Morgunblaðið - 17.04.2013, Blaðsíða 23

23
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. APRÍL 2013
Stari á steini Stari á varðbergi í nágrenni Reykjavíkur. Starinn heldur sig
í hreiðrum, holum eða glufum í húsum og verpir í apríl eða fyrri hluta maí.
Ómar
„Þið megið nú samt
ekki gleyma því að
leiðrétta óréttlætið,“
sagði eldri maður við
mig fyrir skömmu um
leið og hann tók und-
ir nauðsyn þess að
rétta við hag heim-
ilanna og hefja nýja
sókn í atvinnumálum.
Gamli maðurinn
hafði áhyggjur af því
að stjórnmálamennirnir væru svo
uppteknir af vandamálum líðandi
stundar að þeim gæfist lítill eða
enginn tími til að huga að mörgum
öðrum brýnum málum.
Í mörg ár hefur flestum verið
ljóst það óréttlæti sem viðgengst í
lífeyrismálum landsmanna. Þjóðin
skiptist í tvo hópa. Í öðrum eru
þeir sem njóta ríkisábyrgðar á líf-
eyrisréttindum. Í hinum hópnum
eru þeir sem þurfa að sætta sig
við að lífeyrisréttindin skerðist ef
illa gengur við ávöxtun fjármuna
lífeyrissjóðanna. Til að bæta gráu
ofan á svart þarf síðari hópurinn
að axla þyngri byrðar til að
tryggja lífeyrisréttindi þeirra sem
tilheyra fyrri hópnum.
Þetta finnst mínum gamla vini
vera óréttlæti – mismunun af
versta tagi.
Óréttlætið aukið
Í liðlega fjögur ár hefur rík-
isstjórn sem kennir sig við jöfnuð
og norræna velferð
haft tækifæri til að
leiðrétta það sem
miður fer í lífeyr-
ismálum landsmanna.
Engin tilraun var
gerð til þess, heldur
þvert á móti var
ranglætið aukið enn
frekar með eignaupp-
tökuskatti, sem
nefndur er auðlegð-
arskattur í lagagrein-
um til að kasta ryki í
augu almennings.
Eignaupptökuskatturinn hefur
lagst þungt á þá sem lokið hafa
störfum. Hið sama á við um at-
vinnurekandann sem hefur bundið
stærsta hluta ævisparnaðarins í
eigin fyrirtæki. Til að hámarka
tekjur af eignaupptökuskattinum
ákvað ríkisstjórnin að endurmeta
verðmæti fyrirtækja. Margir sjálf-
stæðir atvinnurekendur og eldri
borgarar hafa neyðst til að stofna
til skulda og/eða selja eignir til að
standa undir skattheimtu, sem
getur aldrei talist annað en upp-
taka eigna.
Á meðan almenningur horfir á
Skattmann éta ævisparnaðinn
hægt og bítandi upp, eru hundr-
aða milljóna lífeyrisréttindi und-
anþegin skatti og það sem meira
er, réttindin eru með bakábyrgð
skattgreiðenda. Þannig er almenn-
um launamönnum og sjálfstæðum
atvinnurekendum refsað en þeir
sem gert hafa þingmennsku að
ævistarfi, njóta friðhelgi.
Gamalt kjörorð
sjálfstæðismanna
Ekki er hægt að deila við
gamla manninn sem telur stóran
hluta þjóðarinnar sæta órétti.
Verkefni þeirra sem veljast á Al-
þingi í komandi kosningum, er
ekki aðeins að tryggja fjárhags-
lega afkomu heimilanna og frjóan
jarðveg fyrir öflugt atvinnulíf,
heldur ekki síður að leiðrétta
ranglæti.
Óréttlætið í lífeyrismálum er
smánarblettur þar sem sumir eru
jafnari en aðrir. Fyrsta „hreina“
vinstristjórnin jók ójöfnuðinn og
beit höfuðið af skömminni með
umfangsmiklum skerðingum á líf-
eyri þeirra sem lokið hafa starfs-
ævinni.
