Helgafell - 01.10.1953, Side 56

54
HELGAFELL
leikritanna, en hitt er ánægjulegt, þegar sýningafjöldinn á góðum leikritum
vottar, að fólk hefur kunnað að meta góða list. Svo var það um „Marmara“,
hið' stórbrotna leikrit Guðmundar Kambans.
Sýningin á „Marmara“ var fyrsti mikilvægi leiklistarsigur félagsins
eftir endurskipulagninguna. Sýningin vakti athygli víða á Norðurlöndum,
því að ekkert leikhús hafði fyrr treyst sér til að taka hið mikla verk til
sýningar, enda þótt fremstu gagnrýnendur hefðu viðurkennt ágæti þess.
Tilraun til að sýna verkið í Þýzkalandi hafði á sínum tíma verið stöðvuð
af nazistayfirvöldum. Sýning Leikfélagsins kom leikhúsmönnum á óvart
og hefur sýningum þess síðan verið fylgt með athygli víðsvegar á Norður-
löndum og víðar, en blaðaummæli annað hvort hnigið í þá átt eða hik-
laust sagt, að félagið sé nú í oddastöðu (avant-garde) innan íslenzkrar
leiklistar. Sigur sinn átti félagið tvímælalaust að þakka leikstjóra sínum,
Gunnari R. Hansen, sem gerði allar áætlanir um sýningu leiksins, en hon-
uin voru innan handar þeir Magnús Pálsson, hinn ungi og efnilegi leik-
tjaldamálari, og Þorsteinn O. Stephensen leikari, sem lék hið vandasama
og ákaflega fyrirferðarmikla aðalhlutverk, Belford dómara.
Það hefur verið á stefnuskrá félagsins að gefa ungum leikendum tæki-
færi til að koma frarn á leiksviðinu í hlutverkum, sem reyndu á kraftana
og sýndu, livers þeir væru megnugir.. A því sviði hefur félagið unnið
leiklistinni þarft verk, sem áreiðanlega á eftir að bera ávöxt ríkulega.
Margir hafa staðizt þessa raun, annað hvort bætt við sig sem listamenn
leiksviðsins eða fært sönnur á hæfileika, sem kynnu að hafa leynzt hver
veit livað. Fyrsta árið komu þannig fram hjá félaginu leikkonurnar Erna
Sigurleifsdóttir, Katrín Thors og Guðbjörg Þorbjarnardóttir, Katrín í aðal-
hlutverkinu í „Onnu Pétursdóttur“, hinar í mikilvægum hlutverkum, Rut
í „Elsku Rut“ og hjúkrunarkonan í „Segðu steininum“. Báðar þær Erna
og Guðbjörg léku síðan í „Pi-pa-ki“ svo að til var tekið, en Erna færði
sig feti framar með leik sínum í „Djúpt liggja rætur“ og með hlutverkinu
Fantine í „Vesalingunum“ náði hún viðurkenningu sem ein athyglisverð-
asta leikkona bæjarins. Minnistæður var að sínu leyti leikur þeirra Gunnars
Eyjólfssonar og Rúriks Haraldssonar í „Segðu steininum“, og er víst óhætt
um það, að hinn síðar nefndi hafi ekki í annan stað fengið hlutverk betur
við sitt hæfi. Af öðrum ungum leikurum skal aðeins nefna: Steindór Hjör-
leifsson, Gísla Halldórsson og Arna Tryggvason. Þeir hafa allir sýnt, að
þeir eru færir um að leysa af hendi hlutverk, sem gera strangar listrænar
kröfur. Steindór hefur þannig stöðugt vaxið sem leikari frá því hann lék
Murphy í „Marmara“, svertingjaliðsforingjann Brett Charles í „Djúpt
liggja rætur“ og allt til mállausa drengsins, Toby, í „Miðlinum“. Utan
þessa „rullufags“ lék liann svo allt í einu smáskrítinn náunga, Lefévre,
bæjarþingsskrifarann í „Vesalingunum“, sem sýndi hæfileika hans frá nýrri
lilið. Fyrsta hlutverk Gísla var séra Lárentíus í „Onnu Pétursdóttur“, sterk
og hörð skapgerð, ofsinn sjálfur harkalega dreginn upp, þessu skilaði Gísli
í sínu fyrsta hlutverki, en mýkt og innri glóð sýndi hann sem svertinginn