Morgunblaðið - 12.07.2013, Blaðsíða 26

Morgunblaðið - 12.07.2013, Blaðsíða 26
26 MINNINGAR MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 12. JÚLÍ 2013 ✝ Ingunn ÓskSigurðardóttir fæddist í Reykjavík 24. september 1917. Hún lést á Dvalarheimilinu Lundi, Hellu, 27. júní 2013. Foreldrar Ing- unnar Óskar voru Sigurður Kristinn Einarsson, f. 12. ágúst 1891, d. 19. júní 1926 og Margrét Kristjáns- dóttir, f. 8. apríl 1893, d. 2. maí 1987. Systkini Ingunnar Óskar eru: Kristján Ársæll, f. 9. júlí 1920, d. 7. júlí 2012, Einar, f. 7. júlí 1922 og Gunnþórunn, f. 10. febrúar 1924. Ingunn Ósk giftist 17. júní 1944 Páli Björgvinssyni, f. 20. ágúst 1898, d. 8. apríl 1967. Foreldrar Páls voru Björgvin Vigfússon, f. 21. október 1866, d. 12. september 1942 og Ragn- heiður Ingibjörg Einarsdóttir, f. 21. desember 1865, d. 15. des- ember 1944. Dætur Ingunnar Óskar og Páls eru: 1) Ragnheið- janúar 2013. c) Ragnheiður Ósk Guðmundsdóttir, f. 22. október 1985. Ingunn Ósk ólst upp hjá for- eldrum sínum í Reykjavík til níu ára aldurs, eða þangað til faðir hennar lést árið 1926. Í kjölfar andláts hans fór hún í fóstur til föðursystur sinnar, Jarþrúðar Einarsdóttur, f. 17. ágúst 1897, d. 6. janúar 1967. Ingunn Ósk eyddi æskuárum sínum að miklu leyti á Tóftum í Stokkseyrarhreppi hjá föð- urömmu sinni og afa. Ingunn Ósk gekk í Húsmæðraskólann á Hallormsstað 1936-1938 og í kjölfarið starfaði hún þar í einn vetur. Ingunn Ósk flutti að Efra-Hvoli árið 1944 þegar hún giftist Páli Björgvinssyni. Þar ráku þau Páll stórt heimili og myndarbú. Rekstur búsins kom oft í hlut Ingunnar þar sem Páll var oddviti Hvolhrepps og þurfti að sinna ýmsum verk- efnum bæði heima og að heim- an. Í kjölfar andláts Páls árið 1967 rak hún búið ein og síðar með dætrum sínum og tengda- sonum. Ingunn Ósk átti heima á Efra-Hvoli til ársins 2003 er hún flutti að Dvalarheimilinu Lundi, Hellu. Útför Ingunnar Óskar fer fram frá Stórólfshvolskirkju í dag, 12. júlí 2013, kl. 15. ur Sigrún Páls- dóttir, f. 11. janúar 1945, maki Þórir Yngvi Snorrason, f. 14. ágúst 1940. Sonur þeirra: Páll Ragnar Þórisson, f. 25. janúar 1975, maki Brynja Rut Sigurðardóttir, f. 21. janúar 1976. Börn þeirra: Ágúst Þór, f. 17. maí 2005, Helga Sigrún, f. 29. júlí 2009 og Inga Mjöll, f. 3. mars 2012. 2) Helga Björg Pálsdóttir, f. 16. júní 1949, maki Guð- mundur Magnússon, f. 5. janúar 1948. Börn þeirra eru: a) Páll Björgvin Guðmundsson, f. 15. ágúst 1970, maki Hildur Ýr Gísladóttir, f. 31. maí 1972. Börn þeirra eru Bergsteinn, f. 14. febrúar 1995, Katrín Björg, f. 8. október 1999 og Ragnar Páll, f. 20. maí 2007. b) Magnús Ragnar Guðmundsson, f. 9. júní 1975, sambýliskona Lena Ziel- inski, f. 13. ágúst 1974. Sonur þeirra Matthías Zielinski, f. 31. Þegar ég minnist ömmu er svo margt sem kemur upp í hugann og allt eru það jákvæð- ar minningar. Ég minnist einna helst þeirra daga þegar ég var lítill strákur á Efra-Hvoli og við fjölskyldan bjuggum í húsinu hennar ömmu með henni. For- eldrar mínir komnir til vinnu og amma gætti stráksins á meðan. Á morgnana þegar maður vakn- aði á efri hæð hússins heyrði maður í ömmu vera í eldhúsinu að sýsla, ekki mátti nú vekja prinsinn