Morgunblaðið - 17.04.2013, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. APRÍL 2013
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Tæp fjögur áreru liðin fráþví að naum-
ur meirihluti þing-
manna lét þvinga
sig til að samþykkja
að ríkisstjórnin
sækti um aðild Ís-
lands að Evrópu-
sambandinu. Um-
sókninni var skilað inn – tvisvar
til öryggis – sumarið 2009 og ári
síðar samþykkti leiðtogaráð
Evrópusambandsins að hefja að-
ildarviðræður. Frá því að þessar
viðræður hófust eru sem sagt lið-
in tæp þrjú ár.
Morgunblaðið leitaði til þess
sem titlaður hefur verið „að-
alsamningamaður“ Íslands í
þessum viðræðum, Stefáns
Hauks Jóhannessonar, til að fá
fregnir af því um hvað hefði ver-
ið samið. Svör hans voru birt í
fréttaskýringu hér í blaðinu í
gær og miðað við hvernig stjórn-
völd og aðrir áhugamenn um við-
ræðurnar hafa talað um þær
hlýtur að vekja furðu hve rýr eft-
irtekjan er.
Viðræðurnar sem hafa nú
staðið yfir í tæp þrjú ár að und-
angengnum árs undirbúningi
hafa verið kallaðar „samninga-
viðræður“. Að viðræðunum vinn-
ur, auk „aðalsamningamanns-
ins“, sérstök „samninganefnd“,
skipuð sextán mönnum. Margir
þessara sextán eru svo formenn
„samningahópa“ um tiltekin
málefni. Við þennan fjölda bæt-
ast svo að sjálfsögðu starfs-
kraftar margra embættismanna
og annarra starfsmanna ráðu-
neyta og stofnana, þ.a. ekki fer á
milli mála að mikið er samið.
Eða hvað, hlýtur ekki að vera
að allir þessir „samningamenn“,
„samningahópar“ og „samninga-
nefndir“ séu að semja um eitt-
hvað í önnum sínum hér á landi
og í Brussel? Er ekki alveg víst
að eftir allt samningaþófið liggi
fyrir fjöldi mikilvægra undan-
þága frá reglum Evrópusam-
bandsins? Má ekki
treysta því að tal
um undanþágur og
fyrirheit um mikinn
árangur í „samn-
ingaviðræðum“ Ís-
lands við Evrópu-
sambandið hafi
skilað einhverju
þegar samn-
ingaþrefið hefur staðið yfir í þrjú
ár?
Nei, aldeilis ekki. Eftir þrot-
lausa samningafundi árum sam-
an og fjölda tilkynninga um rýni-
vinnu, opnun og lokun kafla,
árangursríka fundi með hinum
og þessum kommissörum sem
ráðamenn hafa bukkað sig fyrir
og beygt í Brussel, sést enginn
árangur samkvæmt svörum „að-
alsamningamannsins“ við fyrir-
spurn Morgunblaðsins.
Svör „aðalsamningamanns-
ins“ um undanþágur sem samist
hafi um eru svo átakanlega rýr
að óhjákvæmilegt verður fyrir
næstu ríkisstjórn að stöðva þess-
ar „samningaviðræður“ tafar-
laust og krefjast um leið skýr-
inga á því hvers vegna
skattgreiðendur hafi verið látnir
halda þessari starfsemi gang-
andi allan þennan tíma.
Augljóst er af svörum „aðal-
samningamannsins“ að stjórn-
völd hafa stundað alvarlegan
blekkingarleik gagnvart al-
menningi hér á landi. Þau halda
því fram að þau eigi í samninga-
viðræðum þegar öllum má nú
ljóst vera að engir samningar
hafa átt sér stað. Viðræðurnar
hafa aðeins verið aðlögunar-
viðræður, eins og Evrópusam-
bandið hefur raunar viðurkennt
allan tímann.
Að loknum kosningum er
óhjákvæmilegt að gera þetta mál
upp. Svo alvarlegar blekkingar
gagnvart almenningi hljóta á
endanum að hafa afleiðingar fyr-
ir þá sem þær stunda, ekki síst
fyrir þá sem hafa um þær for-
ystu.
Engir samningar
hafa átt sér stað
sem staðfestir að
einungis hefur verið
um að ræða aðlögun
Íslands að ESB}
„Aðalsamningamaður“
staðfestir aðlögun
Árni Páll Árna-son skoraði á
Sigmund Davíð
Gunnlaugsson að
mæta sér í kapp-
ræðu. Formaður
Framsóknar tók
áskorun starfs-
bróður síns vel og
sagði hann velkom-
inn á boðaða fundi sína til að
hlusta á útlistun kosningalof-
orða flokksins sem hafa reynst
svo atkvæðavæn. Ef það dygði
ekki til skilnings væri Árna
velkomið að bera fram spurn-
ingar úr sal um það sem út af
stæði. Ekki er vitað hvort slík
viðureign hafi átt sér stað.
