Morgunblaðið - 23.04.2013, Blaðsíða 23

23
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 23. APRÍL 2013
Á verðlaunaafhendingu Yngstu kynslóðinni þótti ekkert sérstaklega spennandi á afhendingu Barnabókaverðlaunanna í
Höfða í gær og hefði eflaust kosið að hafa heldur eina af bókunum sem voru tilnefndar við höndina.
Golli
Formaður Framsókn-
arflokksins hefur forðast eins
og heitan eldinn að svara ít-
arlega fyrir ótrúverðug kosn-
ingaloforð flokksins. Ásetn-
ingur Framsóknar virðist
hins vegar vera sá að lækka
skuldastöðu sumra heimila
og bæta sumum for-
sendubrest á kostnað okkar
allra. Það er miklum tilvilj-
unum háð hvort heimilin geti
unnið í loforðalotteríi Fram-
sóknar. Tökum dæmi:
1. Almenn lækkun íbúðaskulda mun ekki
leiðrétta neinn samfélagsvanda. 57% af
lækkuninni munu fara til þess hluta þjóð-
arinnar sem er með tekjur yfir meðallagi en
aðeins 20% til þeirra sem hafa minni tekjur.
Ef allar skuldir verða lækkaðar um 20%
verða 2/3 þeirra sem nú eru með of háan
húsnæðiskostnað áfram fastir í súpunni.
2. Nærri þriðjungur heimila er skuldlaus
og það eru ekki endilega þau sem hæstar
hafa tekjurnar. Það fólk, sem greitt hefur
upp lán sín, ekki haft tekjur til að skuldsetja
sig eða hefur forðast skuldsetningu með því
að leggja fyrir mun því greiða reikninginn.
3. Tillögurnar fela í sér stærstu aðför að
hinum dreifðu byggðum sem sést hefur á
síðustu árum. Hlutfall húsnæðislána á suð-
vesturhorninu er yfir 70%. Þau eru líka
hærri að jafnaði en lánin á landsbyggðinni.
Hér er því lagt upp með stærstu tilfærslu
fjármuna frá dreifbýli til höfuðborgar sem
um getur.
4. Hæstu íbúðaskuldirnar eru hjá fólki á
miðjum aldri. Aldrað fólk er gjarnan ýmist
með skuldlausa eign, lágt lán eða leigir.
Ungt fólk er ekki ennþá búið að ná að kaupa
sínu fyrstu íbúð og er í heimahúsum eða á
leigumarkaði. Ungt fólk og aldr-
aðir munu því taka á sig byrð-
arnar, til að fjármagna tillögur
Framsóknar.
5. Ekki á að bæta allan forsendubrest
vegna verðtryggingar. Framsókn svarar út í
hött og út og suður þegar spurt er hvort
ekki eigi að bæta leigjendum tjón þeirra
vegna hækkunar verðtryggðrar leigu sem
þeir hafa orðið fyrir. Þetta er þeim mun
furðulegra þegar haft er í huga að lág-
tekjufólk er mun fleira meðal leigjenda en
íbúðareigenda og leigjendur hafa ekki feng-
ið verðtryggðar húsaleigubætur. Nærri tvö-
falt fleiri leigjendur en íbúðareigendur eru
með allt of háan húsnæðiskostnað, en þeir
mun samt enga úrlausn fá í fjárflutningum
Framsóknar.
Niðurstaðan er skýr: Framsókn vill færa
fé frá fátækum til þeirra sem eru betur
stæðir, frá öldruðum og ungum til þeirra
sem eru á miðjum aldri og frá landsbyggð
til höfuðborgar. Eftir aðgerðina verða 2/3
þeirra sem nú eru í vanda vegna húsnæð-
iskostnaðar áfram í vanda og allir leigjendur
sitja eftir með sárt ennið. Við verðum áfram
föst í höftum, verðbólgan hækkar áfram lán-
in okkar og ekkert hefur breyst.
Hverju lofar þá Framsókn næst?
Eftir Árna Pál Árnason » Framsókn vill færa
fé frá fátækum til
ríkra, frá öldruðum og
ungum til þeirra sem
eru á miðjum aldri og
frá landsbyggð til höf-
uðborgar.
Árni Páll Árnason
Höfundur er formaður Samfylkingarinnar.
Fjárflutningar
Framsóknar
Einhvern tímann las ég frásögn
af tveimur kaffibollum. Ég held það
hafi verið í Morgunblaðinu. Úr öðr-
um bollanum var drukkið á Ítalíu,
hinum í Norður-Finnlandi. Báðir
voru greiddir með sama gjaldmiðli,
hinni margrómuðu evru. Ef ég man
rétt kostaði kaffið helmingi fleiri
evrur í Norður-Finnlandi en það
kostaði á Ítalíu.
Við þennan samanburð má mörgu
við bæta. Í Þýskalandi notast menn
við evru. Það gera menn líka í
Grikklandi og á Spáni. Ekki hefur
evran tryggt sambærilegan stöð-
ugleika í efnahagsmálum þessara
ríkja eins og við þekkjum öll af
fréttum.
Ástæða þessara skrifa er sú að í
kosningabaráttunni er svo að skilja
á ýmsum frambjóðendum að allt
væri gott – við hefðum jafnvel
sloppið við hrun – ef við hefðum
haft evru.
Kaffið í Norður-Finnlandi var dýrt vegna þess að veitinga-
staðurinn sem seldi kaffið hafði fáa viðskiptavini, flutnings-
kostnaður var mikill fyrir alla aðdrætti, launakostnaður hár
og þannig mætti áfram telja. Ætli hið gagnstæða hafi ekki
verið uppi á teningnum á Ítalíu.
