Morgunblaðið - Sunnudagur - 11.11.2012, Síða 50

SUMIR VILJA SPÁ ÞVÍ AÐ NÝJASTA MYND BENS AFFLECKS VERÐI TILNEFND
TIL ÓSKARSVERÐLAUNA. AFFLECK HEFUR ÓNEITANLEGA TEKIST VEL TIL OG SAGÐI HANN
SUNNUDAGSBLAÐI MORGUNBLAÐSINS FRÁ HVERNIG ARGO LEIT DAGSINS LJÓS
Ásgeir Ingvarsson ai@mbl.is
Þ
að má halda því fram að þessi síðustu ár
hafi Ben Affleck hafi verið í ládeyðu og
ríflega það. Hann hreppti Óskarinn
snemma á ferlinum fyrir Good Will
Hunting en þótti ekki beinlínis eft-
irminnilegur og hvað þá verðskulda verðlaun fyrir
framlag sitt í myndum sem á eftir komu eins og
Pearl Harbor, Bounce, eða Daredevil að maður
tali ekki um rómantísku gamanmyndina Gigli.
En svo kom The Town árið 2010, þar sem
Affleck var bæði í aðalhlutverki og settist í
leikstjórastólinn í annað sinn. Í einu stökki
reis Affleck upp úr miðjumoðinu og með nýj-
asta sköpunarverkinu, Argo, vilja menn
meina að Affleck þurfi að fara að rýma
pláss í hillunni þar sem hann geymir gömlu
Óskarsstyttuna því það á eftir að fjölga í
verðlaunasafninu. Argo er frumsýnd á Ís-
landi þess helgi.
Blaðamaður Morgunblaðsins hitti Ben
Affleck á fundi í London. Hann segist hafa
stokkið á handritið þegar það lenti í fangi
hans en myndin segir frá æsispennandi og um
leið ótrúlegri björgunaraðgerð í miðri gíslatöku í banda-
ríska sendiráðinu í Íran frá 1979 til 1981.
„Það hvíldi leynd yfir þessari aðgerð allt til ársins
1997. Þá fagnaði bandaríska leyniþjónustan, CIA, 50
ára afmæli stofnunarinnar og létti leynd af 50 mik-
ilvægustu afrekum útsendara CIA. Þar á meðal var
björgunarferð CIA-liðans Tony Mendez til Teheran,“
útskýrir Affleck. „Það fór samt ekki mikið fyrir þessu
tiltekna máli í fréttum og var það á endanum blaða-
maður frá Wired-tímaritinu sem gróf söguna upp og
kom á framfæri við almenning. Boltinn fór þá að rúlla
og við tók langt ferli sem endaði í afbragðsgóðu hand-
riti.“
Þóttust vera kanadískir
Þegar bandaríska sendiráðið var tekið yfir af herskáum
mótmælendum komst hluti sendiráðsstarfsmannanna
undan og leitaði skjóls hjá kanadíska sendiherranum.
Þar faldi hópurinn sig og beið björgunar. Tony Mendez
fékk þá óvenjulegu hugdettu að lauma hópnum úr landi
undir því yfirskini að þau væru kanadískir kvikmynda-
gerðarmenn. Hófst þá umsvifamikil aðgerð sem meðal
annars fólst í því að þekkt andlit úr Hollywood voru
fengin til að leggja sitt af mörkum til
að gera blekkinguna sem trúverð-
ugasta. Til að vernda gíslana sem
eftir sátu varð líka að búa svo um
hnútana að það liti út fyrir að björg-
unaraðgerðin hefði verið framkvæmd
af kanadískum stjórnvöldum.
„Handritið var algjör draumasmíð:
þarna er bæði mikil spenna og átök,
en einnig létt augnablik inn á milli,
og í ofanálag er um sannsögulega atburði að ræða.“
Affleck fékk að skoða handritið sem leikstjóri, en
hann segist ekki hafa getað staðist freistinguna að veita
sjálfum sér aðalhlutverkið. „Þetta blundar alltaf í leik-
aranum, að vera á höttunum eftir góðri rullu, og þarna
var komið mjög áhugavert hlutverk til að takast á við.“
Affleck var sjálfur bara lítill patti þegar atburðir
myndarinnar áttu sér stað. „Ég man mjög óljóst eftir
þessum tíma, og eru mér helst minnisstæðar Star-Wars
fígúrurnar mínar og Star-Wars rúmfötin,“ segir hann
Viðtal
50 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 11.11. 2012
og bætir við að hann hafi þurft að leggjast í töluverða
rannsóknarvinnu við gerð myndarinnar.
