Stefnir: tímarit um þjóðmál og fleira. - 01.12.1931, Síða 58

568
Hvernig' á að sætta fjármagn og vinnu?
[Stefnir
skóinn hvor ofan af öðrum.
Atvinnufyrirtækin eru beggja lífs-
viðurværi, en annar heldur í þau
dauðahaldi og vill sitja að þeim
einn og einvaldur, en hinn reynir
að merja þau til dauðs. Og það er
meira. Þessi sömu atvinnufyrir-
tæki eru lífsviðurværi allra, einnig
hinna, sem standa utan við og
horfa á aðfarirnar. Verkföll og
verkbönn eru látin dynja yfir og
gleypa, jafnvel hér í okkar litla
þjóðfélagi, miljónir króna, og ann-
arsstaðar hundruð og jafnvel þús-
undir miljóna. Og er þá ótalið allt
annað en beinharðir peningar, allt
hugarstríðið og eymdin, sem siglir
í kjölfar þessærar styrjaldar eins
og annara styrjalda.
Lausn sósíalismans.
Það er áreiðanlega sterkasta hlið
sósíalismans, að hann þykist geta
leyst þetta vandamál. Þörfin er
svo bersýnileg. En það er veikasta
hlið sósíalismans, að hann getur
ekki staðið við orð sín í þessu efni.
Það er meira að segja mikið efa-
mál, hvort honum dettur í hug að
reyna það, þegar á herðir. Sósíal-
isminn hefir ef til vill gengið með
þessa flugu í upphafi, að þjóðnýt-
ingarskraf hans væri lausn á
þessu vandamáli, en nú o<:M5
býst eg við, að það sé ovðið
að mestu leyti blaður til þess
að sleppa ekki tökunum á þeim
pólitíska flokki, sem þeir hafa
komið sér upp á þessari stefnu-
skrá. — Þjóðnýtingin svonefndr
hefir sem sé þann megin ókost,
sem margsinnis er búið aö
leiða í ljós, að hann drepur fram-
tak einstakljngsins. Og menn geta
bölvað einstaklingsframtakinu eins
og þeir vilja og dregið fram ótelj-
andi dæmi um misbeiting þess, —
hitt stendur jafn óhaggað eftir
sem áður, að einstaklingsframtak-
ið er eina framtakið, sem til er, og
án framtaks gerist ekkert. — Þess
vegna snúa þeir nú við blaðinu og
segja, að einstaklingsframtakið
muni verða eins mikið í ríki jafn-
aðarmanna eins og nú, menn muni
vinna jafn vel og ósleitilega fyrir
ríkissjóðinn eins og þeir vinna nú
fyrir sjálfa sig, konur sínar og
börn sín. Og er þá bezt að sá trúi
á sósíalismann og fylgi honum, sem
getur trúað þessu, og aðrir ekki.
Guðmundur Friðjónsson hélt hér
nýlega fyrirliestur um kommún-
isma. Hann sagði þar eftirtektar-
verða sögu um kaupamann, sem
vildi fá kaup sitt, en heimilið var
illa komið, vegna þess, hve lítið
gekk. Konan á heimilinu sagði, að
hann ynni að vísu, en hann „herti
sig“ áldrei. Þetta er spegilmyndin