Morgunblaðið - 07.06.2013, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 7. JÚNÍ 2013
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Þegar rætt erum hvernigfara eigi
með umsóknina
um aðild að Evr-
ópusambandinu og
aðlögunarferlið
sem nú hefur staðið yfir í
nokkur ár gleymist yfirleittt
hvernig þetta ógæfulega ferli
hófst. Upphafið skiptir þó
miklu máli í þessu sambandi
vegna þess hversu óeðlilegt
það var og hvaða vinnubrögð-
um var beitt til að knýja fram
að Ísland skyldi sækja um að-
ild.
Eins og Birgir Ármannsson
alþingismaður lýsti því í þing-
ræðu þegar fyrrverandi rík-
isstjórn knúði málið í gegn
með naumum meirihluta mátti
heyra „svipuhöggin dynja á
þingmönnum Vinstri grænna“
og „handjárnahringlið“ glumdi
í þinginu dagana á undan at-
kvæðagreiðslunni. Forysta
fyrrverandi ríkisstjórnar
greip eina tækifærið sem hún
hafði, skömmu eftir kosning-
arnar 2009, til að beita því afli
sem hún þá hafði enn til að
þvinga þingmenn sem and-
snúnir voru aðild að ESB til að
greiða þrátt fyrir það atkvæði
með umsókninni. Í þessu skyni
var einnig beitt blekkingum
um þann tíma sem umsókn-
arferlið tæki og ekki síður um
það hvers konar ferli tæki við.
Enginn forsprakka umsókn-
arinnar viðurkenndi að um að-
lögunarferli væri að ræða.
Raunar hafa þeir enn ekki við-
urkennt þá einföldu staðreynd.
Þessu til viðbótar gleymist
oft í umræðunni um að hætta
við umsóknina að fyrrverandi
ríkisstjórn neitaði að láta fara
fram þjóðaratkvæðagreiðslu
um það hvort
sækja skyldi um
aðild. Engin
áhætta skyldi tek-
in með því að bera
málið undir þjóð-
ina, enda erfiðara
að koma böndum á hana en
nokkra þingmenn sem hægt
var að beita miklum þrýstingi í
návígi. Beina lýðræðið sem
Samfylking og Vinstri grænir
segjast styðja og tala jafnvel
fjálglega um á tyllidögum kom
ekki til álita þá. Ekki frekar en
þegar þjóðin tók völdin í tví-
gang af ríkisstjórninni í Ice-
save-málinu.
Þessi aðdragandi málsins,
að ógleymdri meðferð fyrrver-
andi ríkisstjórnar á því allar
götur síðan, styður vitaskuld
að gengið sé ákveðið til verks
nú við að slíta viðræðunum og
losa þjóðina við þá óvissu og
átök sem þeim fylgja. Engin
þjóðaratkvæðagreiðsla fór
fram um að hefja viðræður og
því algerlega órökrétt að þjóð-
aratkvæðagreiðsla fari fram
um að hætta þeim eins og
stundum hefur flögrað fyrir í
umræðunni. Hitt er augljóst,
eins og bent hefur verið á, að
umsókn um nýjar viðræður,
dytti einhverjum í hug að
sækja um aðild aftur síðar,
kallaði á samþykki þjóð-
arinnar.
Utanríkisráðherra hefur til-
kynnt að hann hafi stöðvað alla
vinnu við umsóknina og vænt-
anlega hefur þeirri ákvörðun
verið fylgt eftir um allt stjórn-
kerfið og hjá sendimönnum Ís-
lands erlendis. Næsta skref
hlýtur svo að vera að enda við-
ræðurnar og loka þannig þess-
um dapurlega kafla í sögu
þjóðarinnar.
Umsóknarferlið fór
illa af stað en getur
hlotið skjótan og
farsælan endi}
Nú þarf að loka kafla
Þegar hópurfólks, sem
fylgist vel með,
horfði á þingmenn
koma til síns
fyrsta fundar og
taka sér sæti í sal heyrðist
hvað eftir annað spurt: „Hver
er þessi?“ „Hver er þessi?“
Það þarf þó ekki að vera
neitt lakara. Breytingar á
skipun Alþingis hafa vissu-
lega verið óvenjumiklar, þeg-
ar horft er til tvennra sein-
ustu kosninga. Því er
óneitanlega nokkur skortur á
reynslu á Alþingi núna.
En hitt er einnig staðreynd
að álit þjóðarinnar á þinginu
sem slíku hefur staðið óvenju-
lega lágt síðustu misserin. Því
er tækifæri til þess nú að ná
til fólks á ný og vinna traust
þess. Og það skiptir miklu að
það takist.