þannig að eldhúshurð- inni var ávallt hallað aftur. Samt mátti greina vel allt það sem fram fór í eldhúsinu. Góð lykt af hafragrautnum streymdi um húsið, tónlist af Rás eitt hljómaði og með þeirri tónlist söng amma með sínu háu tón- um. Þegar niður í eldhús var komið í morgunmatinn var ávallt tekið á móti manni með blíðri röddu og kærleika sem fylgir manni alla tíð í minning- unni. Þegar ég hugsa til baka var amma alltaf að gera eitt- hvað, stöðugt á þönum í eldhús- inu, við garðyrkju, við útistörf, taka á móti gestum, redda þessu og redda hinu. Já, hún amma gaf alltaf mikið af sér til allra. Enginn var undanskilinn og í hennar huga stóðu allir jafnir. Þetta mátti glöggt sjá m.a. á því að gestagangur var ávallt mikill á Efra-Hvoli, fólk laðaðist að ömmu enda fengu allir sinn tíma með henni þegar þeir komu í heimsókn. Þá hló hún sínum dillandi hlátri og allir með og mikið var nú spjallað. Síðan var öllu því besta tjaldað til, dýrindis kökur sóttar í frystikistuna og síðan boðið til veisluborðs. Ekki mátti spara neitt þegar gesti bar að garði. En amma var líka ákveðin og sagði sínar skoðanir á hlutunum og siðaði mann oft til með ákveðinni röddu. Kurteisi og háttvísi var ávallt í hávegum höfð hjá ömmu og var okkur barnabörnunum kennt ýmislegt í því efni en ávallt á mildan og yfirvegaðan hátt. Með ömmu fylgdi mikið öryggi, amma var ávallt til stað- ar og maður fann sem barn að alltaf var hún að fylgjast með manni og ávallt að láta vita af mögulegum hættum í umhverf- inu. Amma var líka sparsöm með eindæmum, engum hlut mátti henda og ýmsu safnað. Amma stundaði nám við hús- mæðraskólann á Hallormsstað og þótti henni ávallt vænt um Austurland. Þegar við Hildur kona mín bjuggum á Egilsstöð- um á sínum tíma kom amma austur í heimsókn til okkar. Þær stundir sem ég átti með ömmu í þessari heimsókn eru með þeim dýrmætari með henni enda á þeim tíma maður orðinn fullorðinn og minningarnar því á einhvern hátt skýrari. Ég gæti í raun haldið áfram að skrifa endalaust um ömmu en því miður leyfir takmarkað pláss ekki frekari skrif núna. Minningin um ömmu Ingunni mun lifa lengi, enda hafði hún mikil áhrif á marga og eru ég, Hildur og börnin okkar engin undantekning í því efni. Það eru svo mörg leiðarljósin sem amma kenndi manni og maður hefur leitast við að fara eftir. Því kemur amma aftur og aftur upp í hugann í daglegu amstri lífs- ins. Ég verð ávallt þakklátur fyrir allt það sem amma gerði fyrir mig og okkur öll sem fylgdu henni á lífsleiðinni. Blessuð sé minning Ingunnar ömmu. Páll Björgvin Guðmundsson. Ég hleyp yfir túnið milli húsa og í gegnum garðinn. Ég labba upp að gamla húsinu og læðist inn bakdyramegin. Þegar ég opna dyrnar heyri ég í ömmu hlusta á útvarpið og syngja með. Um leið og hún heyrir að einhver er að koma inn segir hún blíðri röddu „hvað er að fæðast“ og umsvifalaust er mað- ur boðinn velkominn. Ég var þeirrar gæfu aðnjót- andi að fá að alast að miklu leyti upp hjá ömmu minni, Ingunni Ósk. Ég sótti mikið í hana og hún gaf sér alltaf tíma fyrir mig. Hún var óþreytandi við að segja mér sögur, kenna mér og leiðbeina og ávallt sýndi hún mér mikla þolinmæði. Hún var ákveðin og hélt