Morgunblaðið - 12.07.2013, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 12. JÚLÍ 2013
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Atvinnuleysi erhelstaáhyggjuefni
Evrópubúa um þess-
ar mundir. 72%
Spánverja segjast
óttast það mest að
missa vinnuna og
69% Frakka. Meira að segja í
Þýskalandi þar sem atvinnu-
ástandið er einna best í Evrópu
vegur óttinn við atvinnuleysi
þyngst. 32% Þjóðverja kváðust
óttast það helst að vera án at-
vinnu. Könnunin var gerð í tólf
löndum í Evrópu og áttu þátttak-
endur að nefna það sem fyrst kom
í hugann. 37% nefndu atvinnu-
leysi að meðaltali í löndunum tólf.
Atvinnuleysi er illvíg mein-
semd. Í Evrópu hefur það þótt
viðunandi fórnarkostnaður fyrir
efnahagslegan stöðugleika að
tuttugasti hver maður væri án
vinnu. Slíkar hugmyndir hafa
aldrei náð til Íslands og má segja
að hér hafi ríkt nokkurs konar
þjóðfélagssáttmáli um að mik-
ilvægara væri að halda atvinnu-
leysi niðri, en verðbólgu. Ástæð-
an fyrir þessu er sennilega sú að í
fámennu landi er nándin slík að
engin leið er að einangra sig frá
vandanum. Þegar best hefur látið
hefur atvinnuleysi hér verið svo
lítið að það hefur vart mælst og í
áratug í kringum aldamótin tókst
að halda bæði atvinnuleysinu og
verðbólgunni í skefjum.
Í Evrópu er 5% atvinnuleysi
lítið annað en draumsýn um þess-
ar mundir. Atvinnuleysi í Evr-
ópusambandinu var um mán-
aðamótin 10,9% og 12,1% á
evrusvæðinu samkvæmt tölum
Eurostat, hagstofu Evrópu.
Myndin verður enn dapurlegri
þegar horft er til ungs fólks í álf-
unni. Atvinnuleysi meðal fólks
undir 25 ára aldri í löndum Evr-
ópusambandsins var 23% og
23,8% á evrusvæðinu. Allar hafa
þessar tölur hækkað miðað við
sama tíma í fyrra.
Ekki þarf að orð-
lengja að þetta eru
skelfilegar horfur
fyrir ungt fólk. Sér-
staklega er ástandið
uggvænlegt í lönd-
unum syðst í álfunni.
Í Grikklandi eru
64% ungs fólks atvinnulaus og
ástandið á Spáni og í Portúgal er
lítið skárra.
Auðvelt er að ímynda sér hvaða
áhrif það hefur á ungt fólk, sem
hefur gengið menntaveginn og
gert allt rétt, og kemst svo að því
að þjóðfélagið hefur enga þörf
fyrir það. Við það skapast von-
leysi og óánægja, sem getur graf-
ið um sig og holað samfélagið inn-
an.
Það óhuggulega við atvinnu-
leysið er að aðgerðir til að vinna á
kreppunni í Evrópu hafa engin
áhrif haft. Fremur má segja að
þær hafi gert atvinnuleysið við-
varandi. Þar kemur tvennt sam-
an. Annars vegar stuðla skilmálar
um aðhald og niðurskurð, sem
fylgt hafa lánum til skuldsettustu
ríkjanna, síst að því að glæða at-
vinnulífið. Hins vegar upplifa
kreppulöndin á evrusvæðinu nú
alla ókosti þess að vera með sama
gjaldmiðil á stóru svæði þar sem
samtímis er uppsveifla og nið-
ursveifla.
Þessi vandi hefur vitaskuld
ekki farið fram hjá evrópskum
ráðamönnum. Á ráðstefnu um at-
vinnuleysi ungs fólks í Evrópu
talaði Angela Merkel, kanslari
Þýskalands, um hættuna á að til
væri að verða „týnda kynslóðin“.
Valdamenn eru hins vegar ráð-
þrota og haft hefur verið á orði að
svo litlu fé eigi að verja til lausn-
ar vandans að eins mætti beina
garðslöngu að glóandi hraun-
straumi.
