Morgunblaðið - 17.10.2012, Síða 6

Morgunblaðið - 17.10.2012, Síða 6
6 FRÉTTIRInnlent MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. OKTÓBER 2012 gefur Morgunblaðið út glæsilegt sérblað um jólahlaðborð, tónleika og uppákomur í nóvember og desember. Fjöldinn allur af veitingahúsum bjóða upp á jólahlaðborð og sérrétti á aðventunni og mikið úrval í boði fyrir þá sem vilja gera sér glaðan dag á þessum skemmtilega tíma ársins. SÉRBLAÐ Föstudaginn 26. október JÓLAHLAÐBORÐ Pöntunartími auglýsinga: er fyrir klukkan 16 föstudaginn 19.október NÁNARI UPPLÝSINGAR GEFUR: Katrín Theódórsdóttir Sími 569-1105 kata@mbl.is – Meira fyrir lesendur Jólahlaðborð á völdum• veitingahúsum. Jólahlaðborð heima.• Girnilegar uppskriftir.• Fallega skreytt• jólahlaðborð. Tónleikar og aðrar• uppákomur. Ásamt fullt af öðru• spennandi efni. MEÐAL EFNIS: BAKSVIÐ Baldur Arnarson baldura@mbl.is „Alþingi fól stjórnlagaráði að gera tillögur um breytingar á stjórnar- skrá Íslands en það ber eftir sem áð- ur alla ábyrgð á stjórnarskrárbreyt- ingum og ræður við hverja það hefur samráð um einstaka þætti þess. Það er mjög mikilvægt að alþingismenn útskýri spurningarnar fyrir kjósend- um enda virðist sem fólk skilji þær ólíkum skilningi. Það er þeirra að út- skýra spurningarnar, rökin fyrir því að velja þessar tilteknu spurningar og orðalag þeirra. Því það kemur í þeirra hlut að túlka niðurstöðurnar í framhaldinu,“ segir Salvör Nordal, fv. formaður stjórnlagaráðs. Tilefnið er þjóðaratkvæðagreiðsla um tillögur ráðsins á laugardaginn. „Það er augljóst af umræðunni að fólk skilur spurningarnar með ólík- um hætti. Það bendir til þess að þær séu óskýrar. Það er betra að hafa skýrar spurningar þegar þjóðar- atkvæðagreiðsla er annars vegar þannig að það sé ekki opið hvernig hægt er að túlka þær í framhaldinu.“ Spurð um það sjónarmið að þing- menn eigi að vera hlutlausir í málinu kveðst Salvör ekki taka undir það. „Það er mjög mikilvægt að afstaða stjórnmálamanna til þessara mikil- vægu kosninga liggi fyrir. Ég sé ekki að stjórnmálamenn sem ætla svo að fjalla um málið í framhaldinu geti borið fyrir sig að vera hlutlausir í málinu. Þetta er eins og við hverja aðra þjóðaratkvæðagreiðslu. Þegar Icesave-samningarnir fóru í þjóðar- atkvæðagreiðslu vissum við hvaða skoðun einstakir þingmenn höfðu á málinu. Það er ekkert að því.“ Endanlegt eða enn í vinnslu? Salvör heldur áfram og rifjar upp að skiptar skoðanir séu um það innan stjórnlagaráðs hvort frumvarpið sem það skilaði af sér sé endanlegt eða hvort það þarfnist frekari vinnu. „Það hefur komið fram í um- ræðum síðustu daga að einstakir fulltrúar í ráðinu hafa á þessu ólíkar skoðanir. Sjálf tók ég það skýrt fram þegar ég greiddi frumvarpinu at- kvæði mitt að ég teldi að það þyrfti frekari greiningu og ítarlegri skýr- ingar. Það var haft á orði í okkar hópi að frumvarpið þyrfti að fara í álags- próf eða lögfræðilega skoðun til að athuga hvort í því væri að finna eitt- hvert innra ósamræmi, til að meta lögfræðileg áhrif og svo framvegis. Við vorum á þeirri skoðun. Ég veit ekki til þess að neinn hafi mótmælt því að það hafi verið sett í hendurnar á nokkrum lögfræðingum sem eru að skoða frumvarpið og munu víst ljúka störfum í lok þessa mánaðar. Mér hefði hins vegar fundist skynsamleg- ast að þeirri vinnu lyki áður en frum- varp stjórnlagaráðs er lagt í hend- urnar á þjóðinni. Það væri að mínu viti eðlilegri framgangsmáti. Við sögðum þetta strax eftir að við skil- uðum frumvarpinu og það eru fjór- tán mánuðir síðan. Alþingi ákvað hins vegar ekki fyrr en í júní að skipa hóp til að fara yfir frumvarpið.