uppi aga en var á sama tíma ljúf og blíð. Amma bjó yfir mörgum góðum kostum og var öðrum góð fyrirmynd. Hún tók öllum einstaklingum jafnt og dæmdi ekki. Hún hafði lifað tímanna tvenna og var ein- staklega nýtin og hagsýn. Hún hafði mikil áhrif á mig sem manneskju og tel ég mig vera betri fyrir vikið. Sem barn spurði ég ömmu, sem þá í mínum augum var há- öldruð, hvort hún væri ekki hrædd við að deyja. Hún hélt það nú ekki, það væri gangur lífsins að deyja og þá sérstak- lega þegar maður væri búinn að lifa lengi. Hún sagði að þá myndi maður fara til þeirra sem hefðu kvatt á undan. Og það gerir hún dag, kveður okkur hér eftir farsælt og langt líf og fer til þeirra sem hún kvaddi áður fyrr. Þar munum við sjást síðar. Elsku amma, takk fyrir allar góðar stundir sem við áttum og skilyrðislausa væntumþykju sem þú ávallt sýndir mér. Þín, Ragnheiður Ósk. Alúðlega tóku þau á móti mér úti á hlaði, Páll og Ingunn. Fyr- ir réttum sextíu árum gekk ég þeim á hönd og gerðist kúasmali á Efra-Hvoli. Stóð svo tvö sum- ur og voru það í heild slíkir dýrðardagar, að endurminning- in merlar æ. Með þessari dvöl styrktist enn forn vinátta frændfólks. Og margs konar samskipti áttum við síðar og var ég tíður gestur um árabil og fylgdist með gangi mála. Glað- lynd var Ingunn og hláturmild, og eru þær eigindir hennar skýrastar í minningu. Marga munna þurfti að metta, en allt heimilislíf var friðsælt, þótt ann- ir væru; tími var markaður til vinnu og börn áttu svo sínar eigin stundir, og voru það ekki endilega kyrrðarstundir. Opin- ber sýslan Páls var umfangs- mikil og skriftir tóku sinn tíma, bréf og skjöl runnu úr hendi hans á hinni gömlu sýsluskrif- stofu, hraðvirkur var hann með lindarpenna sér í hönd og fögur var rithöndin, handbragð skör- ungs á öllu, jafnt að efni sem ytri gerð. Oddvitastarfið lék honum í hendi og hvaðeina ann- að, sem honum var falið, svo þjálfaður sem hann var og lög- spakur úr húsi föður síns, sýslu- mannsins, og nutu Hvolhrepp- ingar og Rangæingar í heild. Og ræðumaður var hann. Vegna alls þessa hvíldi búrekstur iðu- lega meira á herðum Ingunnar en ella og fór henni allt vel úr hendi, stjórnsöm var hún og sá til þess að hver ynni sitt. Og umfram allt stóðu þau hjón með sóma hvort við annars hlið; sæmdin var þeirra beggja. Margs er að minnast frá þess- um árum. Ingunn fól mér þann starfa að gefa Grána og kom ég honum til slíks þroska á nokkr- um vikum, að hann var til reiðu þegar löngu boðaður aufúsu- gestur kom til nokkurrar dval- ar; alikálfinum var slátrað að fornum hætti og ljúffeng steikin borin gesti og heimilisfólki öllu. Ingunn matreiddi af list og enn er margur rétturinn í minnum hafður, að ógleymdum ilmandi bakstrinum. Lærð var hún í allri þessari list úr skóla Sigrún- ar á Hallormsstað. Og slíkur var hugur Sigrúnar til frændans á Efra-Hvoli, sem heitinn var eft- ir föður hennar, og slíkar mæt- ur hafði hún á nemandanum þeim, að hún stýrði því, að leið Ingunnar lá að Efra-Hvoli. Svo var um þá sögu vitað í mínu húsi. Hvíldardagurinn var virtur og var þá kúnum einum sinnt. Útreiðartúr komandi sunnudags var tilhlökkunarefni, og var víða farið og ávallt með gát; slíkir voru