En nú hefur fyrrverandi
kappi úr innsta hring elítu
krata og Samfylkingar, Þor-
valdur Gylfason,
boðið Árna Páli í
kappræður við sig
og má Árni velja
stað og stund. Það
er mjög snúið fyrir
Árna Pál að skor-
ast undan þessu
boði eftir eigin
áskorun um kapp-
ræðu. Með tilliti til kjósenda
færi best á að nýja kappræðan
færi fram sem fyrst og að
þeim Guðmundi S. og Róberti
Marshall, foringjum framtíð-
arinnar, yrði boðið að taka
þátt. Félagsheimili Samfylk-
ingarinnar væri upplagður
fundarstaður enda gæti þá öll-
um hinum ólíku framboðum
liðið eins og þau væru heima
hjá sér.
Ef foringjar
framboðanna fjór-
tán halda áfram að
skora hver á annan
í kappræður verða
þeir að til hausts}
Kokhraustir kappræðumenn H
ætt er við að æ fleiri borgarbúar
líti á borgarstjórnarpólitík Jóns
Gnarr og Dags B. Eggertssonar
sem græskulausan gamanleik
sem ekki sé til annars en að
brosa að og í versta falli hrista höfuðið yfir. Mál-
efni Reykjavíkurborgar og borgarbúa – stór og
smá – séu ekki annað en sandkassaleikur.
Þetta er heimskulegt og háskalegt viðhorf.
Sú var tíðin að borgarstjórn Reykjavíkur leiddi
þjóðina alla á vit nýrra samfélagshátta þétt-
býlis, fjölbreytni, samkeppni, sérhæfingar og
skipulags. Lengst af á síðustu öld var Reykjavík
í fararbroddi í framfarasókn þjóðarinnar á flest-
um sviðum. Í miðri kreppu millistríðsáranna
þegar vinstri sinnuð ríkisstjórn hafði engin svör
við lamandi atvinnuleysi, önnur en innflutnings-
höft, skömmtun, skatta og biðraðir, virkjaði
borgarstjórnin Sogið með þeim árangri að rafmagnsverð
lækkaði á einni nóttu í þriðjung þess sem það hafði áður
verið. Iðnfyrirtæki tóku að vaxa úr grasi, Reykvíkingar
fóru að elda á rafmagnseldavélum í stað gömlu kolavélanna
og svarta kolaskýið yfir byggðinni hvarf á nokkrum mán-
uðum.
Verkfræðilegur og fjárhagslegur undirbúningur að
fyrstu hitaveituframkvæmdum til almenningsnota í heim-
inum, sem bæjarstjórn Reykjavíkur stóð fyrir, voru ótrú-
leg afrek sem fæstir núverandi, svokallaðir borg-
arfulltrúar, leiða nokkurn tímann hugann að.
Reykvíkingar voru lengst af svo heppnir með borgar-
stjóra sína, að borgarstjóraembættið naut virð-
ingar á við embætti forsætisráðherra. Nú er
þetta embætti hlutverk í guðdómlegri kóme-
díu. Annar og þriðji borgarstjóri Reykjavíkur,
Knud Zimsen og Jón Þorláksson, komu báðir
úr nýrri og þá afar fámennri stétt verkfræð-
inga hér á landi. Báðir voru þeir framsýnir og
höfðu yfirsýn yfir mikilvægar verklegar fram-
kvæmdir, sem og aðrir borgarstjórar sjálfstæð-
ismanna um áratuga skeið. Allir settu þeir sér
mikilvæg heildarmarkmið og unnu að þeim
markvisst.
Sjálfstæðismenn eiga því miður sinn þátt í
því hvernig nú er komið fyrir borgarstjórn
Reykjavíkur. Þau hafa ekki borið sitt barr í
borginni frá REI uppistandinu sem þau stóðu
sjálf fyrir. Fulltrúar sjálfstæðismanna í borg-
arstjórn mega gjarnan huga að því að þau eru
fulltrúar tiltekins stjórnmálaflokks sem stendur fyrir til-
tekin pólitísk gildi. Þau þurfa að skerpa á hugmynda-
fræðilegri sérstöðu sinni, móta heildsteypta, einfalda og
auðskiljanlega stefnu í veigamestu málum, sjá skóginn fyr-
ir trjánum, sína meiri samstöðu, hafa bjargfasta trú á því
og vinna ötullega að því að ná aftur meirihluta í borginni,
ná sjálf til almennings og fjölmiðla og segja núverandi fá-
ránleika stríð á hendur.
Ef ekki verður breyting á verða sjálfstæðismenn í
Reykjavík að velja sér nýja kynslóð borgarfulltrúa á næsta
ári. Kynslóð sem brettir upp ermar og lítur til hinna gömlu
manna sem kunnu til verka. kjartangunnar@mbl.is
Kjartan G.
Kjartansson
Pistill
Upp úr sandkassanum
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
FRÉTTASKÝRING
Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
Þ
áttaskil urðu sl. fimmtu-
dag í deilunum um
hrefnuveiðar Japana við
Suðurskautslandið en þá
ákvað Alþjóðadómstóll-
inn í Haag að taka fyrir kæru Ástr-
ala vegna þeirra. Fram kemur í frétt
BBC að munnlegar vitnaleiðslur
muni hefjast í júní. Þó gætu liðið
margir mánuðir áður en dómur fell-
ur. Ástralar fullyrða að veiðarnar,
sem Japanar segja að séu stundaðar
í vísindaskyni, séu ólöglegar og vís-
indin yfirvarp. „Ástralía vill að þess-
ari slátrun ljúki,“ sagði dóms-
málaráðherra Ástrala, Mark
Dreyfus.
