Sveitarstjórnarmál - 15.12.1970, Blaðsíða 20

Efling sveitarfélaga
með sameiningu
Hcrra formaðnr Sambands islenzkra sveitar-
félaga, aðrir góðir fundargestir.
Emil Jónsson, félagsmálaráðherra, cr því mið-
ur forfallaður og getur því ekki verið hér, svo
sem gert var ráð fyrir. Hann er i embcettiserind-
um crlendis og er vœntanlegur til landsins seinna
í dag. Ég flyt yður einlœgar kveðjur og heilla-
óskir ráðherrans i tilefni 25 ára afmœlis Sam-
bands islenzkra sveitarfélaga.
Einstæð ákvæði
/ elztu lögbók íslendinga, Grágás, segir, að lög-
hreþpar skuli vera á landi hér. Sveitarfélögin,
hreppana, má því sennilega telja með elztu
stjórnarfarslegu stofnunum á íslandi. Ákvceði
Grágásar um vátryggingastarfsemi lireppanna
eru svo einstceð og votta um svo mikinn félags-
málaþroska á þjóðveldistimabili íslendinga, að
þessa er skylt að minnast. Hlutverk þessara stofn-
ana hefur tekið margvíslegum breytingum á um
um það bil þúsund ára aldri þeirra, sem að vísu
vceri fróðlegt að rekja nánar, en er of yfirgrips-
mikið til þess, að þvi verði gerð nokkur sliil i
þessu ávarpi.
Hlutdeild fasteignaskatta
Samkvœmt dagskrá þessa sambandsþings, sem
er IX. landsþing Sambands islenzkra sveitarfé-
laga, verður m.a. rcett um hlutdeild fastcigna-
skatta i tekjuöflun sveitarfélaga. Gert mun vera
ráð fyrir því, að nýtt fasteignamat öðlist laga-
gildi á nœsta ári. Þetta nýja mat hcekkar mjög
mikið frá núgildandi mati. Athuga verður þvi
gaumgcefilega, hverjar laga- og reglugerðabreyt-
226 ingar eru nauðsynlegar, áður en hið nýja mat
SVEITARSTJÓRNARMÁL
Ávarp Hjálmars Vilhjálmssonar, ráðu-
neytisstjóra í félagsmálaráðuneytinu,
við setningu landsþingsins
öðlast gildi. Ýmsir hafa haldið fram þeirri skoðun,
að hlutdeild fasteignaskatta í tekjuöflun sveitar-
félaga bcri að auka verulega, frá því sem er. Það
er ceskilegt, að þetta þing marki sem gleggsta
stefnu i þessu máli. Persónulega er ég þeirrar
skoðunar, að rétt sé að auka nokkuð hlutdeild
fasteignaskatta i tekjustofnum, en tel þó að gceta
verði varúðar i þessu efni.
Endurskoðun verkefnaskiptingar
Rétt er að geta þess, að nú er i athugun og
endurskoðun skipting verkefna á milli rikisins
og sveitarfélaga. Hugmyndin á bak við þessa at-
hugun er sú, að freista þess að draga skýrari
linur á milli hlutverka rikis og sveitarfélaga,
e.t.v. mcctti líka segja, að athuga bceri, hvort ekki
vœri hagkvcemt að fcekka þeim verkefnum, sem
eru sameiginleg rilti og sveitarfélögum. Sumir
álita, að hagkvcemast sé, að sá, sem annast fram-
kvcemd verkefnis, beri einnig allan kostnað af
þvi. Þessi hugsun virðist út af fyrir sig vera
skynsamleg. Ljóst er þó, að ýmis velferðarmál
vceru skemmra á leið komin en þau þó eru, ef
sú regla hefði verið i gildi, að sá aðilinn, sem
annaðist framkvcemdir, bceri einn allan kostnað-
inn. Þar með er þó ekki sagt, að breytingar, sem
skerpa mörkin á milli verkefna rikis og sveitar-
félaga, séu óceskilegar. Hér er um að rceða mjög
viðfeðmt mál, sem snertir einnig skiptingu tekju-
stofnanna á milli rikisins og sveitarfélaganna. í
sambandi við úrbœtur i þessu sambandi verða
miklir erfiðleikar á veginum vegna þess, hve
ósamstceð sveitarfélögin eru. Það er eklti hugsan-
legt að cetla fámennum sveitarfélögum að ann-
ast verkefni, sem auðvelt er fyrir allfjölmenn