reiðhestar þeirra að börn- um var óhætt. Einn bar af í minningunni og var það Tjaldur Ingunnar; oft fékk ég hann til reiðar og lynti okkur vel. Allir voru þeir vinir okkar barnanna, hrekklausir og liprir (og eru þá dyntirnir löngu gleymdir), öld- ungurinn Sleipnir, Glæsir Páls og Gyllir, Nasi, Faxi og Skjóni. En reiðhestar húsbænda voru ekki til daglegrar brúkunar sem hinir. Björt er minning Ingunnar Sigurðardóttur á Efra-Hvoli og órjúfanleg er hún minningunni um mætan frænda, Pál Björg- vinsson, sem löngu er fallinn frá. Dætrunum, Ragnheiði Sig- rúnu og Helgu Björgu, og fjöl- skyldu allri eru færðar kveðjur að leiðarlokum. Jón Ragnar Stefánsson. Mikil breyting varð á Efra- Hvoli í Hvolhreppi þegar Ing- unn Ósk gerðist þar húsfreyja. Þau Páll, móðurbróðir minn, gengu í hjónaband 17. júní 1944. Þeim fæddust dæturnar tvær, Ragnheiður Sigrún 1945 og Helga Björg 1949, og Páll var stoltur af sínum konum. Hann var oddviti Hvolhrepps og dug- mikill í erindrekstri fyrir sam- félagið á Hvolsvelli og grennd. Það hlóðust á hann alls kyns ábyrgðarstörf og þá var gott að eiga konu sem var örugg í öllum ráðum. Ingunn var bæði ráða- góð og fyrirhyggjusöm og eins konar framkvæmdastjóri búsins á Efra-Hvoli sem stækkaði og dafnaði. Hún var mun yngri en Páll og fimari að fást við ým- islegt, eins og t.d. að aka jepp- anum sem þau eignuðust. Þegar ég hugsa til dvalar minnar á Efra-Hvoli í þrjú sumur á sjötta áratug síðustu aldar finnst mér að orðið skörungur eigi best við um Ingunni. En hún var ekki aðeins rösk og fyrirhyggjusöm heldur gædd glaðværð og þegar góða gesti bar að garði var þeim tekið með rausn og kátínu. Og Páll naut sín við dúkað borð og hélt uppi samræðum, stálminn- ugur og fróður. Eftir á að hyggja finnst mér mest vert um góðvild Ingunnar sem hún sýndi mér og öðrum sem voru hjá þeim Páli í sveit. Hún setti sig inn í áhugamál okkar strákanna sem birtust kannski í að missa ekki af knattspyrnulýsingum í útvarpi og átti til að leggja á minnið úr- slit, sem nefnd voru í útvarps- fréttum, til að geta frætt okkur um þau. Hún var forvitin um að sjá hvert áhugi okkar beindist og velti fyrir sér hvað ætti fyrir okkur að liggja. Og nú þegar Ingunn er fallin frá, södd lífdaga, er mér efst í huga þakklæti fyrir þá tryggð og áhuga sem hún sýndi mér, t.d. með því að hringja til mín á afmælisdögum mínum og spjalla. Alltaf var hún glögg og vakandi og kát og það var hressandi að heyra í henni. Ég þakka fyrir stundirnar með Ing- unni á Efra-Hvoli. Helgi Þorláksson. Hugurinn hvarflar aftur til ársins 1957 þegar, ég 12 ára að aldri, var sendur í sveit austur að Efra-Hvoli til sumardvalar og vinnu til frænda míns Páls Björgvinssonar, oddvita Hvol- hrepps og sýslunefndarmanns, og eiginkonu hans Ingunnar Óskar Sigurðardóttur frá Tóft- um í Stokkseyrarhreppi, sem í dag er kvödd hinstu kveðju. Þau Páll og Ingunn höfðu gengið í hjónaband hinn 17. júní 1944, á sjálfan þjóðhátíðardag- inn þegar lýst var yfir lýðveld- isstofnun á Alþingi Íslendinga. Þannig var hjónaband þeirra jafn ungt lýðveldinu og því bjart framundan bæði í ranni og sinni. Á þeim Páli var 19 ára aldursmunur, hún 26 ára og hann 45 ára er þau giftust