Það eru því ekki spöruð stór-
yrðin í deilunni sem hófst fyrir al-
vöru þegar Ástralar lögðu kæruna
fram árið 2010. Vísað er til þess að
veiðarnar gangi gegn anda banns
sem Alþjóðahvalveiðiráðið, IWC,
setti fyrir nær þrem áratugum gegn
hvalveiðum í atvinnuskyni. Íslend-
ingar og Norðmenn gerðu fyrirvara
við samþykktina og eru því lagalega
séð ekki bundnir af henni. En þeir
kannast vel við rökin gegn Japönum:
þau sömu og notuð voru gegn vís-
indaveiðum sem eitt sinn voru
stundaðar hér við land. Grannar
Ástrala, Nýsjálendingar, styðja þá.
IWC var stofnað árið 1946, að-
ildarríkin eru nú 89 (Ísland er meðal
þeirra). Eftir stríð varð ljóst að með
umfangsmiklum veiðum hafði nær
tekist að útrýma stærsta dýri jarðar,
steypireyðinni, og var loks lagt al-
gert bann við veiðum á tegundinni
1966. Fram kemur á heimasíðu
stofnunarinnar að hlutverk hennar
sé að annast verndun og stýringu
veiða. Einnig setur ráðið reglur um
hvalaskoðun og almennt um verndun
umhverfis hvala og stuðlar að upp-
byggingu stofna í útrýmingarhættu.
Einnig er minnt á að 1986 hafi
ráðið bannað allar hvalveiðar í at-
vinnuskyni, samþykktin sé enn í
gildi en ráðið haldi þó áfram að setja
veiðikvóta fyrir svonefndar frum-
byggjaveiðar. Er þá aðallega átt við
veiðar ínúíta á norðurslóðum.
Japanar fullyrða að vísindaveið-
arnar séu í fullu samræmi við grund-
vallarreglur IWC. En ráðið hefur í
mörg ár verið klofið í tvær fylkingar.
Annars vegar eru þjóðir sem vilja
halda fast við áðurnefndan, upp-
runalegan tilgang samstarfsins.
Hins vegar eru þjóðir sem vilja
banna algerlega allar hvalveiðar,
gjarnan er því hampað að stofnarnir
séu í hættu eða óvíst um stöðu
þeirra.
Gáfur og tilfinningar hvala
sagðar háþróaðar
En einnig hafa rök á borð við
þau að hvalir séu einstaklega gáf-
aðar og tilfinninganæmar skepnur
mikil áhrif á almenningsálitið í sum-
um löndum. Þau rök að hvalateg-
undir skipti mörgum tugum og að-
eins sumar þeirra séu hugsanlega í
hættu hafa lítil áhrif á þetta fólk. Því
finnst hvaladráp vera ófyrirgefanleg
synd, ekkert eiga skylt við hefð-
bundna slátrun á svínum eða naut-
gripum til matar.
Hvalavinasamtökin Sea Shep-
herd hafa truflað veiðar Japana í
Suðurhöfum með miklum árangri.
Ætlunin var að veiða í vetur 950
hrefnur en aðeins náðust 103. Löng
hefð er fyrir neyslu hvalkjöts í Japan
og þótt hún hafi minnkað er hún enn
geysimikil, ekki síst vegna þess að
við strendur landsins er mikið veitt
af smáhvelum, höfrungum og hnís-
um. Ólíklegt er því að Japanar muni
samþykkja veiðibann á næstunni
þrátt fyrir kæruna og þrýsting öfl-
ugra þjóða eins og Bandaríkja-
manna og Breta.
Hvalveiðar Japana
fyrir dómstól í Haag
AFP
Árás Sea Shepherd-menn sigla á móðurskip hvalveiðimanna í Suðurhöfum í
febrúar. Japanar segja mótmælin hafa stofnað lífi manna í hættu.
Ekki náðist í ráðamenn Hvals hf.
í gær en fyrirtækið hefur veitt
langreyði og sandreyði fyrir
Japansmarkað. En hrefnuveið-
arnar hefjast sennilega hér við
land í maí. Fyrirtæki Gunnars
Bergmann Jónssonar annast
vinnslu og sölu kjötsins fyrir þá
sjómenn sem nú stunda þessar
strandveiðar. Kvótinn var í fyrra
216 dýr en aðeins lítill hluti
hans, 53 dýr, veiddist.
„En það er ekkert markmið að
klára kvótann, við veiðum bara
fyrir innanlandsmarkaðinn en
reyndar of lítið fyrir hann í
fyrra,“ segir Gunnar. „Við reyn-
um að bæta við kannski 5-10
dýrum núna.“
Aðeins til
eigin neyslu
HREFNUVEIÐAR VIÐ ÍSLAND
Veiðivon Hrefnuveiðar undirbúnar.