Morgunblaðið - Sunnudagur - 03.02.2013, Blaðsíða 15

hefur fjórflokkurinn hvað eftir
annað verið staðinn að því að túlka
öll verk sín sem góð og gild, þótt
fjöldanum finnist annað.
Íslensk pólitík ætti að snúast
um hagsæld millistéttarinnar og
með henni er einust von til fram-
tíðar. Allir góðir og gegnir menn
vita að til að bæta samfélagið þarf
að vinna að auknum jöfnuði. Ég
trúi því að þegar millistéttin er
sterk og fjölmenn, þá verði til
samfélag í ágætu jafnvægi með
getu til að viðhalda fjölbreyttu
samfélagi. Nú er vegið að milli-
stéttinni, þar fækkar. Þetta virðist
vera þróunin víða og orðin er til
fámenn elíta sem er margfalt rík-
ari en millistéttin samanlögð og
hefur lag á að stýra fjárvexti að
sér og vefur stjórnkerfum sér um
fingur. Afleiðingarnar eru ört vax-
andi neðsta lag samfélags, sem ber
minna og minna úr býtum, á ekki
rödd og þarf oft aðstoð við fram-
færslu. Á hvaða leið er samfélag
eins og okkar, sem leyfir slíka þró-
un og hvað gerir það að verkum
að einstaklingar sama samfélags
láta slíkt viðgangast?“
Einsemd og barátta
Þú ert að vinna að bók um barn-
æsku þína. Af hverju hefurðu þörf
fyrir að segja frá bernskunni?
„Þetta er verkefni sem ég vinn í
samstarfi við Pál Valsson. Ég held
að bernskan hafi oft afgerandi
áhrif á hvernig menn verða sem
fullorðnir einstaklingar. Barnæska
mín einkenndist af miklum flutn-
ingum og þá þurfti ég að skipta
um skóla. Áður en ég varð tólf ára
hafði fjölskyldan flutt sjö sinnum.
Ég er á því að þetta hafi frekar
dregið fram feimni og hlédrægni
sem einkenndi far mitt. Ég var
auk þess seinvaxinn, sem ekki
hjálpaði til í baráttunni við ófram-
færnina. Við þetta bættist að ég
þurfti eftir hvern flutning að að-
lagast nýju samfélagi og berjast
fyrir mínu innan þess. Þar voru
flestir búnir að öðlast viðurkenn-
ingu og samþykki. Í slíkri stöðu
getur tvennt gerst. Annaðhvort
verður maður undir eða verður
jafningi og telur sig meðal vina. Í
unglingasamfélögum gilda oft
frumstæð lögmál. Við slíkar að-
stæður glittir oftar í innviði
manns.
Einn er maðurinn angist. Hann
þarf að vera í samfélagi við aðra,
þar sem hann er metinn að verð-
leikum. Ég man eftir einsemd sem
settist að mér. Ég var stundum
dofinn. Þetta stafaði ekki af því ég
fengi ekki hlýju heima fyrir. Móðir
mín var með stóran faðm og stórt
hjarta og veitti mér ómælda ást,
gott atlæti og uppörvun. Hún var
áhugasöm um allt sem ég gerði og
stóð með mér í einu og öllu. En ég
var að berjast fyrir því að ná
stöðu í miskunnarlausu samfélagi
þar sem baráttan er upp á líf og
dauða tíu ára ungmenna fyrir sta-
tus. Mér tókst ekki alveg að losna
við einelti en náði ákveðinni stöðu
með því að vera fyndinn og troða
upp. Ég tókst á við vandann og tel
mér trú um að það hafi hert mig.
Í minningunni á ég augnablik þar
sem einsemdin og ólýsanlegur létt-
ir sigurvissu fóru saman og urðu
að tundri – þá var gott leita í mús-
íkina.
Við Páll erum að vinna saman
að þessari æskusögu, sem þó
pendúlerar inní fullorðinsárin með
flóru mannlífsmynda, portrett af
fólki lífs og liðnu. Við leitum að
stíl sem hæfir sögunni. Bókin hefst
á frásögn um ferðalag langömmu
minnar úr Landeyjum fyrir vel
rúmlega hundrað árum. Sem ung
kona var hún efnileg, músíkölsk og
spilaði á orgel, en í Landeyjunum
þótti það ekki gott ef stúlkur voru
ólofaðar vel fram á þrítugsald-
urinn, það var ávísun á piprun. Á
síðustu stundu kom ungur maður í
sveitina, eitthvað yngri en hún, og
þau ákváðu að eigast. Þar sem
þetta var fátækt fólk var safnað
fyrir veislunni í sveitinni og keypt
föt á brúðgumann. Í sömu vikunni
og hann átti að giftast langömmu
minni dó hann, 25 ára gamall.
