Nýtt Helgafell - 01.10.1958, Síða 37

Nýtt Helgafell - 01.10.1958, Síða 37
BÓKMENNTIR 83 Einn dag er regnið fellur mun þjóð mín koma til mín; einn dag er regnið fellur. Kvæði þetta er engan veginn hið bezta í bók Jóns, en hér koma skýrt fram sum helztu einkennin á skáldskap hans, léttur háttur tvíliða með áherzlulitlum forlið, berg- mál hugsana og mynda, mýkt í orðum og hugsunum. Hér kemur fram fyrirbæri, sem oftar verður vart hjá skáldinu, kvæðinu lýk- ur með sömu orðum og það hefzt á, lokatónn- inn er hinn sami og hinn fyrsti. Eg minnist þess lengi, hve mér þótti gaman að kynnast þessu hjá írskum skáldum, en fornskáld á trlandi og raunar skáld fram eftir öldum beita svipaðri aðferð, síðasta ljóðlínan er hin sama og hin fyrsta. Þótt Vorkvœði til ls- lands sé persónulegt kvæði, og ort með öðr- um hætti en löngum hefur tíðkazt um ís- lenzk ættjarðarljóð, þá getur engum dulizt lýsing skáldsins á hinum regnfagra vordegi 1944 og þeim fyrirheitum, sem okkur öllum voru svo hugstæð í þann mund. Ef kvæði þetta fyrnist, er einhvern annan en skáldið um að saka. í kvæðinu er ekki einungis minn- ingin um frelsisheitin á lýðveldisdaginn snar- asti þátturinn, í því stafar birta af voninni um íslenzka endurreisn. Hvorki skáldi né lesanda er neinn greiði með því gerður, að ritdæmandi tæti ljóð í sundur mcð skýring- um og bollaleggingum, og því mun ég ekki reyna að lýsa þeim margslungnu töfrum, sem ljóð þetta býr yfir. Ég get þá ekki stillt mig um að benda á, að undir liinu slétta yfir- borði er mikil dýpt í ljóðinu, það leynir á sér, þaðan liggja þræðir um ýmsa vegu. Ljóð Jóns Óskars eru stílhrein, eins og sést af dæminu, sem ég hef tilfært. Sjaldan ber við, að í ljóðum hans verði vart annarlegra tóna. Undantekning af þessu er kvæðið Leit að fegurð, sem mér virðist ekki vera full- unnið. t því endurtekur hann hið óskáld- lega orð ,.fengitími“, sem á lítið skylt við fegurðarleit og á í rauninni ekki heima í Ijóði. og svipað má segja um aðrar hugmynd- ir í þessu kvæði. Jón Óskar er Ivrískt skáld. sem vrkir mæta- vel, þegar hann vill. í bók hans eru nokkur Prýðileg kvæði, sem njóta þess, hve skynjun skáldsins er næm og máltilfinning örugg. Ljóð hans eru engin bylting í íslenzkri Ijóðagerð, en þau eru unnin af mikilli hjartahlýju og smekkvísi, þau eru umfram allt íslenzk að uppruna, þótt kynni Jóns af erlendum skáld- skap liafi aukið á dirfsku hans. Það er í raun- inni undarlegt, að ljóðskáld á borð við Jón Óskar þurfi að skrifa þætti í óbundnu máli til að fylla svo litla bók. Slíkir þættir eru tízkufyrirbæri, skammlífar tilraunir ungra skálda, sem reyna að fitja upp á nýungum til að verða ekki sekir um þann glæp, sem þykir einna verstur, en það er að vera gamal- dags. En ljóðlistin er í eðli sínu hefðbundin og íhaldssöm. Skáld geta komið fram með ýmis nýmæli, en hið bezta í ljóðlistinni og það, sem mestu máli skiptir, er oftast nær sprottið af fornum stofni. Þannig hefur Jón Óskar í Ijóðum sínum lagt áherzlu á tvennt, annars vegar á fagra hrynjandi og hins veg- ar á skáldlegt orðaval og fágaðan stíl. Þótt hann noti hvorki stuðla né endarím og beiti öðrum aðferðum til að gefa kvæðum sínum festu, þá eru ljóð hans skilgetin afkvæmi þeirr- ar listar, sem stunduð hefur verið á íslandi, síðan land var byggt. Mér hefur þótt gott að kynnast kvæðum þessa skálds, og vænti ég þess, að mörgum muni eins fara. Sum ljóð- in eru scintekin, en verða lesanda þeim mun dýrmætari og hugþekkari sem kynnin verða lengri. IJess verður oft vart, að menn séu uggandi um framtíð íslenzkrar ljóðlistar. Sá ótti mun þó stafa af misskilningi að verulegu leyti. Beztu ljóðin í bók Jóns Óskars sýna það, hve vel er hægt að yrkja, þótt sumum hefð- bundnum venjum sé ekki hlítt. Þar mun enginn sakna stuðla né ríms. Tær skáldskap- ur þarfnast ekki fornra farvega. Hermann Pálsson Tvö ekaftfellsk rit Eyjólfur Guðmundsson á Hvoli: Merkir Mýrdœlingar . Með œviágripi höfundar eftir Jón Aðalstein Jónsson. Skaftfellingafélagið gaf út. Reykjavik 1957. Þórarinn Helgason: Lárus á Klaustri. Skaft- fellingafélagið gaf út. Reykjavík 1957. A undanförnum áratugum hafa ýmis átt- hagafélög sinnt bókaútgáfu af töluverðum dugnaði. Þótt okkur finnist sjálfsagt að þakka slíka viðleitni til menningar og margt hafi verið vel unnið, þá fer ekki hjá því, að sum

x

Nýtt Helgafell

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Nýtt Helgafell
https://timarit.is/publication/1049

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.