en hjónaband þeirra varð afar far- sælt og kærleiksríkt sem ekki fór fram hjá neinum þeim sem á þeim árum heimsóttu Efra- Hvol, hið forna sýslumannssetur Rangæinga. Þá var gestrisni þeirra einstök líkt og verið hafði á heimili Björgvins sýslumanns Vigfússonar og Ragnheiðar Ein- arsdóttur á fyrri tíð. Þess er skemmst að minnast að dvöl mín á Efra-Hvoli varð eftirminnilegasta sumardvöl æskuáranna, en alls var ég í sveit í sex sumur og var dvölin á Efra-Hvoli sú síðasta. Í raun leið þetta sumar eins og sælu- draumur við störf og leik og frá- bært atlæti Ingunnar og Páls. Sömu sögu höfðu áður haft að segja systkini mín þau Sigríður og Guttormur sem áður höfðu dvalið sumarlangt á Efra-Hvoli. Ég minnist þess að Ingunni féll aldrei starf úr hendi en hún þurfti að sinna jafnt bústjórn sem eldhússtörfum þar sem Páll oft á tíðum var mjög önnum kafinn að sinna trúnaðarstörfum fyrir sitt sveitarfélag og sýslu. Alltaf var hún fyrst á fótum á morgnana og gekk síðust til náða á kvöldin. Þá varð henni ekki skota- skuld úr því að sveifla sér upp í jeppann til innkaupa á Hvols- velli eða tengja aftan í hann ýmsar heyvinnuvélar þegar mest var að gera við hirðingu á hinum miklu túnum sem þau hjónin höfðu ræktað frá því þau byrjuðu búskap. Ingunn var því í raun mikil búkona og einstök húsmóðir. Þá var hún alla tíð af- ar glaðlynd og hláturmild og sinnti mér þetta sumar líkt og sínum eigin dætrum sem urðu miklir og góðir félagar, þeim Ragnheiði og Helgu. Margt gerðum við krakkarnir okkur til skemmtunar en þó ber trúlega hæst reiðtúrana á sunnudögum þegar riðið var um allt Rangárþing meira og minna, inn í Fljótshlíð, upp að Þríhyrningi, út á Hellu o.s.frv. Á Efra-Hvoli var því farið vel með börn sem ekki var á öllum sveitabýlum á þeim árum. Það var ekki síst að þakka viðhorfi Ingunnar sem var óþreytandi að hvetja okkur til dáða í leik og starfi. Með þessum fátæklegu minn- ingarorðum vil ég gjalda gamla þakkarskuld til eftirminnilegrar konu sem auðgaði líf mitt á við- kvæmu stigi bernskuáranna. Blessuð sé minning Ingunnar frá Efra-Hvoli. Þorsteinn Ólafsson. Ótal bernskuminningar streyma fram þegar húsfreyjan á Efra-Hvoli kveður. Minning- arnar eru sveipaðar ævintýra- ljóma. Viðmót Ingunnar var einstak- lega hlýtt, hún var hláturmild, góð heim að sækja og sérstak- lega barngóð, enda fékk hún mörg sumarbörn til sín í áranna rás og sóttu þau eftir að fá að koma aftur og aftur. Efri-Hvoll er höfðingjasetur í huga Hvol- hreppinga. Páll eiginmaður Ing- unnar var oddviti og þar á und- an bjuggu á Efra-Hvoli tengdaforeldar Ingunnar, Björgvin sýslumaður og kona hans Ragnheiður húsfreyja, fólk sem gerði garðinn frægan. Reyndar hafði þetta fólk geysilega mikil áhrif á alla framþróun og uppbyggingu í Rangárþingi. Margar merkustu framkvæmdir í menningar- og samgöngumálum, má þakka framsýni þessa fólks. Inn á þetta heimili kom Ingunn, ung og falleg stúlka, og heillaði Pál sem var nokkru eldri en hún, en augljóst var alla tíð að þau voru samvalin sæmdarhjón, ólík en gagnkvæm virðing og væntum- þykja leyndi sér ekki. Ég held að Ingunn hafi verið mjög sjálfstæð kona í hugsun. Til dæmis, löngu áður en konur almennt