“ Skýri fyrstu spurninguna Ari Teitsson, fv. varaformaður stjórnlagaráðs, tekur undir með Sal- vöru að skýra þurfi spurningarnar. „Það sem við förum fram á er að það komi skýrar fram hvernig svarið við fyrstu spurningunni verður túlk- að af Alþingi. Okkur hefur fundist að það væri svolítið óljóst. Það hefur verið túlkað misjafnlega í um- ræðunni,“ segir Ari en vikið er að spurningunum hér til hliðar. „Fulltrúar í ráðinu höfðu skiptar skoðanir á því hvort frumvarpið væri endanlegt eða hvort gera þyrfti á því breytingar. Við Salvör teljum að það hafi alltaf verið gert ráð fyrir því að Alþingi myndi fara yfir málið. Það er langmikilvægast að útskýra megin- spurninguna fyrstu. Hinar spurning- arnar skýra sig að miklu leyti sjálfar. Þá er svolítið óljóst hvernig Alþingi mun túlka útkomuna,“ segir Ari.  Fyrrverandi formaður stjórnlagaráðs vill að þingmenn taki þátt í umræðum fyrir kosningarnar  Þingmenn geti ekki borið fyrir sig hlutleysi  Fyrrverandi varaformaður telur næstu skref óljós Þingmenn skýri spurningarnar Spilað og sungið Á einum funda stjórnlagaráðs. Það hefur lokið störfum. Salvör Nordal Ari Teitsson Spurningarnar » Fyrsta spurningin í þjóðar- atkvæðagreiðslunni nk. laugardag er svohljóðandi: » „Vilt þú að tillaga stjórnlagaráðs verði lögð fram sem frumvarp að nýrri stjórnarskrá eftir að hún hef- ur verið yfirfarin með tilliti til laga og alþjóðasamn- inga?“ » Næstu spurningar varða náttúruauðlindir, ákvæði um þjóðkirkjuna, persónukjör í þingkosningum, ákvæði um atkvæðavægi og hvaða hlut- fall kosningabærra manna geti krafist þjóðaratkvæðis. Morgunblaðið/Golli Sérstök umræða verður á Alþingi á morgun, fimmtudag, um tillögur stjórnlagaráðs sem kosið verður um í þjóðar- atkvæðagreiðslu á laugardaginn kemur. Illugi Gunnarsson, formaður þingflokks sjálfstæðis- manna, sagði að þetta hefði verið ákveðið á fundi þing- flokksformanna í gær. Hann kvaðst vera feginn að hafa fengið umræðuna samþykkta. Hún verður lengd þannig að um tvær klukkustundir fást til þess að ræða málið. „Ég hefði þegið að hafa umræðuna lengri,“ sagði Illugi. „Tilgangurinn er sá að ræða efnislega þær tillögur sem stjórnlagaráð setti fram um breytingar á stjórnarskránni.“ Hann sagði sjálfstæðismenn leggja áherslu á að fram færi eins mikil umræða um tillögur stjórnlagaráðs og hægt væri, úr því þjóðaratkvæðagreiðslan færi fram. gudni@mbl.is Umræða um stjórnarskrá á fimmtudag Illugi Gunnarsson Ingveldur Geirsdóttir ingveldur@mbl.is Sparperurnar, sem taka nú við af gömlu glóperunum, innihalda kvika- silfur og því má alls ekki henda þeim beint í ruslafötuna. Kvikasilfur er hættulegt umhverfinu og heilsu manna og því flokkast perurnar sem spilliefni og skal skila þeim á endur- vinnslustöðvar þar sem þær eru meðhöndlaðar á réttan hátt, segir á vef Umhverfisstofnunar, ust.is. Í september síðastliðinn gekk í gildi reglugerð hjá aðildarríkjum EES sem bannar framleiðendum ljósapera að selja