Á komandi kjörtímabili væri
því gott fyrir þingmenn allra
flokka að hafa í huga gamalt kjör-
orð Sjálfstæðisflokksins:
Gjör rétt, þol ei órétt.
Ekki gleyma að
leiðrétta ranglætið
Eftir Óla Björn
Kárason » Fyrsta „hreina“
vinstristjórnin jók
ójöfnuðinn og beit höf-
uðið af skömminni með
miklum skerðingum á
lífeyri þeirra sem lokið
hafa starfsævinni.
Óli Björn Kárason
Höfundur er varaþingmaður
Sjálfstæðisflokksins.
„Bergþóra var fædd
á neyðar og ráðþrota
tímum … þegar Kan-
ada, Bandaríkin og
Brasilía uppskáru
hvern farminn af öðr-
um af landflótta fólki…
sem heimaunninn ótti
og óviss erlend von
höfðu sameinast um að
uppræta…“ Þannig
hefst bók Gunnars
Gunnarssonar „Heiðaharmur“ sem
fjallar um baráttu Brands bónda á
Bjargi við að halda sveitinni sinni í
byggð. Hann vildi skíra dóttur sína
Bjargföst en varð vegna þrýstings
frá konu sinni að sættast við nafnið
Bergþóra í staðinn. Brandur og
dóttir hans stóðu bjargföst gegn
bæði andviðri og gylliboðum sinnar
tíðar. Bókin endar á því að hún tekur
við búi föður síns.
Þessi lýsing hefur oft heillað mig.
Ég held að það sé dálítill Brandur í
okkur öllum sem viljum byggja og
treysta á landið. Sumir kalla það
þverlyndi og þrjósku – og það fékk
Brandur sannarlega að heyra um
sína daga. En að mínu áliti snýst
þetta um að standa bjargfastur á
sinni sannfæringu eða láta bærast
sem lauf í vindi. Vissulega þurfti fólk
þá að berjast fyrir lífi sínu og fram-
færslu og jafnvel flytja úr landi til að
tryggja hana eins og hinir þrótt-
miklu Vestur-Íslendingar gerðu á
sinni tíð og eins og margar fjöl-
skyldur hafa þurft að gera síðustu
árin í kjölfar hrunsins.
Nýtt framfaraskeið
Hinar dreifðu byggðir Íslands
hafa löngum byggt allt sitt á útflutn-
ingi, með sjálfbærri nýtingu auð-
linda til bæði sjávar og sveita. Og
þar hafa verðmætin orðið til sem
landsmenn hafa byggt sína velmeg-
un á. Það er kunnara en frá þurfi að
segja að þjóðin missti bjargfestu
sína fyrir rúmum áratug og elti ýmis
villuljós og drauma um hagkerfi þar
sem lífskjörin voru tekin að láni.
Þetta er jafnframt sá tími sem út-
flutningsatvinnuvegirnir voru van-
ræktir, enda snerist allt um að flytja
inn og neyta. Landsbyggðin var
undir þrýstingi frá of háu gengi
krónunnar og var ein-
faldlega álitið gam-
aldags að stunda fram-
leiðslu.
Þessi villa var leið-
rétt með afdrifaríkum
hætti árið 2008. Nú
liggur fyrir að lands-
menn þurfa að vinna
upp mörg glötuð ár í
raunverulegri verð-
mætasköpun en fyrr
geta lífskjörin ekki
batnað. Það er nú að
gerast. Hvar sem ég fer um lands-
byggðina sé ég merki um nýtt fram-
faraskeið þar sem þeir sem stóðu
bjargfastir uppskera nú bæði og sá
fyrir nýjum ökrum. Ég trúi því að nú
hafi orðið vatnaskil og við stöndum
nú frammi fyrir nýju blómaskeiði
þar sem landsbyggðin mun vinna
það til baka sem tapast hefur og gott
betur.
