Helgafell - 01.11.1954, Blaðsíða 27

ÞÓRBERGUR ÞÓRÐARSON
25
sinni, hvort þessi kunningi minn hafði þá lesið hana. Nafn bókannnar vakii
strax grun um, að þarna myndi Amor vera með í leik, Lára þessi sennilega
unnusta höfundarins, annað hvort í raun eða ósk. Sjálfsagt einhver ástar-
della, varð mér að hugsa.
Þetta sama haust sneri ég heim úr útlegáinni, og það vildi svo til, að
fyrsta viðdvöl mín varð á Isafirði. Dvaldist ég þar nokkra daga í góðu yfir-
læti hjá Vilmundi Jónssyni lækni. Og hvern myndi ég þar rekast á annan en
rithöfundinn og séníið Þórberg Þórðarson. Einhvern veginn hafði það seytlað
mn í mig — senmlega af viðræðum við samferðafólkið á heimleiðinm — að
þessi Þórbergur Þórðarson væri hálfgerður villimaður. Mér virtist nú samt allt
annað. Maðurinn reyndist hið mesta prúðmenni, léttur í máli og hressilegur,
hóflega mikill á lofti, ekkert villimennskusnið á honum. En þess varð ég brátt
var, að um hann stóð nokkur styr. Hann hafði þá fyrir örfáum dögum birt í
Alþýðublaðinu ,,0pið bréf til Árna Sigurðssonar fríkirkjuprests“, og var ekki
um annað meira talað manna á meðal þessa daga.
A Isafirði las ég líka Bréf til Láru í fyrsta sinn, og er skemmst frá að
segja, að bókin svaraði lítt til þeirra hugmynda, er ég hafði í fyrstu gert mér
um hana. Þetta var að minnsta kosti óvenjulegt ástabréf. Og aðra eins bók
þóttist ég aldrei hafa lesið. Ef ég ætti að líkja henni við eitthvað, þá myndi
Dulardómar (Mysterier) Hamsuns líklega verða hendi næst. Víst var um það,
að þessar bækur báðar orkuðu svipað á hláturvöðvana.
Að sjálfsögðu bar Bréf til Láru allmjög á góma í læknishúsinu þessa daga.
Man ég, að sveitarkynjaðri einfeldni minni var nóg boðið, er höfundurinn
staðhæfði og stóð á því fastar en fótunum, að allar hrollvekjurnar, sem hann
segir af sér í uppvextinum, væru bókstaflega sannar. Þetta mun hann reyndar
staðhæfa enn í dag. En svo hefur hann líka — löngu eftir að Bréf til Láru
var skrifað — búið til spakmæli, sem hljóðar svo: ,,Það er ein af náðargáf-
um snillingsins að trúa því, sem hann veit að er lygi“.
Dagarnir á Isafirði voru fljótir að líða. En svo skildu leiðir — í bili. Eg
hélt til átthaga minna í Skagafirði. Rithöfundurinn hvarf til Reykjavíkur, en
seinna um haustið lá leið hans til Stokkhólms, og gisti hann Svíana þann vetur.
En áður en hann hyrfi af landi burt lét hann enn einu sinni frá sér heyra,
°g það með eftirminmlegum hætti. Hinn 6. nóvember kom Alþýðublaðið út
uiargfalt í roðinu, og í því birtist „Eldvígslan, opið bréf til Kristjáns Alberts-
sonar“. Líklega er Eldvígslan hvassasta og spámannlegasta ntsmíð þessa höf-
undar, enda vakti hún geysilega athygli og deilur. Hvar sem tveir eða fleiri
hittust, var vart um annað talað. Slíkur fellibylur hafði aldrei fyrr geisað um
lendur íslenzkrar blaðamennsku. Um þessar mundir heyrði ég mann, er sjálf-