Ekkert þjóðfélag hefur efni á
að láta heila kynslóð fara í súg-
inn. Vandi ríkjanna á evrusvæð-
inu er margslunginn, en atvinnu-
leysið er skæðast.
Ekkert þjóðfélag
hefur efni á að
láta heila kynslóð
fara í súginn}
Illvígt atvinnuleysi
F
ríverzlunarsamningur á milli Ís-
lands og Kína verður væntanlega
á meðal þeirra mála sem tekin
verða fyrir þegar Alþingi kemur
saman í haust, en hann var sem
kunnugt er formlega undirritaður um miðjan
apríl síðastliðinn. Viðræðurnar hófust form-
lega í apríl árið 2007 í tíð þáverandi ríkis-
stjórnar Sjálfstæðisflokksins og Framsókn-
arflokksins og hafði þá formlegur
undirbúningur fyrir þær staðið síðan 2005.
Viðræðurnar héldu síðan áfram í tíð ríkis-
stjórnar Sjálfstæðisflokksins og Samfylking-
arinnar sem tók við völdum vorið 2007 og voru
enn í gangi þegar ríkisstjórn Samfylking-
arinnar og Vinstrihreyfingarinnar – græns
framboðs komst til valda í byrjun árs 2009.
Viðræðufundur fór fram í marz það ár á milli
íslenzkra og kínverskra embættismanna og var þá sagt
að viðræðurnar gengju vel. Fleiri fundir munu þó ekki
hafa farið fram það ár og um haustið var málið sett í salt
af Kínverjum.
Kínverskir ráðamenn gáfu einkum þá skýringu á
skyndilegu áhugaleysi á fríverzlunarviðræðunum að ís-
lenzk stjórnvöld hefðu sótt um inngöngu í Evrópusam-
bandið sem gerðist sem kunnugt er í júlí 2009. Sú skýr-
ing er fyllilega skiljanleg, en við inngöngu ríkja í
sambandið falla milliríkjasamningar sem þau hafa gert
við ríki utan þess, og sem ekki samrýmast veru í því, úr
gildi. Þar með taldir fríverzlunarsamningar.
Fríverzlunarviðræðurnar lágu í kjölfarið
niðri allt þar til á fyrri hluta síðasta árs þegar
þær voru teknar upp aftur eftir heimsókn þá-
verandi forsætisráðherra Kína, Wens Jiabao,
til Íslands. Viðræðunum var síðan lokið fyrr á
þessu ári og fríverzlunarsamningur undirrit-
aður um miðjan apríl síðastliðinn sem fyrr
segir. Viðræðurnar lágu með öðrum orðum
niðri í um það bil þrjú ár. Slíkur samningur
hefði þannig mögulega getað legið fyrir og
verið undirritaður á fyrrihluta árs 2010 í stað
þess að það hefði gerzt í apríl á þessu ári.
Þannig er ljóst að sú stefna ríkisstjórnar
Samfylkingarinnar og Vinstrihreyfingar-
innar – græns framboðs, sem lét af völdum
eftir þingkosningarnar í vor, að sækjast eftir
inngöngu í Evrópusambandið tafði fyrir frí-
verzlunarviðræðunum við Kína og hafði í för
með sér að þær drógust mjög á langinn. Í allt að þrjú ár.
Vafalaust hefði það getað komið sér einkar vel fyrir
hagsmuni Íslands ef landið hefði notið fríverzlunar við
Kínverja undanfarin þrjú ár.
Hitt er svo annað mál að ráðamenn í Kína hafa greini-
lega gert sér grein fyrir því fyrir rúmu ári, líkt og fjöl-
margir aðrir, að fátt ef eitthvað benti til þess að Ísland
væri á leið inn í Evrópusambandið þrátt fyrir stefnu þá-
verandi ríkisstjórnar að halda umsókninni til streitu
hvað sem tautaði. Raunar má færa ákveðin rök fyrir því
að sá möguleiki hafi líklega aldrei verið eins fjarlægur og
í dag. hjortur@mbl.is
Hjörtur J.
Guðmundsson
Pistill
Fríverzlun við Kína árið 2010?