Það er ekki innantómur
frasi að Alþingi sé
mikilvægasta
stofnun þjóð-
arinnar. Stjórn-
arskráin gefur Al-
þingi vald til að
setja almennar leikreglur í
þjóðfélaginu, leikreglur sem
iðulega fylgja hörð viðurlög
séu þær brotnar. Að auki fer
þingheimur með fjárveiting-
arvaldið, heldur um budduna
og hefur skattlagning-
arvaldið, þar sem ríkið slær
eign sinni á stóran hluta þess
sem einstaklingurinn hefur
aflað og deilir út að geðþótta
og ekki endilega alltaf skyn-
samlega.
Fámennur hópur hefur því
fengið mikið vald í sínar
hendur, til að fara með í
þjóðarumboði í fjögur ár. Það
veltur á miklu að hann rísi
undir ábyrgð sinni og njóti
trausts til starfa.
Nýjum þingmönnum
fylgja góðar óskir og
nokkrar væntingar}
Alþingi hefur störf
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
F
orseta lýðveldisins, Ólafi Ragnari
Grímssyni, varð tíðrætt um Evr-
ópusambandið í ræðu sinni við
setningu Alþingis í gær sem
kunnugt er og hafa ekki sízt orð
hans um að sambandinu lægi ekki á að ljúka
umsóknarferlinu gagnvart Íslandi verið á milli
tannanna á einhverjum síðan. Tveir valin-
kunnir kratar kusu í það minnsta að skilja um-
mæli forsetans sem svo að Evrópusambandið
vildi ekki Íslendinga í sambandið. Þeir Össur
Skarphéðinsson, fyrrverandi utanríkis-
ráðherra, sem líklega ber hvað mesta ábyrgð
á því að umsóknin var send til Brussel á sínum
tíma, og Karl Th. Birgisson.
Össur krafði forsetann um skýringar á því í
gær í samtali við Ríkisútvarpið hvaða ríki
Evrópusambandsins það væru sem vildu ekki
Ísland í sínar raðir og Karl spurði á heimasíðu sinni
hvort evrópskir forsætisráðherrar hefðu verið að ljúga
þegar þeir hefðu lýst því yfir á undanförnum árum að
þeir vildu gjarnan fá Ísland inn í Evrópusambandið.
Ekki veit ég það fyrir víst, en ummæli þeirra félaga
benda til þess að þeir hafi ekki skilið hvað Ólafur var að
fara. Ég taldi það þó nokkuð borðleggjandi. Hann var
ekki að segja að Evrópusambandið vildi ekki að Ísland
gengi í það heldur aðeins að því lægi ekki á í því sam-
bandi.
Forsetinn gefur síðan skýringu á þessu. Evrópusam-
bandið vildi að hans mati ógjarnan að Íslendingar felldu
inngöngu í sambandið í þjóðaratkvæði líkt og
Norðmenn hefðu áður gert í tvígang. Það yrði
áfall fyrir ráðamenn í Brussel. Karl kom
reyndar aðeins inn á þetta og hæddist að
þeirri hugmynd að það yrði á einhvern hátt
slæmt fyrir Evrópusambandið ef það yrði
fyrir „höfnun frá stórríkinu Íslandi“.
Fyrir það fyrsta er vitanlega óþarfi að gera
lítið úr Íslandi með því að tala um það í hæðn-
istóni sem stórríki. Þarf Ísland að vera stór-
ríki til þess að skipta máli? Er þarna á ferð-
inni minnimáttarkennd? Eða stórveldis-
hyggja? Það að Ísland er ekki stórveldi kom
allavega ekki í veg fyrir að José Manuel Bar-
roso, forseti framkvæmdastjórnar Evrópu-
sambandsins, nefndi það á sínum tíma ítrekað
sem rök fyrir meintri heilsu evrusvæðisins að
Ísland stefndi að aðild að því. Ísland skipti
greinilega máli í þeim efnum.
En þess utan vaknar eðlilega sú spurning hvort Karl
geri sér grein fyrir þeim alvarlegu efnahagslegu erf-
iðleikum sem ríki innan sambandsins, og um leið það
sjálft, hafa glímt við á undanförnum árum? Það er full-
komlega skiljanlegt í því ljósi að Evrópusambandið hafi
ekki áhuga á því að stuðla vísvitandi að neikvæðum frétt-
um tengdum því. Auk þess er markmið Evrópusam-
bandsins með umsóknarferlinu auðvitað að Ísland gangi
í sambandið og skiljanlegt að því liggi ekki ýkja mikið á
þegar ljóst er að inngöngu yrði að öllum líkindum hafn-
að. En þá er ferlinu líka sjálfhætt. hjortur@mbl.is
Hjörtur J.
