alþingiskosninga hér
á landi hefir haldizt óbreytt í
höfuðatriðum síðan Alþingi fékk
aftur löggjafarvaldið með stjórn-
arskránni 1874. Alþingismenn
eru kosnir einfaldri meirihluta-
kosningu í eins eða tveggja
manna kjördæmum. Frá þessu
eru þó orðin tvö afbrigði: Lands-
kjörnir alþingismenn, 6 að tölu,
eru kosnir hlutfallskosningu fyr-
ir land allt í einu lagi, þrír í
senn, og í höfuðstaðnum eru
kosnir 4 alþingismenn með hlut-
fallskosningu i því kjördæmi sér-
staklega.
Þessari kosningatilhögun er nú
orðið mjög ábótavant, og kemur
það einkum fram á þrennan hátt.
í fyrsta lagi er áhrifavald kjós-
enda á skipun Alþingis orðið ó-
hæfilega misjafnt, eftir því, hvar
þeir eru búsettir á landinu. t
Reykjavík eru sem stendur nál.
7500 íbúar um hvern þingmann,
í einu kjördæmi utan Reykja-
víkur full 5000, en í fámenn-
ustu kjördæmunum kring um
1000. í öðru lagi felur tilhögun-
in ekki lengur í sér neina trygg-
ingu fyrir því, að þær stefnur og
skoðanir í landsmálum, sem uppi
eru meðal þjóðarinnar, nái til-
tölulega jafn-miklu fylgi hjá
þinginu eins og þær hafa meðal
kjósendanna. Þetta varð sérstak-
lega augljóst við kosningarnar
í júní þ. á., þegar Framsóknar-
flokkurinn, með fylgi 36 kjós-
enda af hverju 100, fékk rífleg-
an meirihluta allra þingsætanna,
23 af 42. í þriðja lagi verða ó-
hæfilega margir af kjósendum
þeim, sem taka þátt í kosning-
unni, alveg afskiftir öllum á-
hrifum á skipun þingsins. At-
kvæði allra þeirra, sem undir
34