Fréttatíminn - 11.04.2014, Síða 42

Skeifunni 11 | Sími 515 1100 www.rekstrarland.is
Hafið samband við sölumenn Rekstrarlands eða næsta útibú Olís
og leitið tilboða. Rekstrarland er byggt á fyrrum rekstrarvörudeild Olís
og er dótturfyrirtæki Olíuverzlunar Íslands hf.
Samsettir fjáröflunarpakkar eða sérsniðnir eftir óskum hópsins
Öflug fjáröflun
fyrir hópinn
PI
PA
R\
TB
W
A
•
S
ÍA
•
1
3
2
5
0
3
J osé-Andrés Fernández Cor-nejo er hagfræðikennari í við Complutence Háskólann í
Madríd en hefur unnið mikið að þver-
faglegum rannsóknum innan félags-
vísindanna. Hann var hérlendis á
dögunum til að taka þátt í rannsókn-
arverkefni á vegum Háskóla Íslands
um fæðingarorlof og tengsl feðra og
barna.
„Þetta byrjaði allt með rannsókn
á launamisrétti fyrir 10 árum og
síðan hef ég ekki hætt að skoða mis-
rétti kynjanna. Við áttuðum okkur
snemma á því að til að rannsaka mis-
rétti kynjanna þegar kemur að laun-
um og háum stöðum innan fyrirtækja,
hefðbundnum kvennastörfum og
karlastörfum, þá er ekki nóg að nota
verkfæri hagfræðinnar, heldur verður
hún að fá hjálp frá félagsvísindunum
því upphafið að misréttinu kemur
úr samfélagsgerðinni og fjölskyldu-
tengslunum,“ segir José-Andrés.
Íslenskir pabbar eru mjög töff
José-Andrés Fernández Cornejo er spænskur hagfræðingur sem hefur til fjölda ára rannsakað
efnahagsleg áhrif kynjamisréttis á samfélagið. Hann segir meirihluta spænskra karlmanna varla
nota tusku í eldhúsinu en langa þó í auknum mæli að eignast líf utan vinnunnar og íslenskir
feður séu flottar fyrirmyndir.
Öll ábyrgðin er á herðum
kvenna á Spáni
Launamunur kynjanna á Spáni er
22% og ástæðurnar segir José-Andr-
és ekki einungis mega rekja til mis-
réttis á vinnumarkaði og stjórnenda
fyrirtækja, sem nú til dags séu
mörg hver öll af vilja gerð til að leið-
rétta misréttið. „Það þarf að veita
einstaklingnum sjálfum athygli og
þeim ákvörðunum sem hann tekur.
Á Spáni er ennþá mjög erfitt að sam-
ræma fjölskyldu og vinnu því hvorki
þjóðfélagið sjálft né fyrirtækin hafa
tekið breytt samfélagsmynstur til
greina,“ segir José-Andrés og bæt-
ir því við að í spænskum raunveru-
leika þurfi annað foreldrið að velja
milli starfsframa eða fjölskyldu, og í
langflestum tilfellum sé það konan.
„Þar sem ennþá er erfitt að sam-
hæfa lífið sjálft og vinnuna, eru
margar konur sem enda á því að
fórna vinnunni fyrir heimilið, eða
með því að vinna bara hluta úr degi
og þá er oft erfitt að ná langt í starfi.
Ástæðan fyrir því að það er konan
en ekki karlinn sem fórnar sér, er
margþætt. Hún er hagfræðileg,
menningarleg og félagsleg, en stað-
reyndin er sú að samhæfing vinnu
og uppeldis er algjörlega á herðum
kvenna á Spáni, það er algjör und-
antekning ef karlmaðurinn tekur
það að sér. Þetta er mjög alvarlegt
vandamál sem tekur langan tíma
að breyta en sú breyting getur ekki
bara komið frá ríkinu, hún þarf að
byrja á heimilinu og þar kemur fæð-
ingarorlofið inn sem grundvallar-
atriði.“
Tveggja vikna fæðingarorlof á
Spáni
„Eftir að Franco dó og Spánn varð
lýðræði, byrjaði samfélagið að nálg-
ast nútímann, en mjög hægt og ró-
lega. Það er í raun ekki fyrr en í lok
níunda áratugarins sem konur fara
að streyma út á vinnumarkaðinn
því þá fyrst bauð samfélagið og um-
gjörð þess upp á það. Síðasta stjórn
sósíalistanna, undir stjórn Zapate-
ros, lagði mikla áherslu á jafnrétt-
ismál í fyrsta sinn á Spáni. Það var
fyrst þá sem lögð var áhersla á að
byggja leikskóla og að koma á fæð-
ingarorlofi fyrir feður,“ segir José-
Andrés.
Á Spáni er fæðingarorlofið 2 vik-
ur fyrir karlmenn og 16 fyrir kon-
ur, en karlarnir þurfa ekki að nýta
sér það. „Það er mjög mikilvægt
að orlofið verði gert jafn langt fyr-
ir karla og konur og að það verði
sett í lög að karlmaðurinn verði
að nýta sér þessar tvær vikur, því
annars gerir hann það ekki. Það
er enn þannig á Spáni að vilji ný-
bakaður faðir nýta sér orlofið þá er
það ekki vel séð meðal kollega eða
yfirmanna. Viðmótið er þannig að
hann sé að svindla á kerfinu frekar
en að nýta sér rétt sinn. Hann er
bara að næla sér í auðvelt frí eða
bara að missa metnaðinn. Þetta er
ekki bara ósanngjarnt kerfi gagn-
vart konum heldur líka gagnvart
karlmönnum.“
Útópía norðursins
„Á Spáni eigum við það til að setja
Ísland og Norðurlöndin á háan stall,
kannski of háan. Við lítum á þessi
lönd sem fyrirmynd þegar kemur að
samfélagslegum jöfnuði og margt
ungt fólk á Spáni horfir til Norður-
landanna sem hálfgerðrar útópíu
þar sem ríkir algjört jafnrétti milli
kynjanna og í samfélaginu. Ísland
er það land í heiminum sem ríkir
mest kynjajafnrétti, samkvæmt
World Economic Forum, þannig að
þegar við vinnum rannsóknir í há-
skólanum þá lítum við að sjálfsögðu
hingað í leit að módelum til að fara
eftir og hér hefur fæðingarorlofið
verið mikið rannsakað og þær rann-
sóknir leiddu mig hingað.
José-Andrés segir spænska karl-
menn ekki taka mikinn þátt í heim-
ilisstörfunum, varla nota tusku,
en séu þó allir af vilja gerðir og líti
í auknum mæli á samverustundir
með fjölskyldunni sem lífsgæði.
„Ímynd karlmennskunnar á Spáni
er greinilega að breytast því það er
ekki lengur eftirsóknarvert, eða
töff, meðal ungra manna að vera
fyrirvinna í jakkafötum sem getur
aldrei eytt tíma með fjölskyldunni.
Núna er töff að vera pabbi sem tek-
ur þátt. Svona eins og meirihluti ís-
lenskra pabba.“
José-Andrés Fernández Cornejo hefur
rannsakað spænska feður og áhrif
fæðingarorlofs á samfélagið til fjölda
ára. Hann segir Ísland vera fyrirmynd
þegar kemur að jafnrétti kynjanna og
að ungum framsæknum Spánverjum
þyki íslenskir pabbar vera flottar
fyrirmyndir. Mynd:Hari.
42 viðtal Helgin 11.-13. apríl 2014