Treystum á okkur sjálf
Ég reyndi bæði sem þingmaður
og ráðherra að vinna í haginn fyrir
þessar framfarir. Hvernig til tókst
verða aðrir um að dæma. Það sem ég
óttast nú eru ný villuljós, erlendar
tálsýnir sem ráðamenn þjóðarinnar
gætu glapist til þess að elta. Og þau
villuljós gætu orðið hættulegri en
hin fyrri. Landsmenn beittu fullveld-
isrétti sínum, svo sem neyðarlögum,
til þess að losa sig frá draumnum um
alþjóðlega fjármálamiðstöð en hafi
þjóðin einu sinni gengist undir vald-
ið í Brussel er leiðin heim vand-
fundin.
Af þessum ástæðum hef ég ákveð-
ið að bjóða mig fram á nýjan leik,
með nýjum félögum og með þá
bjargföstu sannfæringu að við eig-
um ekki að elta villuljósið frá Bruss-
el. Við eigum að treysta á okkur
sjálf, land okkar og bjargfasta þjóð.
Og því bið ég um stuðning þinn.
Bjargföst þjóð
Eftir Jón
Bjarnason
Jón Bjarnason
» Við eigum að
treysta á okkur
sjálf, land okkar og
bjargfasta þjóð.
Höfundur er alþingismaður, fyrrver-
andi sjávarútvegs og landbún-
aðarráðherra og skipar fyrsta sæti á
J-lista Regnbogans.
Forgangsverkefni
ríkisstjórnarinnar í
vegamálum á Vest-
fjörðum er og hefur
verið Vestfjarðavegur
60. Heildarkostnaðar-
áætlun þess áfanga
sem nú er unnið að
hljóðar upp á 3,5 millj-
arða króna og hefur
2,2 milljörðum króna
verið varið til verksins
á þessu kjörtímabili, nánar tiltekið í
veginn milli Bjarkalundar og Flóka-
lundar. Þar af hafa 1200 mkr farið í
kaflann Eiði-Kjálkafjörð. Á þessu
fjárlagaári og því næsta er gert ráð
fyrir 1000 mkr til viðbótar í verkið.
Heilsárstenging
með láglendisvegi
Sú áhersla sem ríkisstjórnin hefur
lagt á þetta forgangsverkefni helst í
hendur við stefnumörkun Fjórð-
ungssambands Vestfirðinga sem
dyggilega hefur staðið vörð um það
undanfarin ár að verkinu ljúki sem
fyrst. Krafa Fjórðungssambandsins
og heimamanna allra hefur verið
ásættanlegur láglendisvegur sem
heilsárstenging sunnanverðra Vest-
fjarða við þjóðvegakerfið.
Engin áform eru uppi um að
breyta þessari forgangsröðun af
hálfu núverandi stjórnvalda. Þing-
menn kjördæmisins hafa stutt þá
stefnu sem einn maður.
8 km stytting og
tvær brúanir fjarða
Verkefnastaðan er þannig að 16
km kafla frá Þverá í Kjálkafirði að
Þingmannaá í Vatnsfirði var lokið
2010 og lokið var við 2,5 km veg um
Skálanes á síðasta ári. Fram-
kvæmdir standa nú yfir við 16 km
áfanga frá Eiði að Þverá, en sá veg-
ur styttir vegalengd á þessum kafla
um 8 km. Gert er ráð fyrir að ljúka
áfanganum 2015 en verulegur hluti
slitlags verður kominn 2014. Á leið-
inni verða tveir firðir brúaðir með
117 og 160 m löngum brúm (til sam-
anburðar má nefna að
Dýrafjarðarbrú er 120
m löng).