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjórar:
Davíð Oddsson Haraldur Johannessen
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Útgefandi:
Óskar Magnússon
BAKSVIÐ
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
S
veitarfélög hafa samþykkt
að 29 þjóðlendur verði
stofnaðar sem fasteignir í
fasteignaskrá og fái þar
sitt númer. Það er þó að-
eins lítill hluti þjóðlendna á svæðum
þar sem þjóðlendudeilur hafa verið
útkljáðar. Þessi samþykkt er for-
senda þess að hægt sé að afmarka
lóðir fyrir mannvirki á þjóðlendum og
deiliskipuleggja mannvirkjasvæði.
Nærri 150 þjóðlendur eru á þeim
svæðum landsins þar sem niðurstaða
er fengin um skiptingu landsins í
eignarlönd og þjóðlendur. Í þjóðlend-
unum er fjöldi mannvirkja sem fyrri
eigendur eða umráðamenn landsins
höfðu leyft, til dæmis gangna-
mannaskálar, gönguskálar og ýmsir
aðrir skálar og mannvirki til útivistar
og ferðaþjónustu. Staða þessara
mannvirkja hefur verið í óvissu eftir
að landið varð að þjóðlendu. Ekki er
hægt að stofna lóð og fá henni þing-
lýst á landi sem ekki er skráð í fast-
eignaskrá.
Allt skráð í Árnessýslu
Forsætisráðuneytið hefur síð-
ustu misserin lagt áherslu á að sækja
um skráningu þjóðlenda í fast-
eignaskrá. Þar eru mörk hverrar
þjóðlendu teiknuð upp. Þegar sveit-
arfélögin hafa fjallað um umsókn-
irnar og samþykkt þær fer málið til
þjóðskrár sem skráir þær sem fast-
eignir.
Ráðuneytið hefur sent inn 68
umsóknir og sveitarfélögin hafa þeg-
ar samþykkt 29 þjóðlendur sem fast-
eignir, samkvæmt upplýsingum ráðu-
neytisins. Hraðast hefur þróunin
verið í uppsveitum Árnessýslu þar
sem allar 14 þjóðlendurnar eru
komnar með fasteignanúmer.
„Það er komið samkomulag við
forsætisráðuneytið um það hvernig
að þessu skuli staðið og nú er hægt að
koma þessum málum á hreint,“ segir
Ragnar Magnússon, oddviti Hruna-
mannahrepps.
Samkvæmt þjóðlendulögunum
veitir ríkið leyfi fyrir nýtingu á jarð-
hita, námum og fleiru en sveitar-
félögin annast leyfisveitingar fyrir
önnur afnot, þar á meðal byggingar.
Það er þó áskilið að ríkið þarf að sam-
þykkja afnotin ef þau eru til lengri
tíma en eins árs.
Sveitarfélögin hafa því áfram
mikið um þessi landsvæði að segja og
þau fá tekjur af leigu lands og mann-
virkjum.
Vinna að skráningu skála
Ferðafélag Íslands hefur verið
að vinna að löglegri skráningu sinna
fjallaskála á þjóðlendum. Þannig hef-
ur skipulags- og byggingarfulltrúi
uppsveita Árnessýslu og Flóahrepps
auglýst tillögu að deiliskipulagi og
matslýsingu fyrir fjallasel við Hlöðu-
velli og skálasvæði við Hagavatn.
Báðir þessir skálar eru í Bláskóga-
byggð. Ólafur Örn Haraldsson, for-
maður Ferðafélags Íslands, segir að
félagið hafi deiliskipulagt alla skála
sína við gönguleiðina Laugaveginn
nema skálann í Landmannalaugum
sem bíður vegna vinnu við skipulags-
mál svæðisins í heild.
Varðandi skálana á Hlöðuvöllum
og við Hagavatn segir hann áhuga á
að bæta aðstöðuna. Við Hagavatn
þurfi að bora eftir köldu vatni, koma
upp vatnssalernum og hugmyndir
séu uppi um að koma upp nýjum
skála í nágrenni hins gamla. Svipuð
áform eru á Hlöðuvöllum.