Guðmundsson
Forsetinn misskilinn
Pistill
tækið hefði getað selt um þúsund
miða í viðbót. SBA fékk rútur að
láni úr nágrannasveitarfélögunum
og að auki voru 14 tómar rútur
keyrðar sérstaklega frá starfsstöð
SBA í Reykjavík til að sinna verk-
efnum dagsins. Þá voru allir leið-
sögumenn kallaðir út, m.a. komu
nokkrir sérstaklega frá Reykjavík.
Bergþór bætir við að hægt hefði
verið að flytja mun fleiri farþega
hefði verið lengra á milli skipanna
en þau lögðust að höfn nánast á
sama tíma.
Þá vill Bergþór einnig koma á
framfæri að afköst ferðaþjónustu-
svæða séu einnig takmarkandi þátt-
ur. „Við höfum haft það viðmið að
800-900 ferðamenn geti verið í Mý-
vatnssveit í einu. Þá erum við að tala
um að hluti þess fjölda sé í Dimmu-
borgum, hluti í Námaskarði og hluti
í mat. Í gegnum reynslu undanfar-
inna ára erum við búinn að finna út
að þetta sé nokkurn veginn fjöldinn
án þess að allt sé á öðrum endan-
um,“ segir Bergþór.
Minjagripir, hönnun
og léttar veitingar
Aðspurð segir María að ekki liggi
fyrir hve miklar tekjur verði eftir í
bænum í kjölfar svona dags. Hins-
vegar vinni Rannsóknarmiðstöð
ferðamála að kortlagningu tekna
vegna skemmtiferðaskipa. Skipa-
farþegar kaupi mikið af minjagrip-
um, þá sé ásókn í íslenska hönnun
töluverð. Einnig sæki farþegarnir
mikið í kaffihús og léttari veitingar.
Fjölgaði um fimm
þúsund í bænum
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Gjaldeyrir Skemmtiferðaskipin tvö eru engin smásmíði. Ferðalangarnir settu sterkan svip á bæjarlífið á Akureyri á
miðvikudag jafnvel þótt fjölmargir þeirra hefðu verið í skoðunarferðum á Norðurlandi lungann úr deginum.
 70 rútur fóru með skipafarþega í skoðunarferðir
FRÉTTASKÝRING
Heimir Snær Guðmundsson
heimirs@mbl.is
Þetta gekk alveg frábærlegaog ekki komu upp neinvandamál. Það myndastsvona tilfinning eins og
maður sé kominn til útlanda. Fólk
var voðalega afslappað og sat úti alls
staðar þar sem hægt var að sitja,“
segir María Helena Tryggvadóttir,
verkefnastjóri ferðamála á Akureyr-
arstofu. Á miðvikudag voru tvö stór
skemmtiferðaskip í Akureyrarhöfn
með rúmlega fimm þúsund farþega
innanborðs auk áhafnar. 70 rútur
þjónustuðu farþegana og voru brott-
farir um 90. Mikið líf var í bænum,
margir ferðamenn röltu um bæinn,
aðrir fóru í skoðunarferðir, annað-
hvort innanbæjar eða um nátt-
úruperlur á Norðurlandi.
Fengu rútur frá Reykjavík
„Þetta var rosalega stór dagur,
við fluttum um 2.900 farþega í okkar
skipulögðu ferðum skv. samningi við
skipafélögin,“ segir Bergþór Erl-
ingsson, markaðsstjóri hjá
Sérleyfisbílum Akureyrar (SBA).
Fyrirtækið býður farþegum
skemmtiferðaskipanna upp á nokkr-
ar gerðir skoðunarferða, m.a. á Mý-
vatn og Goðafoss. Samtals voru
farnar 62 ferðir og færri komust að
en vildu að sögn Bergþórs sem segir
að flutningsgeta SBA hefði ekki
nægt til að sinna eftirspurn, fyrir-
Skemmtiferðaskipin tvö sem
lágu við Akureyrarhöfn á mið-
vikudag greiða um 9 milljónir
kr. í hafnargjöld. Alls greiddu
skemmtiferðaskip um 100 millj-
ónir kr. í hafnargjöld til Akureyr-
arhafnar á síðasta ári og segir
Pétur Ólafsson, skrifstofustjóri,
hafnarskrifstofu bæjarins, að
allt stefni í að gjöldin í ár muni
nema 125-130 milljónum kr.
„Við áætlum að um 80 þús-
und farþegar komi í ár, svo má
reikna með 30 þúsund manns í
áhöfn,“ segir Pétur. „Við höfum
verið að leika okkur að útreikn-
ingum og ef meðaltalsaukning
síðustu 20 ára heldur áfram
stefnir í 150 þúsund farþega ár-
ið 2021.“
130 milljónir
í hafnargjöld
150.000 FARÞEGAR 2021?
Mona Lisa í Akureyrarhöfn árið 2010