Það sem hefur þó
hamlað lokaáfanga
þessarar brýnu sam-
göngubótar eru vand-
kvæði með leiðarval
um Gufudalssveit. Or-
sökin er dómur
Hæstaréttar sem ógilti
2009 úrskurð þáver-
andi umhverf-
isráðherra, Jónínu
Bjartmarz, um vega-
gerð um Teigskóg í Þorskafirði og
þverun Djúpafjarðar og Gufu-
fjarðar. Þar með var B-leiðin svo-
kallaða sett í uppnám og málið – sem
lengi hafði staðið í lagaþrætum
vegna Teigsskógar – fór aftur á upp-
hafsreit. Það hefur síðan verið verk-
efni samgönguyfirvalda, vegagerð-
arinnar, þingmanna kjördæmisins
og sveitarstjórnarmanna að finna
ásættanlega lausn á þeim vanda með
nýju leiðarvali. Heimamenn hafa
lýst sig fúsa til samstarfs og ráð-
gjafar við það leiðarval, að því gefnu
að tryggt sé að nýja leiðin verði
öruggur láglendisvegur. Sú krafa er
sanngjörn. Það hafa samgöngu-
yfirvöld viðurkennt og að þessu er
nú stefnt.
Ólíkt höfðust menn að
Enginn vafi er á því að af þeim
framkvæmdum sem þegar eru hafn-
ar er Vestfjarðavegur 60 sú mik-
ilvægasta fyrir íbúa landshlutans,
með tilliti til liðleika og öryggis í
samgöngumálum.
Áhersla stjórnarþingmanna í NV-
kjördæmi á mikilvægi vegabótanna
sýnir sig best í því hve ríkt kapp hef-
ur verið lagt á að ljúka þessari vega-
gerð þrátt fyrir efnahagskreppu eft-
ir hrun, og þrátt fyrir vandkvæði um
leiðarval um Gufudalssveit sem er
lokaáfangi. Er það umhugsunarvert
í ljósi þess hve hægt miðaði í sam-
göngumálum á sunnanverðum Vest-
fjörðum á góðæristímanum fyrir
hrun, meðan smjör draup af hverju
strái í vegamálum annarra lands-
hluta.
Það segir líka sitt um fyrri tíðar
forgangsröðun samgönguyfirvalda
fram að hruni, að tvær brýnustu
samgöngubætur sem enn bíða á
landsvísu skuli báðar vera á Vest-
fjörðum. Þar á ég við Dýrafjarð-
argöng/Dynjandisheiði – fram-
kvæmd sem var fallin út af
framkvæmdaáætlun í upphafi kjör-
tímabils en ákveðið hefur verið að
hefja 2015 – og Súðavíkurgöng, sem
illu heilli hafa ekki enn komist á
samgönguáætlun. Bæði þessi verk-
efni eru ótvírætt umferðarörygg-
ismál. Dýrafjarðargöng/Dynjand-
isheiði eru auk þess lífsnauðsyn fyrir
samskipti byggðarlaganna á sunn-
an- og norðanverðum Vestfjörðum.
Með þeim opnast fyrir vöru- og
fólksflutninga allan ársins hring og
Vestfirðir geta orðið eitt atvinnu- og
þjónustusvæði.
Byggð og atvinnulíf í húfi
Framtíð byggðar á Vestförðum
veltur á því að ofangreindar sam-
göngubætur nái fram að ganga á
allra næstu árum. Atvinnulíf í fjórð-
ungnum á mikið undir þeim komið,
ekki síst ferðaþjónustan. Einnig fel-
ast í þessum tengingum stórauknir
möguleikar verslunar og þjónustu,
að ekki sé talað um samgang og
samskipti nágrannabyggðarlaga
beggja vegna heiðanna sem nú
tálma för.
Því er brýnt að Vestfirðingar
standi saman allir sem einn um þess-
ar mikilvægu samgöngufram-
kvæmdir og hviki hvergi frá sann-
girniskröfunni um að þeim verði
lokið innan ásættanlegs tíma.
Vestfjarðavegur 60
Eftir Ólínu
Þorvarðardóttur » Af þeim fram-
kvæmdum sem
þegar eru hafnar er
Vestfjarðavegur 60 sú
mikilvægasta með tilliti
til liðleika og öryggis í
samgöngumálum
Ólína Þorvarðardóttir
Höfundur er þingmaður Samfylking-
arinnar í NV-kjördæmi.