Ólafur Örn segir að þessir tveir
skálar séu hluti af skálaröð við áhuga-
verða gönguleið frá Hveravöllum að
Þingvöllum. Segir hann áhugavert að
ná samkomulagi við aðra eigendur
skála á þessari leið og gera að spenn-
andi gönguleið, með svipuðum hætti
og hægt sé að finna í Noregi og Ölp-
unum.
29 þjóðlendur sam-
þykktar fasteignir
Stofnun þjóðlendna í fasteignaskrá
Svæði 4
Svæði 1
Svæði 2
Svæði 3
Svæði 8b
Svæði 9
Svæði 10
Svæði 8a
Svæði 7b
Svæði 6
Svæði 5
Svæði 11
Svæði 7a
Svæði: Eftir að sækja um
Óafgreitt
Samþykktar umsóknir
Niðurstaða
er fengin í
þjóðlendu-
málum
35 8
2 7a
31
7b
11
6
11
4
5
14 3
14
3
17
2
1
14
4
3
9
Gert er ráð fyrir að unnt verði
að byggja þrjú ný gisti- og
þjónustuhús í Kerling-
arfjöllum og heimilt verði að
stækka nokkur af þeim hús-
um sem fyrir eru, í tillögu að
deiliskipulagi fyrir hálendis-
miðstöðina sem skipulags-
fulltrúi uppsveita Árnessýslu
og Flóahrepps hefur auglýst.
Einnig er gert ráð fyrir ýms-
um framkvæmdum til að
bæta aðstöðuna. Engar
ákvarðanir hafa verið teknar
um framkvæmdir.
Tillagan nær yfir landið Ás-
garð í Kerlingarfjöllum. Þar
eru fjöldamargar byggingar
sem upphaflega voru byggðar
vegna skíðasvæðis sem þar
var rekið en eru nú nýttar
fyrir almenna ferðaþjónustu.
Ragnar Magnússon, oddviti
Hrunamannahrepps, segir
mikilvægt að möguleikar séu
á þróun þessa svæðis. Þess
vegna sé unnið að skipulagi
með þessum hætti.
Möguleikar
til þróunar
KERLINGARFJÖLL
Ef það er eitt semumræðan um
veiðileyfagjöldin
hefur leitt í ljós, þá
eru það öfugsnúnar
hugmyndir stjórnar-
andstöðunnar um ríki og skatta.
Sagt er að verið sé að veita mönn-
um gjafir með því að lækka lítt
ígrundaðar álögur á þá. Grund-
völlurinn í þessari hugsun er sá að
allt sem menn afli sér tilheyri rík-
inu en ekki þeim sjálfum og þeir
megi því þakka fyrir það að ríkið
gefi þeim peninginn til baka með
því að innheimta hann ekki í skatt.
Verður með sömu rökum ráðist
á skattalækkanir til almennings?
Verður þá sagt að ríkið sé að gefa
fólki milljarða með því einu að
innheimta ekki skattpíninguna
sem vinstri stjórnin síðasta kom
á?
7. júlí síðastliðinn hélt Sam-
band ungra sjálfstæðismanna upp
á skattadaginn, daginn sem fólk
hættir að vinna fyrir
hið opinbera og fer
að vinna fyrir sig
sjálft. Þetta framtak
er þakkarvert því að
mælikvarðinn sýnir
hver þróunin hefur verið þó að
vissulega geti menn greint á um
útfærslur eða reikniaðferðir.
Hvað sem því líður er skatta-
dagurinn, og sú staðreynd að
hann hefur þokast í ranga átt á
síðustu árum, ágæt áminning um
nauðsyn þess að gæta aðhalds í
opinberum rekstri og draga sam-
an seglin.
Vonandi tekst að ýta skatta-
deginum yfir á réttan árshelming
og helst vel það, en óvíst er að allir
samþykki það markmið. Miðað við
umræðu stjórnarandstöðunnar
um veiðileyfagjaldið ættu skatt-
greiðendur kannski bara að þakka
fyrir þá „gjöf“ ríkisins að skatta-
dagurinn sé ekki 31. desember á
hverju ári.
Ríkið á að vera
til fyrir fólkið,
ekki öfugt}
Öllu snúið á haus