Það hjálpaði reyndar til að Affleck er með mikla
dellu fyrir kvikmyndagerð áttunda áratugarins. Þegar
talið berst að stíl og handbragði myndarinnar kemur
dellan greinilega í ljós: „Ég gæti kjaftað af fólki eyrun
um smáatriðin sem fóru í tökurnar en við lögðum okk-
ur fram við að beita svipuðum aðferðum og nota sams-
konar linsur og filmur og notuð voru á þeim tíma sem
atburðir myndarinnar gerist,“ segir hann og þylur upp
langa bunu af ólíkum filmutegundum og linsugerðum
sem hann notaðist við.
Efni myndarinnar hefur vissulega ákveðna skírskotun
í atburði í samtímanum. Affleck segir ekki hafa vakað
fyrir sér að gera pólitíska kvikmynd og hann hafi lagt
sig fram við að segja söguna á sanngjarnan og yfirveg-
aðan hátt. „Við gerum þetta t.d. með upphafsatriði
myndarinnar, sem bætt var við handritið á seinni stig-
um. Þar rekur sögumaður í stuttu máli þá atburði sem
sköpuðu það ástand sem ríkir í Íran árið 1979, og varp-
ar t.d. ljósi á afskipti Bandaríkjanna af stjórnarfari
landsins. Við vildum að áhorfendur væru meðvitaðir um
margbrotinn veruleikann að baki atburðum mynd-
arinnar og að þeir skildu að Íranar eru ekki bara ein-
tómir byltingarhermenn með úfin skegg.“
Óttinn er enn við völd
Atburðirnir og þjóðfélagsbreytingarnar í Íran sem sjást
í myndinni hafa enn áhrif allt fram á okkar dag, og
mótuðu t.d. framleiðsluferli myndarinnar. „Ég athugaði
þann möguleika að ferðast til Íran, en eftir að hafa ráð-
fært mig við utanríkisráðuneytið var sú hugmynd blásin
af. Ekki það að ég þyrfti að óttast um öryggi mitt en
hætta var talin á að slík ferð yrði gerð að pólitísku
máli og jafnvel túlkuð sem einhvers konar stuðningur
við írönsk stjórnvöld,“ segir Affleck. „Hluti mynd-
arinnar er tekinn upp í Istanbúl, en þar gátum við ekki
fengið íranska leikara til að taka þátt í myndinni því
þeir óttuðust að það gæti haft slæmar afleiðingar fyrir
skyldmenni þeirra sem enn búa í Íran. Af svipuðum or-
sökum gekk ekki að fá íranska leikstjóra til að taka
upp fyrir okkur senur af byggingum og landslagi.
Ástandið í landinu er einfaldlega of þrúgandi.“
Það reyndist síðan vera samfélag landflótta Írana í
Bandaríkjunum sem kom framleiðendum Argo til bjarg-
ar. „Ég vissi ekki af því fyrr en ég hóf vinnu við þessa
kvikmynd að í Los Angeles er að
finna eitt stærsta samfélag Persa utan
Írans. Þetta er fólk sem flúði land
bæði í tíð shahsins og í tíð Khomeni.
Við leituðum að aukaleikurum og feng-
um heilu staflana af umsóknum.“
Nýlegar árásir á bandarísk sendiráð
í arabalöndum vekja óþægilegar
spurningar um hvort sagan sem sögð
er í Argo sé að endurtaka sig. „Því er
ekki að neita að það má sjá ákveðnar samsvaranir á
milli þess sem gerðist í Íran fyrir þremur áratugum og
þess sem við sjáum í fréttum síðustu vikur og mánuði.
Þetta er umhugsunarvert en aftur er rétt að taka það
fram að okkur gekk það ekki til að gera pólitíska
mynd, heldur að segja áhugaverða sögu. Ef eitthvað er
viljum við heiðra starfsmenn utanríkisþjónustunnar og
leyniþjónustunnar sem starfa fyrir Bandaríkin út um
allan heim, oft við mjög krefjandi og ófyrirsjáanlegar
aðstæður.“
Upprisa
Afflecks
Það er kominn tími
til að taka Ben Af-
fleck alvarleg sem
leikara og leikstjóra.
AFP
*Okkur gekk þaðekki til að gerapólitíska mynd,
heldur að segja
áhugaverða sögu