Nýtt Helgafell - 01.10.1958, Síða 33

****“ nnnimn
bDÓkmenrntir^
♦X

ÍÍÍÍWSÍ/
: ••
•:&:$:
Sfv:;:;:
::::::::::::::

g:í:S

ijiíi;
m
M
m
m
:::
s
STEINN
STEINARR
Ég býst við, að það verði einhver bið á því, að
skáldskapur Steins verði metinn alveg réttilega
eða honum sjálfum valinn fastur sess í íslenzkri
bókmenntasögu. Ekki svo að skilja, að Steinn cigi ekki næga sanna
aðdáendur, sem meta hann hver á sinn hátt, né heldur, að nokkur
maður með viti efist um, að honum beri einhvers staðar veglegur
og óhagganlegur sess í bókmcnntasögu vorri á síðari tímum. Vér
þurfum heldur ekki að vera í vafa um hvar vér höfum hann af því,
að hann hafi í raun og veru verið svo nýstárlegt skáld eða svo
langt á undan sínum tíma cins og kallað er, að vér eigum erfitt
að draga hann uppi: hann var einmitt skilgetið barn síns um-
hverfis og ákaflega glöggur á hin minnstu vcðrabrigði samtímans.
Ovissa vor virðist miklu fremur stafa af því að vér gerum oss ekki
almennt grein fyrir því, hve djúpum rótum skáldskapur Steins
stendur í íslenzkri hefð. Nýstárleikinn liggur víðast í augum uppi,
og hans vegna liefur Steinn orðið mikill áhrifamaður í íslenzkri
Ijóðagerð en mest með fordæmi sínu, sem blásið hefur ungum
skáldum í brjóst kjarki til að fara eigin leiðir. Ef til vill er það
einmitt þess vegna, að beinna áhrifa frá Steini gætir ekki ýkja
mikið í ljóðagcrð ungra skálda síðustu fimmtán til tuttugu árin,
enda þótt almannarómur kalli Stein læriföður hinna svonefndu
atómskálda. Þau skáld, sem liófu að yrkja upp úr síðustu heims-
styrjöld hafa flest farið aðrar brautir en Steinn og allmörg sagt
skilið við íslenzka ljóðhcfð. Um flest þau skáld má segja, að
þau hefðu getað ort eins og þau gera án þess að Steinn hefði
lifað, en J)að sé ólíklegt, að þau hefðu gert það. í J)cim skilningi
er fordæmi Steins uppreisn. En mér er nær að halda, að þegar
frá líður þykir fordæmi Steins merkilegast fyrir J)á sök, að J)að
sýnir, hvernig frumlegt skáld á allmiklum umrótstímum í íslenzkri
ljóðagerð gat samlagað nýja hugsun og nýjan skilning í kveðskap
gamalli hefð. Ef þróun íslenzkrar ljóðagerðar heldur fram eins
og nú horfir, geta sagnaritárar síðari tíma ráðið ])ví, hvort ])eir