Morgunblaðið - Sunnudagur - 05.05.2013, Blaðsíða 20

*Heilsa og hreyfingFjallamaður sem stefnir á 14 tinda víða um heim á árinu 2014 prófar búnaðinn á Íslandi »22
S
kilgreiningin á einstaklingi
með vefjagigt er að hann
hefur langvinna stoðkerf-
isverki í öllum fjórum lík-
amshlutum, það er bæði í efri og
neðri líkama og á vinstri og hægri
hlið hans. Hann upplifir stífa vöðva
og mikla verki við þrýsting ákveð-
inna svæða, sérstaklega á hálsi,
herðum, mjóbaki og rasskinnum,
sem aðrir upplifa aðeins sem væg-
an þrýsting. Þá geta svefnvanda-
mál, kvíði og þunglyndi verið ein-
kenni vefjagigtar að auki. Þó
vefjagigt eyðileggi ekki liði eða líf-
færi, geta stöðugir verkir og
þreyta haft gríðarleg áhrif á dag-
legt líf.
Að draga úr
einkennum vefjagigtar
Mikilvægt er að forðast aðstæður
sem helst ýta undir einkenni vefja-
gigtar, eins og kalt og rakt loftslag,
of mikil eða of lítil hreyfing, streita
og ónægur svefn, en um leið er
mikilvægt að stunda það sem dreg-
ur úr einkennum. Hófleg hreyfing
t.d. þrisvar í viku getur dregið úr
verkjum, þreytu og þunglyndi og
því er mjög mikilvægt að hver og
einn finni út sitt jafnvægi varðandi
reglulega hreyfingu. Sund og
ganga hentar flestum ein-
staklingum með vefjagigt, en önnur
hreyfing líkt og styrktaræfingar
getur einnig hentað. Þó svo engar
sannanir liggi fyrir því, benda sum-
ar rannsóknir til að nudd geti
hjálpað til við að draga úr verkjum
og segja sérfræðingar að hóflegur
þrýstingur, svo sem nudd og strok-
ur á verkjasvæðinu, geti skipt
meira máli en einhver sérstök
tækni. Maki eða annar nákominn
gæti því vel veitt einstaklingi með
vefjagigt árangursríkt nudd í um
20 mínútur með reglulegu millibili.
Sumir einstaklingar með vefjagigt
tala um að nálastungur dragi úr
verkjum en rannsóknir eru misvís-
andi í þeim efnum. Talið er að
svæðanudd geti gert sama gagn.
Mataræði getur haft áhrif
Margir sérfræðingar vilja halda
fram að mataræði geti haft áhrif á
einkenni vefjagigtar, en þó ekki
jafn mikil áhrif hjá öllum. Rann-
sóknir hafa ekki sýnt fram á bein
áhrif tiltekins mataræðis á alla ein-
staklinga með vefjagigt, hvorki já-
kvæð né neikvæð áhrif, en þó virð-
ist sem ákveðnar fæðutegundir geti
aukið á einkenni vefjagigtar hjá
sumum. Undirstaða í fæðuvali ein-
staklinga með vefjagigt eins og
annarra er að neyta fjölbreyttrar
og náttúrulegrar fæðu. Sérfræð-
ingar tala einnig um að neysla á
hráu grænmeti og ávöxtum sé mik-
ilvæg, þar sem það inniheldur mik-
ilvæg ensím sem hjálpa til við
meltinguna og eru full af andox-
unarefnum sem efla ónæmiskerfið.
Góð melting og sterkt ónæmiskerfi
er talið geta dregið úr einkennum
vefjagigtar. Mikilvægt er að ein-
staklingar með vefjagigt skoði mat-
aræði sitt vel og athugi hvort ofan-
greindar fæðutegundir ýti undir
einkenni þeirra með því að skoða
áhrif hverrar fæðutegundar fyrir
sig í ákveðinn tíma.
http://www.webmd.comhttp://
thistimethisspace.comhttp://www.gigt.is
HÓFLEG HREYFING GETUR DREGIÐ ÚR VERKJUM
Áhrif mataræðis og hreyfingar á vefjagigt
VEFJAGIGT HEFUR MIKIL
ÁHRIF Á DAGLEGT LÍF ÞESS
SEM ÞJÁIST AF HENNI. MAT-
ARÆÐIÐ SKIPTIR MIKLU
MÁLI Í BARÁTTUNNI VIÐ
VEFJAGIGT.
Borghildur Sverrisdóttir
borghildur74@gmail.com
Hjólreiðar eru holl hreyfing en
geta verið hættulegar ef menn
eru ekki með hjálm á höfði.
Þessir einbeittu hjólreiðamenn
voru til fyrirmyndar þegar þeir
nutu náttúrunnar í Elliðavogi.
Morgunblaðið/Kristinn
Sætuefnið aspartam sem t.d. er í flestum „diet“-drykkjum.
MSG sem er bragðaukandi krydd og oft kallað þriðja kryddið.
Koffín, í kaffi, tei, kóladrykkjum og súkkulaði. Þótt koffín geti
virkað sem tímabundin örvun getur það aukið þreytu.
Ger og glúten, en ger er talið örva ofvöxt gersvepps sem gæti
valdið eða aukið liða- og vöðvaverki og glúten getur aukið á
þreytu einstaklinga með vefjagigt, sérstaklega ef þeir eru með glú-
tenóþol.
Sykur og önnur einföld kolvetni. Þótt engar sannanir séu fyrir
því að með því að taka út sykur, kökur eða hvítt brauð dragi úr
einkennum vefjagigtar eru vísbendingar um að brotthvarf slíkra
fæðutegunda geti dregið úr einkennum á langvinnum gersýkingum
sem geta aukið verki og þreytu.
Mjólkurvörur. Þótt þær innihaldi kalk sem styrkir bein og prótín
sem byggir upp vöðva upplifa sumir einstaklingar með vefjagigt að
mjólkurvörur ýti undir einkenni vefjagigtar.
Tómatar, chili, paprika, kartöflur og eggaldin geta ýtt undir ein-
kenni gigtar, þar á meðal vefjagigtar.
FÆÐUTEGUNDIR SEM TALDAR ERU ÝTA UNDIR
EINKENNI VEFJAGIGTAR
Salat með linsubaunum, rótargrænmeti og spínati er tilvalið
fyrir einstaklinga með vefjagigt.
Innihald
200 g gulrætur
200 g rófur
1 stk. rauðlaukur
200-250 g brúnar eða grænar soðnar linsubaunir
2 msk. vatn
2 tsk. tamarisósa, safi úr einni sítrónu
50 g þurrristaðar heslihnetur
100 g spínat
Ein góð lúka af fersku kóríander
50 g 5% fetaostur (má sleppa)
Smá sjávarsalt og svartur pipar
Aðferð
Skerið gulrætur og rófur í teninga, afhýðið rauðlauk og
skerið í báta. Setjið allt í ofnskúffu. Hristið saman vatn, tam-
arisósu og hellið yfir. Bakið við 200 gráður í 15 mín. Setjið
linsubaunir í skál, kreistið sítrónusafa yfir og blandið létt
saman. Blandið afganginum af innihaldi salatsins út í, ásamt
hnetusósunni og hrærið vel. Kryddið með sjávarsalti og pip-
ar.
Hnetusósa
2 dl lífrænt hnetusmjör
1 dl vatn
½ dl appelsínusafi
4 msk. agave-síróp
4 msk. smátt söxuð engiferrót
4 msk. tamarisósa
Allt sett í matvinnsluvél.
MATUR FYRIR VEFJAGIGT
Salat með linsubaunum
og rótargrænmeti