Morgunblaðið - Sunnudagur - 12.01.2014, Blaðsíða 60

Íslendingar fengu að kynnast Euséb-
io þegar Benfica dróst gegn Val í
Evrópukeppni meistaraliða 1968. Í
öllum viðtölum í kringum leikinn
sést greinilega hvílíkur höfðingi
hann var. Hann bauð blaðamanni
Morgunblaðsins að fylgja sér eftir
frá flugvélinni að innritunarborðinu
þegar hann lenti til að eiga smá-
viðtal. Eftir æfingu Benfica daginn
fyrir leik bauð hann blaðamönnum
upp á hótelið þar sem liðið dvaldi
og spjallaði við þá. Sat fyrir á mynd-
um og var allur hinn almennilegasti.
Sýndi gullskóinn sinn sem hann
hafði fengið fyrstur manna fyrir að
vera markahæstur í Evrópu.
Eðlilega var búist við stórsigri
Benfica í leiknum gegn áhuga-
mönnunum í Val. Trúlega var þetta
fyrsti sigur liðs sem gerir jafntefli,
eins og hefur orðið vani núna síð-
ustu ár. Morgunblaðið var með
mynd úr leiknum á forsíðu og tal-
aði um að Val hefði tekist hið
ómögulega. Fyrirsögnin úr leikn-
um á íþróttasíðunum var: Krafta-
verkið varð: Valur – Benfica 0:0.
Hemmi Gunn var fyrirliði Vals í
leiknum og vann hlutkestið. Valur
byrjaði með boltann en missti
hann fljótt. Þá var pakkað í vörn og
treyst á Sigga Dags í markinu. Á
fyrstu sjö mínútunum átti Benfica
þrjú góð færi, meðal annars Euséb-
io. Hemmi átti svo skalla framhjá
sem bjargað var í horn. Hann lýsti
þessum leik eftirminnilega í bókinni
sinni. Valsmenn léku oftar en ekki
sjö til níu í vörninni, slík var pressan.
En þeir vörðust og vörðust og það
sem lak í gegn varði Sigurður af
stakri snilld. Eusébio fékk gott færi í
síðari hálfleik en skaut framhjá úr
dauðafæri. Leiktíminn rann svo út
og úrslitin ein þau frækilegustu hjá
íslensku félagsliði í Evrópukeppni.
Þrátt fyrir stórskotahríð Benfica
fundu þeir ekki leiðina framhjá Vals-
vörninni sem stóð sína plikt.
Gaman að dekka Eusébio
Tölfræði leiksins er ótrúleg og ekki
oft sem svona tölur sjást í fótbolta-
leik. 47 skot Benfica, þar af 24 á
rammann, en ekkert mark. Páll
Ragnarsson, tannlæknir á Sauðár-
króki, fékk það hlutverk í leiknum
að gæta goðsins og segir hann að
það hafi verið mögnuð reynsla.
„Það tala allir um hversu leiðinlegt
það sé að láta einhvern elta sig en
það talar enginn um hvað það sé
leiðinlegt að elta einn mann.
Ég gerði það. Mitt hlutverk var
einfalt; að láta hann ekki komast í
boltann – allavega reyna það.
Við höfðum vitað lengi að við
myndum mæta Benfica og það var
stutt síðan við höfðum tapað 14:2 í
frægum leik í Kaupmannahöfn. Við
vildum ekki önnur slík úrslit. Við
vorum búnir að stilla okkur inn á
leikinn og það vildi enginn fá aftur
slíkar tölur.
Þetta voru ekki jöfn lið að keppa
þótt þetta endaði sem jafntefli, við
spiluðum stífan varnarleik og svona
Eusébio skallar að marki Vals sem Sigurður Dagsson varði.
Sveinn Þormóðsson
Afrekið á
Laugardalsvelli
JAFNTEFLI VALS OG BENFICA
E
usébio da Silva Ferreira, betur þekktur sem Eus-
ébio, var einn allra besti leikmaður sögunnar.
Hann lést eftir veikindi, 71 árs, og knattspyrnu-
heimurinn hefur vottað þessum frábæra leikmanni
virðingu sína í vikunni, enda var Eusébio þekktur
fyrir mikinn drengskap og heiðarleika. Hann sló í gegn hér
á landi þegar hann kom með Benfica 1968 og spilaði við
Valsmenn. Lék á als oddi og fræg er myndin af honum í
Valsblaðinu þetta sama ár þar sem hann hafði fengið lánað
reiðhjól hjá ungum dreng. Þá er sagt um heimsókn hans
hingað til lands: „Í þessu sambandi má geta þess að öll
framkoma hans utan vallar speglar hinn sanna íþróttamann.“
Boðið til Juventus
Eusébio fæddist í Mafalala í Mósambík árið 1942 en landið
var portúgölsk nýlenda á þeim tíma. Ólst hann upp við gríð-
arlega fátækt. Faðir hans lést þegar hann var aðeins átta
ára. Eusébio sleppti oft skóla til að leika sér í fótbolta, ber-
fættur með bolta sem búinn var til úr alls konar efnum; yf-
irleitt sokkum og dagblöðum. Hann vakti fljótlega athygli og
ítalska stórliðið Juventus bauð honum að koma til Tórínó
þegar hann var 15 ára. Mamma hans, Elísa, sagði nei.
