Helgafell - 01.11.1954, Blaðsíða 4

2
HELGAFELL
bregðast við, ef þeir, er fylgjandi voru uppkastinu 1908, væru nú kallaðir land-
ráðamenn? Og hvar skal þá yfirleitt staðar numið?
Jón Helgason er slíkur maður sakir fræðimennsku sinnar og skáldskapar,
að oss þykir hann flestum mönnum fremur vel til þess fallinn að flytja ræðu
fyrsta desember, enda þótt honum hafi ætíð verið munntamari gagnrýni og
þungar átölur en skjall og blíðmæli. Reyndist og ræða hans hinn merkasti
viðburður. Osammála erum vér honum þó um margt, til dæmis um varnar-
málin, en þau eru tekm til meðferðar annars staðar í þessu hefti Helga-
fells.
Nauðsyn ber til, að þau mál séu rædd af fullri einurð og hreinskilni, en
mikið vantar á, að það sé unnt ems og nú horfir. Af hverju orði um hersetu
sprettur upp eldur og úlfúð. ,,Ef þér ógnar þessi her skaltu heita kommún-
isti“, sagði Jón í ræðu smni, og vissulega er sú ályktun oft dregin að ósekju.
Það siðleysi í orðum, sem Islendingar hafa tamið sér og Jón deildi á í ræðu
sinm, veldur hér nokkru um, en dýpri orsakir hggja þó til þessa. Varnarsátt-
málinn er ávöxtur samvinnu hinna vesírænu lýðræðisþjóða og sprottinn af
ótta þeirra við hina rússnesku yfirráðastefnu. Sú spurnmg hlýtur því alltaf að
vakna, hvort þeir, sem andstæðir eru herverndinni, séu ekki hlynntir kommún-
istum, en fyrir þeim vakir aðeins eitt: alger sigur hins austræna einræðis
í heiminum. Þeir lýðræðissinnar, sem berjast gegn hersetunni af einni saman
föðurlandsást og ótta við skaðræði erlendra áhrifa, eiga því enga samleið
með kommúnistum. Dýrkeypt reynsla hefur kennt oss, að kommúnistar nota
slíka samvmnu til þess eins að koma fram sundrungaráformum og sá misklíð milli
lýðræðisflokkanna. Virðist þeim ætla að takast það mætavel í varnarmálun-
um, og er það uggvænlegt, að þrír flokkar, sem lýðræði eru fylgjandi, hafa í
Háskólanum gengið til samvinnu við kommúnista, þar á meðal tveir flokkar,
sem stóðu að herverndarsamningnu.m á þingi og styðja hann enn. Vonandi eru
menn ekki búnir að gleyma því, að öll samvinna við kommúmsta er tilgangs-
laus, meðan þeir vinna að því að afnema það frelsi, sem þeir þykjast verja.
Mönnum eins og Jóni Helgasyni, sem kvarta undan því að vera kallaðir
kommúnstar, ætti að vera í lófa lagið að hreinsa það orð af sér. Vér vitum,
að það er fjarsíæða, að Jón sé kommúnisti, og svo er um fleiri, sem fengið
hafa það orð á sig. En þangað til þeir taka jafn skýlausa afstöðu til alræð-
isins í austri sem annarra mála, hlýtur að vera hægt að misskilja þær hvaíir,
sem búa bak við stefnu þeirra í herverndarmálinu. Vér lifum á tímum ægi'
legra blekkinga. Orðin frelsi og lýðræði eru hvergi meira notuð en í löndum
alræðis og kúgunar, og það er því ekki að furða, þótt menn séu hættir að
treysia orðunum einum og vilji vita, hvað á bak við býr.