Hann var jarðaður í brúðkaupsföt-
unum og veiganna nutu menn í
erfidrykkjunni.
Þetta er á ofanverðri nítjándu
öld og langamma ákvað að fara til
Ameríku og peningarnir sem safn-
að var fyrir brúðkaupið skyldu
ganga uppí farareyri. Hún og tveir
sveitungar hennar lögðu af stað til
Reykjavíkur á hestum. Á leiðinni
var riðið fyrir þau. Þar voru menn
Stefáns í Varmadal sem var stór-
býli á þeim tíma. Stefán vissi af
ferðum hennar og bauð henni
ráðskonuhlutverk á heimilinu en
hann hafði þá misst konu sína
skömmu áður. Hann var tuttugu
og fimm árum eldri en langamma
mín. Hún neitaði boði hans og fór
til Reykjavíkur, var skráð á skip
og holað niður hjá venslafólki sínu
meðan hún beið brottfarar. Það
var mikil ásókn í þessa ferð og
barnafólk látið ganga fyrir. Henni
var sagt að hún yrði að bíða eftir
næsta skipi sem færi ári síðar.
Hún sneri heim og þá var aftur
riðið fyrir hana því enn á ný hafði
Stefán frétt af henni. Enn var
henni boðið að vera hæstráðandi
með búrlyklana í Varmadal. Nei,
hún var ákveðin að fara með
næsta skipi. Nokkrar vikur liðu og
þá var hún komin í Varmadal og
fyrr en varði var hún með barni,
sem var amma mín. Hún fór aldrei
með næsta skipi.
Ég finn vissa samsvörun við líf
mitt og líf ömmu minnar. Ég er
maður á vegferð, eins og við erum
reyndar öll, og svo allt í einu, eins
og fyrir hendingu eða tilviljun, feta
ég einhverja slóð sem var ekki í
upphaflegri áætlun.“
Heldurðu að það sé tilviljun?
„Ég held að það sé ekki til-
viljun. Ég velti vöngum yfir því
hvort mér sé markaður vegur sem
mér sé gert að ganga og fái ekki
miklu um ráðið. Það má skilja orð
Ibsens á marga vegu: Hver sem er
hann sjálfur, deyðir eigið sjálf.“
* „En ég var að berjast fyrir því að nástöðu í miskunnarlausu samfélagi þarsem baráttan er upp á líf og dauða tíu ára
ungmenna fyrir status. Mér tókst ekki alveg
að losna við einelti en náði ákveðinni stöðu
með því að vera fyndinn og troða upp. “
3.2. 2013 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15
Bílakjarnanum • Eirhöfða 11 • Sími 551 7171 • notadir.bernhard.is
Opnunartími
Mánudaga - föstudaga milli kl. 10:00 og 18:00
Laugardaga milli kl. 12:00 og 16:00
LIFESTYLE
SÍÐUSTU EINTÖKIN
2012 ÚTLIT
2.0i bensínvél
- einnig fáanlegur með 2.2i dísilvél
Sjálfskiptur
Fjórhjóladrifinn
18“ álfelgur
Alcantara leðurinnrétting
Leðurklætt stýri
Rafstýrðir, upphitaðir og
aðdraganlegir hliðarspeglar
Rúðuþurrkur að framan með regnskynjara
Þokuljós að framan
Litað gler í aftari hliðarrúðum og afturrúðu
Skriðstillir (Cruise Control)
Tvöföld tölvustýrð loftkæling
Fjarlægðarskynjarar að framan og aftan
Hljómflutningstæki með geislaspilara og
RDS útvarpi ásamt 6 hátölurum
Aðgerðarhnappar fyrir hljómtæki í stýri
AUX, USB og iPod tengi
Hiti í sætum
Hemlalæsivörn (ABS)
Stöðugleikabúnaður (VSA)
Stöðugleikabúnaður fyrir tengivagn (TSA)
Tvöfaldir SRS loftpúðar að framan
Tvöfaldir SRS hliðarloftpúðar
Tvöfaldar SRS loftpúðagardínur
og margt fleira.
Einungis örfáir bílar í boði
Skráðir 2013, ókeyrðir og næsta skoðun 2017
Tökum notaða bíla upp í og allt að 75% fjármögnun í boði
tilboðsverð kr. 5.690.000
afsláttur kr. 700.000
listaverð kr. 6.390.000