Stefnir: tímarit um þjóðmál og fleira. - 01.12.1931, Síða 64

574
Hvernig á að sætta fjármagn og vinnu?
['Stefnir
þar í landi, sáu, að þessi þrotlausa
barátta og hatur milli fjármagns-
ins og vinnunnar, myndi hljóta að
enda með skelfing. 0g það var
þessi sannfæring, sem knúði þá
til að leita ráðanna. Árið 1924 var
svo komið, að þeir gátu komið í
gegn um þingið viðauka við
(hluta)félagalögin, sem kallaður
er heimildarlög fyrir lilutafélög
(The Companies Empowering
Act). Er bezt að rekja efni þess-
ara stuttu laga, til þess að sjá,
hvað hér er á seiði.
Þar er svo ákveðið, að hvert fé-
lag megi setja ákvæði í samþykkt
sína, eða breyta samþykkt sinni
í þá átt, að félagið gefi út sér-
staka tegund hlutabréfa, sem kall-
ast vinnuhlutabréf, og fái þau
starfsmönnum sínum til eignar.
Um vinnuhlutabréfin gilda þess-
ar reglur:
1. Þau hafa ekkert nafnverð, og
teljast ekki með hlutabréfa-
útgáfu félagsins.
2. Þau skulu vera tölusett, og
byrja á tölunni 1.
3. Þau má ekki láta af hendi
nema eftir reglum, sem sett-
ar eru í samþykkt félagsins.
4. Þau gefa þeim, sem þau hafa
í hendi, rétt til atkvæða á
hluthafafundum og hlutdeild
í arði. Þau gefa einnig rétt
til hlutdeildar í eignum fé-
lagsins eftir því sem ákveðið
er í samþykkt þess.
5. Með þeim takmörkunum, sem
settar eru í samþykkt félags-
ins, hafa eigendur vinnuhluta
sömu réttindi eins og eigend-
ur almennra hlutabréfa.
Ef starfsmaður fer úr þjónustu
félagsins, skal hann láta vinnu-
hlutabréf sín af hendi, og skal
greiða honum, annað hvort í pen-
ingum eða fjármagns hlutabréí-
um, það verð, sem þau eru kom-
in í samkvæmt ákvæðum þar um
í samþykkt félagsins. Skal félag-
inu heimilt að gefa út hlutabréfa-
flokk, eftir því sem þarf, til
að annast þessar greiðslur.
Auk þessara ákvæða, sem eru
aðal-efni laganna, eru svo ákvæði
um dómstól, sem á að fjalla um á-
kveðin mál í sambandi við þetta,
en þau ákvæði eru algert aukaat-
riði í þessu efni.
Samanburður við aðrar aðferðir.
Ef þetta er borið saman við
þær aðrar aðferðir, sem áður
voru nefndar, þá verður þegar
augljóst, að starfsmanna-hlut-
deildin er lang fullkomnust. — í
henni einni er vinnan sett á sinn
rétta stað. Hún er viðurkennd sem
jafn-rétthár aðili við hlið fjár-