óku bíl fyrir austan, þeyttist Ingunn um á grænum Willys-jeppa, oftar en ekki með krakkaskara í aftursætinu, sem kunni vel að meta þægindin. Páll og Ingunn eignuðust tvær dætur, Ragnheiði Sigrúnu sem er jafnaldra og æskuvin- kona systur minnar, og Helgu Björgu jafnöldru mína og vin- konu sem var sessunautur minn bæði í barna- og gagnfræða- skóla. Við áttum mörg brýn erindi að Efra-Hvoli. Eitt var að fá skömmtunarseðla hjá oddvitan- um fyrir smjöri og smjörlíki. Það var alltaf svolítið vandamál með smjörmiðana því þeir gengu hraðar út heima hjá mér en lög gerðu ráð fyrir, en alltaf fengum við samt miðana dýr- mætu. Þessar ferðir voru í leið- inni skemmtiferðir fyrir okkur systur því þar áttum við sann- arlega ávallt vinum að mæta. Í minningunni er fátt sem getur toppað barnaafmælin á Efra-Hvoli. Helga vinkona mín á afmæli um miðjan júní, þegar sveitin skartar sínu fegursta og sumarkrakkarnir komnir í sæl- una. Hápunkturinn var þó ávallt stóra borðstofuborðið sem var hlaðið af allavega fágætum kræsingum sem ekki voru á hvers manns borði í þá daga. Ég sé Ingunni fyrir mér veita á báðar hendur og stundum kom fyrir að litlir munnar kunnu ekki sitt magamál. Ég man eftir að brúnkökurnar komu upp aftur, þegar maginn tók ekki við meiru og Úrsúla, þýska vinnukonan, mátti þrífa eftir mig spýjuna. Þetta var ekki látið trufla veisluhaldið, heldur meira eins og liður í því. Það var gaman að fara í felu- leiki í stóra dularfulla húsinu, skoða ýmsa muni frá gamalli tíð sem víða var að finna. Svo feng- um við að þeysa berbakt á gæð- ingum heimilisins um víðan völl. Já, hún Ingunn kunni að láta krakka skemmta sér og oft hló hún hæst sjálf svo tárin runnu niður kinnarnar á henni þegar ærslin náðu hámarki. Það eru margar góðar minningar sem Ingunn Ósk skilur eftir. Að leiðarlokum þakka ég margar glaðar stundir. Megi góðir englar fylgja henni og vaka yfir ástvinum hennar öll- um. Ingibjörg Pálmadóttir. Öllum og öllu er afmörkuð stund. Slíku verðum við mann- anna börn að reyna að taka með æðruleysi og trúarstyrk, þótt þungbært sé að sjá á bak þeim sem manni eru kærir. Elskuleg, gömul vinkona okk- ar hjóna, frú Ingunn Sigurð- ardóttir, hefur nú á nítugasta og sjötta aldursári, södd lífdaga, kvatt þetta líf og haldið á vit nýrra heimkynna. Eiginmaður hennar var Páll Björgvinsson heitinn, bóndi á Efra-Hvoli og lengi sýsluskrifari hjá föður sín- um, Björgvini Vigfússyni, sem var sýslumaður Rangæinga og mikill héraðshöfðingi. Það er bjart yfir minningu þessarar öldnu og hæglátu konu, sem öllum vildi gott gera, traust og góðgjörn heiðurskona. Sá sem þessar línur ritar ólst upp á næsta bæ, Miðhúsum. Ábúendur þar í hans tíð voru alltaf í miklu vinfengi við Efra- Hvolsfólkið og samgangur mikill milli bæja. Efra-Hvolsfólkið var ætíð gott heim að sækja, gest- risið með afbrigðum og vinfast. Við hjónin og fjölskylda okk- ar þökkum gömul og góð kynni og elskulegt viðmót þessa góða fólks í gegnum árin, óskum Ing- unni fararheilla á brautum sem hún hefur nú lagt út á og þökk- um henni alla vináttu og sam- fylgd til margra ára. Systrunum Ingunn Ósk Sigurðardóttir

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.