og dreifa glærum glóperum. Bannið kemur til vegna reglna um orkusparnað en sparper- ur eru sagðar nota allt að 80% minna rafmagn en glóperur. Glóperurnar verða þó í sölu eitthvað áfram hér á landi því verslanir mega tæma lag- erinn sinn. Hægt er að velja á milli þriggja tegunda sparpera; halogen-, LED- og flúrpera, þær síðastnefndu innihalda kvikasilfur. Hætta af brotinni sparperu Það eru að hámarki 5 mg (0,005 g) af kvikasilfri í hverri sparperu og ef hún brotnar losnar lítið magn af kvikasilfurögnum sem forðast þarf að anda að sér. Á ust.is má sjá leið- beiningar um rétt viðbrögð við brot- inni peru, einnig má lesa leiðbein- ingar á vef IKEA. Ef sparpera brotnar má ekki nota ryksugu því hún getur dreift kvikasilfurdropunum um loftið. Ekki má heldur nota kúst því hann getur dreift kvikasilfrinu enn meira um herbergið. Gluggi á herberginu þarf að vera opinn á meðan brotin eru þrifin upp. Skrapa á brotin upp með pappaspjaldi og nota svo límband eða blautan eldhúspappír til að ná upp smáu ögnunum. Setja á brotin í loftþétt ílát eins og glerkrukku eða frystipoka og skila inn sem spilliefni á næstu endurvinnslu- eða móttöku- stöð. „Til vonar og vara er gott að lofta vel út í 15 mínútur eftir þrifin og vera meðvitaður um að lofta að- eins aukalega næstu 14 dagana,“ segir á ust.is. Ef peran er heit er hún brotnar er mælt með því að loka dyr- unum að herberginu strax, opna glugga, yfirgefa það og sjá til þess að það sé tómt í 20-30 mínútur eftir brotið áður en byrjað er að þrífa. Fyrir utan þessar upplýsingar á netinu hafa engar opinberar leið- beiningar verið gefnar út hérlendis um meðhöndlun og förgun sparpera en samkvæmt upplýsingum frá Neytendastofu mun fara fram kynn- ing á perunum og hvernig á að haga sér í kringum þær. Vekja fólk til vitundar Hjá endurvinnslustöðvum Sorpu er merkt kar fyrir ljósaperur. Einnig er tekið við perum í raf- tækjaverslunum og hjá viður- kenndum móttökuaðilum spilliefna. Það eru RR-skil: skilakerfi fyrir raf- og rafeindatækjaúrgang sem sér um endurvinnslu á ljósaperum. Sigurður Jónsson, framkvæmda- stjóri RR-skila, segir að á öllum end- urvinnslustöðvum sé sérstakt ílát fyrir perur. „Þær fara allar sömu leiðina, ofan í sérstaka tunnu þar sem þær eru maskaðar. Þá er kvika- silfrið sogað frá og málmar teknir frá. Glersallinn er urðaður. Það er alveg sama hvort um er að ræða gömlu glóperurnar eða flúrperur, vinnsluferlið er það sama.“ Sigurður segir að litlu hafi verið skilað af gömlu glóperunum á söfn- unarstöðvar, þær virðist fara í ruslið á heimilunum. Aðallega séu það ljós- rör, svokallaðar flúrperur, frá stofn- unum og fyrirtækjum sem sé skilað inn, í þeim er kvikasilfur. Hann segir litla vakningu hafa verið fyrir því að setja ljósaperur í endurvinnslu en nú þegar sparperur með kvikasilfri taki alfarið við verði að vekja fólk til vit- undar um að þær megi ekki fara með venjulegu heimilissorpi. „Það er hlutverk sveitafélagana samkvæmt lögum að koma þeim skilaboðum til fólks og annarra stjórnvalda.“ Hvorki má nota kúst né ryksugu á kvikasilfur  Sparperur innihalda kvikasilfur  Mega ekki fara í ruslið Morgunblaðið/Kristinn Sparperur Henda þarf ljósaperum í sérstök ílát á endurvinnslustöðvum.

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.