Helgafell - 01.11.1954, Blaðsíða 12

10
HELGAFELL
í stað þess að óskapast yfir hverju, seni á bjátar í sambúðinni, væri
ráðlegra að vinna að bættri sambúð og heilbrigðari kynnum milli varnar-
liðsmanna og íslendinga. Fjöldi hermanna hér á landi er svo mikill, að
óhugsandi er að nema örfáir þeirra geti komizt í persónuleg kynni við ís-
lendinga. 1 stað þess ætti að koma á fót skipulagðri starfsemi til þess að
fræða þá varnarliðsmenn, sem á því hafa áhuga, um ísland og íslenzka
menningu, til dæmis með námskeiðum og heimsóknum á listsýningar, tón-
leika, í leikhús og á sögustaði.
Bandaríkjamenn ættu jafnframt að leggja meira kapp á að vinna sér
vinsældir og virðingu manna á Islandi. Leiðin til þess er ekki sú að hafa
Keflavíkurútvarpið sem helzta fulltrúa sinn hér á landi, heldur að kynna
Islendingum það, sem bezt er í bandarískri menningu: bókmenntum, list-
um, vísindum og stjórnarfari. Eitt af því, sem spillt hefur mjög fyrir Banda-
ríkjamönnum er það, hve óvandir þeir hafa verið að vinum og trúnaðar-
mönnum. Hafa þeir tekið í þjónustu sína ýmsa menn, sem verið hafa í
íitlum metum hjá Islendingum sjálfum. Líklega hafa þeir reynzt þeim
hinir þægustu, en Bandaríkjamenn verða að taka sér vara fyrir því að
„hyggja sér alla vera viðhlæjendur vini“. Sá hópur manna, sem þeir hafa
um sig hér á Jandi, hefur átt drjúgan þátt í því að fæla frá vinfengi við
þá aðra og betri menn, sem gefinn er meiri manndómur en þjónslund.
Stefnan í varnarmálum hefur verið röng í grundvallaratriðum. Allt
kapp liefur verið lagt á að' setja hömlur á samskipti Islendinga við varnar-
liðið, en ekkert liefur verið um það hugsað að vinna að gagnkvæmum
sldlningu og vináttu milli þessara aðila. Sú Irngsun hefur þar af leiðandi
lvomizt inn hjá öllum þorra manna, að hættulegt sé fyrir hvern, sem heita
vilji íslendingur, að eiga nokkur skipti við varnarliðið. Þetta er rangt vegna
þess, að íslenzku þjóðerni mundi ekki stafa hætta af auknum kynnum
við varnarliðið, ef slík kynni stefndu að því að auka þelvkingu og skilning
beggja á menningu og lífsviðliorfum liins. Þau mundu ekki á nokkurn liátt
auka þá s])illingarliættu, sem hersetunni fylgir, heldur gætu þau þvert a
móti skapað anda samstarfs um lausn þeirra vandamála, sem henni eru
samfara. Innilokunarstefnan hlýtur að skapa tortrvggni og andúð, en í þvi
andrúmslofti skapast seint samlíomulag eða góð sambúð.
Meginatriði málsins er þó enn ónefnt, en það er, að Islendingar og
Bandaríkjamenn eru bandamenn, sem ásamt öðrum þjóðum hafa tekið
höndum saman til þess að efla og styrkja lýðræði í heiminum. Þeir, sem
þessu bandalagi eru fylgjandi, ættu að skilja, hver hætta felst í því að lata
framkvæmd varnarmálanna spilla svo mjög vináttu þessara þjóða sem raun
ber vitni. Ef haldið er áfram á sömu braut hlýtur það fyrr eða síðar að
gera alla íslendinga andhverfa hvers kyns samvinnu við Bandaríkjamenn
um varnir hins vestræna heims.
Þessi þróun er þeim einum til ávinnings, er slíta vilja þau bönd, sem
tengja ísland hinum vestrænu lýðræðisþjóðum, en um þá verður ekki rætt 1
þessari grein. En livað er þá um alla hina: hinn mikla meiri hluta þjóðar-
innar, sem fylgjandi liefur verið utanríkisstefnu íslendinga á síðustu árum?