Hann flutti til Lissabon sem unglingur en árið 1961 gekk
hann til liðs við Benfica fyrir 7.500 pund frá Sporting í
Lissabon, þá 18 ára að aldri. Brasilíumaður að nafni Bauer
var í fríi í Mósambík og kom auga á unglinginn og sá hæfi-
leika hans. Hann hafði fyrst samband við Sao Paulo, sem
hafði ekki áhuga. Þá hringdi téður Bauer í fyrrverandi þjálf-
ara sinn, sem þjálfaði Benfica, sem keypti þennan efnilega
pilt. Sporting-menn voru ekki sáttir lengi vel, enda Eusébio
einn efnilegasti piltur sem komið hafði fram. Þeim fannst
þeir eiga hann því hann hafði spilað með unglingaliði Sport-
ing. Samband Eusébios og Benfica var engu líkt og fór hann
með liðið upp á næsta þrep. Jafnvel mörg þrep.
Drengskapurinn á Wembley
Strax í fyrsta leiknum sínum fyrir Benfica skoraði hann
þrennu en alls skoraði hann 733 mörk í 745 opinberum leikj-
um á ferli sínum. Fyrir Portúgal skoraði hann 41 mark í 64
leikjum. Hann var þekktur fyrir mikinn hraða og gríðarlega
nákvæm og föst hægrifótarskot. Árið 1962 vann hann Evr-
ópubikarinn með Benfica og skoraði tvö mörk í úrslita-
leiknum gegn Real Madrid, en sá leikur fór 5:3. Benfica
lenti í öðru sæti Evrópubikarsins 1963, 1965 og 1968.
Eitt eftirminnilegasta atvikið á ferli Eusébios var þegar
hann lét Alex Stepney, markvörð Manchester United, verja
frá sér þrumuskot af stuttu færi í úrslitaleik Evrópukeppni
meistaraliða árið 1968. Eusébio gat tryggt sínum mönnum
titilinn með marki en í staðinn fór leikurinn í framlengingu
þar sem Manchester varð fyrsta enska liðið til að
vinna Evrópukeppnina.
Í stað þess að svekkja sig á klúðrinu eða
hengja haus sýndi Eusébio mikinn drengskap
og klappaði Stepney á bakið og klappaði svo
fyrir honum til merkis um hrós fyrir þessa
glæsta markvörslu. Þetta þótti sýna hvaða
mann Portúgalinn hafði að geyma og
Eusébio var mikill vinur Manchester-
liðsins allt til dauðadags. Félagið minnt-
ist hans með mínútuþögn fyrir leik liðs-
ins gegn Swansea um síðustu helgi.
Ótrúlegar tölur
Árið 1968 var Eusébio sá fyrsti sem vann gullskóinn; verð-
laun sem veitt voru markahæsta leikmanni Evrópu. Hann
endurtók leikinn fimm árum síðar. Hann var sjö sinnum
markahæsti leikmaður portúgölsku úrvalsdeildarinnar frá ár-
unum 1964 til 1973. Hann hjálpaði Benfica að vinna deildina
ellefu sinnum og bikarinn fimm sinnum.
Treflar og blóm umlykja
styttuna af Eusébio fyrir
framan Leikvang ljóssins,
heimavöll Benfica.
EPA
Eusébio árið 1971.
Hann var einn besti
knattspyrnumaður
sögunnar. Vann ell-
efu meistaratitla
með Benfica, fimm
bikarmeistaratitla og
tvo Evrópumeist-
aratitla. Með lands-
liðinu komst hann í
undanúrslit HM
1966 þar sem hann
var markahæstur
með níu mörk. Var
valinn leikmaður árs-
ins í Evrópu 1965.
AFP
PORTÚGALSKA KNATTSPYRNUGOÐSÖGNIN EUSÉBIO LÉST Í VIKUNNI, 71 ÁRS AÐ ALDRI. MARGIR MINNAST HANS
MEÐ MIKILLI VIRÐINGU; STÓRMENNI Í KNATTSPYRNUHEIMINUM OG EKKI SÍÐUR VALSMENN SEM MÆTTU HONUM
OG STÓRLIÐI BENFICA 1968.
Saga svarta pardussins
„Minning Eusébios lifir að eilífu. Hvíldu í friði.“
Cristiano Ronaldo, landsliðsfyrirliði Portúgals, vottaði Eusébio
virðingu sína á Twitter-síðu sinni.
Boltinn
BENEDIKT BÓAS
Benedikt@mbl.is
60 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 12.1. 2014