Einstök lönd og svæði innan þeirra geta orðið fyrir sveiflum
og lent í þrengingum, óháð gjaldmiðlinum. Þar með er ekki
sagt að gjaldmiðillinn skipti engu máli, að smáum gjaldmiðli
sé ekki hættara við að verða leiksoppur spekúlanta en stórum
gjaldmiðli. Að sama skapi aðlagar stór gjaldmiðill sig ekki
eins auðveldlega að svæðisbundnum aðstæðum og jafnar því
ekki félagslegar sveiflur, svo sem atvinnuleysi, þegar gjald-
miðillinn hættir að vera spegill á veruleikann, eins og smár
gjaldmiðill getur gert.
Þetta kemur upp í hugann þegar hlustað er á málflutning
aðdáenda Evrópusambandsins, sem telja það vera allra meina
bót að ganga í ESB og taka upp evru. Sumir ganga svo langt
að segja að Íslendingar hefðu sloppið við hrun ef þeir hefðu
haft evru sem áður segir. Ekki sluppu Írar, Kýpverjar, Portú-
galar, Grikkir, Spánverjar… Þeir hafa þó evru.
Þeir sem halda slíkum málflutningi til streitu eru auðvitað
að berja höfðinu við steininn. Og allir vita hvernig það fer með
höfuðið.
Saga af tveimur
kaffibollum
Ögmundur Jónasson
Ögmundur Jónasson
»Ekki sluppu
Írar, Kýp-
verjar, Portú-
galar, Grikkir,
Spánverjar…
Þeir hafa þó
evru.
Höfundur er alþingismaður og ráðherra.
Núna er liðið tæpt ár frá því
að einn félaganna í Indefence-
hópnum benti mér á ógnvekj-
andi nýjar upplýsingar um
krónueign erlendra aðila. Hann
hafði svo frumkvæði að því að
ræða ýmist með mér eða einn
við ýmsa forystumenn á Alþingi
um það sem nú er kallað snjó-
hengjan. Tilefnið voru nýjar
upplýsingar aðallega frá Seðla-
bankanum um að krónueign er-
lendra aðila á Íslandi væri
miklu meiri en þeir 400 millj-
arðar króna sem þangað til var talið að væri
um að ræða, svokölluð jöklabréf. Nýju upp-
lýsingarnar bentu til að talan væri komin
upp í 700 milljarða sem þyrfti að breyta í
gjaldeyri (því ekki vilja þessir erlendu aðilar
eiga krónur á Íslandi til langframa) og það
er þjóðarbúinu ofviða. Þegar til viðbótar
kom að búið er að ráðstafa hluta af gjald-
eyristekjum þjóðarinnar í greiðslur sjávar-
útvegs til Landsbankans og Íslandsbanka,
sem rennur til kröfuhafa vegna skuldabréfa
að upphæð 220 milljarðar auk 92 milljarða í
erlendri mynt er ljóst að þjóðarbúið ræður
alls ekki við þá stöðu, að afla gjaldeyris til
að greiða út nærri 1.200 milljarða í gjald-
eyri. Þetta vitum við og þetta vita kröfuhaf-
ar föllnu bankanna. Þetta hefur síðan verið
unnið hljóðlega á Alþingi og er um það sátt
að þetta verði átak okkar allra óháð flokkum
að ná þessum miklu krónueignum niður með
samningum eða lagasetningu.
Kröfuhafar föllnu bankanna eiga kröfur á
eignir í gjaldeyri að upphæð 2.000 milljarðar
auk þessara 1.200 milljarða í krónum. Sam-
anlagt um 3.200 milljarðar króna. Það verð-
ur að líta á dæmið í heild þannig að gjald-
eyrishlutinn verði því aðeins losaður að
mikill hluti krónukrafna falli
niður.
Gamalt máltæki segir að betri
sé fugl í hendi en tveir í skógi.
Það einkennir kosningabaráttuna núna að
sumir eru byrjaðir að ráðstafa því mikla fé
sem skuldir okkar Íslendinga lækka um ef
og þegar þessar miklu krónukröfur verða
felldar niður. Slík ráðstöfun fyrirfram gæti
truflað samningaferlið og þrýstir
á hraða lausn sem kann að skaða hags-
muni Íslands.
Þegar tekst að semja við kröfuhafa eða
setja lagaramma um vandann er ljóst að
langskynsamlegast er að lækka innlendar
skuldir ríkissjóðs. Ríkissjóður borgar 80
milljarða í vexti á ári. Eitt stykki fullbúinn
spítala! Sýna þarf raunverulegar skuldir
ríkissjóðs, sem ekki hafa verið færðar. Laga
stöðu Íbúðalánasjóðs, sem ríkissjóður ábyrg-
ist. Laga stöðu Seðlabankans sem varð fyrir
áfalli. Greiða inn á skuldir A-deildar LSR.
Það þarf að lækka skatta á heimilin svo þau
komist af og skatta á fyrirtæki til þess að
þau geti skapað atvinnu og framleitt meiri
gjaldeyri. Svo þarf að mæta vanda þeirra
heimila sem lentu alvarlega í fasteignaból-
unni (keyptu íbúð sep. 2004 til nóv. 2009) en
ekki lækka skuldir allra íbúðaeigenda.
Eftir Pétur Blöndal » Þegar tekst að
semja við kröfuhafa
eða setja lagaramma
um vandann er ljóst að
langskynsamlegast er
að lækka innlendar
skuldir ríkissjóðs.
Pétur
Blöndal
Höfundur er alþingismaður.
Snjóhengjan –
hrægammasjóðir